رابرت مارکوند
گفتگوی شش قدرت بزرگ دنیا پشت درهای بسته، نشان از سر ریز شدن کاسه صبر آنها درخصوص موضع هسته ای غیر قابل انعطاف ایران دارد. این گفتگوها یک روز پس از آن انجام گرفت که باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در جریان سفر آسیائی خود، از روبرو شدن ایران با “عواقب” رفتار نامناسب خود خبر داد.
نشست شورای امنیت سازمان ملل بعلاوه آلمان در بروکسل، اولین همگرائی متمرکز قدرت ها برای پیش بردن ساز و کارهای تنبیهی علیه ایران، به دنبال عدم همکاری آن کشور در پذیرش توافق اول اکتبر گذشته و ارسال اورانیوم غنی شده به خارج از مرزهایش محسوب می شود. این توافق، ابزار مناسبی برای سنجش نیت ایران و راهی برای پیش راندن گفتگوها به وضعیتی باثبات تر و به دور از نگرانی های موجود در زمینه توسعه قریب الوقوع برنامه تسلیحات هسته ای ایران به نظر می آمد.
دیپلمات های غربی می گویند نشست دیپلمات های تراز سوم و چهارم در بروکسل، برای ارزیابی گزینه های موجود در واداشتن ایران به همکاری، و نیز تعیین ابزارهای لازم درصورت ادامه تعلل ایران پس از سر آمدن مهلت تعیین شده در آخر سال جاری، ترتیب یافته است.
یکی از دیپلمات های غربی گفت: «ما شاهد “تحریم های” دنیا (علیه ایران) تا پیش از پایان سال جاری، به شکل رسمی و علنی نخواهیم بود.»
خبرگزاری رویترز به نقل از یک دیپلمات اروپائی که نامش فاش نشده است گزارش داد، از تحریم ها به صورت کلی صحبت شده است. «این مسائل به زمان مربوط می شود و اکنون زمان مناسب برای آن نبود.»
باراک اوباما روز پنجشنبه گفت ایالات متحده “گفتگو با متحدان بین المللی خود درباره اهمیت تعریف عواقب لازم” در صورت بی میلی ایران به گفتگو بر سر برنامه هسته ای خود را آغاز کرده است. ایران اصرار دارد برنامه هسته ای آن کشور دارای اهداف صلح جویانه است، درحالیه به گمان غرب، این ادعا پوششی برای توسعه تسلیحات هسته ای است.
وضعیت نا امیدی
به گفته محمد البرادعی رئیس آژانس بین المللی انرژی هسته ای، تلاش های رئیس جمهور آمریکا برای گفتگو با ایران در پائیز سال جاری، نشان داد وی مسیر خود را برای تماس با ایران “تغییر” داده است. با این حال، منوچهر متکی وزیر خارجه ایران در هفته جاری از تمایل کشورش به ازسر گیری گفتگوهای فنی برای ارسال 75 درصد از اورانیوم غنی شده خود به خارج برای غنی سازی بیشتر حکایت داشت.
وزیر خارجه فرانسه نیز روز پنجشنبه گفت فرانسه تمایلی به ازسرگیری گفتگوهای فنی درمورد انتقال اورانیوم ایران ندارد. این موضعی است که با موافقت سایر کشورها نیز روبرو شده است.
رابرت کوپر مقام اتحادیه اروپائی که ریاست نشست بروکسل را برعهده داشت، اعلام کرد اعضأ نسبت به استفاده نکردن ایران از پیشنهاد انتقال اورانیوم خود برای فرآوری بیشتر “متأسف و ناخشنود” هستند. وی طی بیانیه ای اعلام کرد: “ما از ایران می خواهیم نسبت به پذیرش پیشنهاد ارائه شده در این توافق تجدید نظر کند… و برای محلق شدن به گفتگو و مذاکره با ما، عزم جدی نشان دهد.”
هرچند آقای البرادعی همچنان نسبت به دستیابی به یک توافق تا پیش از پایان سال جاری امیدوار است، اما اعلام کرد نشست بروکسل با حضور روسیه، چین، انگلستان، ایالات متحده، فرانسه و آلمان، در «فضائی مأیوس کننده» برگزار شده است. البته تعدادی از دیپلمات های غربی این نظر را رد کردند و گفتند این دیدگاه، بیشتر بازتابی از نگرانی آقای البرادعی است که تحریم ها را راه حل غیرمفیدی در برابر برنامه هسته ای ایران ارزیابی می کند.
تحریم های بیشتر
جیم والاش کارشناس امنیت بین المللی در مؤسسه تکنولوژی ماساچوست (ام- آی- تی) در کمبریج، خاطر نشان کرد دیدگاه های موجود در خصوص کارآمدی تحریم ها به نقطه نظرات پایتخت های مختلف دنیا مربوط است، اما رویکرد سال های پیش به شدیدتر کردن و توسعه تحریم هائی مربوط شده که همین حالا نیز برقرار هستند؛ نظیر مسدود کردن بیشتر دارائی های ایران و افزودن نام های بیشتر به فهرست دانشمندان و اشخاصی که مجاز به مسافرت خارجی نیستند.
مقامات فرانسه، آلمان و سایر کشورهای اروپائی در تابستان و پائیز سال جاری، دست به انتخاب مواضع محکم تر در قبال ایران در صورت امتناع آن کشور از همکاری با سازمان ملل بر سر برنامه هسته ای خود زده اند. آنها گفتند حتی اگر سازمان ملل نتواند به حربه تحریم ها متوسل شود، اتحادیه اروپا چنین تحریم هائی را اعمال خواهد کرد. دیپلمات های اروپائی معمولاً مایل نیستند از تحریم ها به عنوان یک راه حل کلی نام ببرند، اما نظیر دیدگاه فرانسه، از برقراری آن به عنوان گزینه جایگزین اقدام نظامی حمایت می کنند.
دیمیتری مدودف رئیس جمهور روسیه نیز از احتمال پشتیبانی کشورش از تحریم های ایران سخن گفت. با این حال، به نظر می رسد نه روسیه و نه چین، مایل به کشیده شدن ماجرا به حوزه انرژی، گاز و نفت نیستند؛ جائی که تحریم ها بیشترین کارآمدی را خواهد داشت.
منبع: کریستین ساینس مانیتور- 20 نوامبر
