استیون مافسن
وقتی نوبت به قیمت نفت می رسد، راه های زیادی برای محاسبه رکوردهای موجود در طول تاریخ وجود دارد.
بر اساس برخی محاسبات، در حال حاضر رکورد جدیدی در قسمت نفت پیدا شده است. بعضی ها هم می گویند تا شکسته شدن رکورد قبلی هنوز بین 3 تا 5 دلار در هر بشکه فاصله داریم. اقتصاد دانان حتی بر سر این که رکورد قبلی کدام است، توافق نکرده اند.
سازمان تحقیقات انرژی در کمبریج معتقد است این رکورد 99/4 دلار برای هر بشکه است که مربوط به قیمت تعدیل شده با نرخ تورم در آوریل 1980 است.
آژانس بین المللی انرژی نیز موافق است که قیمت نفت در آوریل 1980 به حداکثر مقدار خود رسید، اما از طرفی معتقد است اکنون قیمت آن به 101/70 دلار رسیده است.
معذالک، دپارتمان انرژی اداره اطلاعات انرژی، دیدگاه دیگری دارد.
این اداره می گوید رکورد 93/48 دلاری برای هر بشکه پس از تعدیل با نرخ تورم آن زمان در ژانویه 1981 وجود داشته است. به همین دلیل افزایش قیمت بالاتر از 72 دلاری که همین سه شنبه رخ داد و قیمت حال حاضر نفت را به 96/70 رساند، باید به هر حال به عنوان رکورد جدید ی در نظر گرفته شود. اوایل روز سه شنبه، قیمت نفت حتی به مرز 97/10 دلار در هر بشکه هم رسیده بود.
هر سه نهاد یاد شده قبول دارند که رسیدن قیمت نفت به بالاترین نرخ خود در دوره قبل (1980) به خاطر وقوع تنش ها در منطقه خاورمیانه بود. سازمان تحقیقات انرژی کمبریج می گوید در آوریل سال 1980، تنش میان ایالات متحده و ایران، نظیر حالتی که الان هم وجود دارد، به افزایش قیمت نفت کمک می کرد. دانیل یرگین، رییس حوزه مشورتی، می گوید: “بهای بالای نفت امروز نتیجه نگاهی به آینده است.“
معذالک، دپارتمان انرژی می گوید رکورد بهای نفت در آن دوره، یک سال بعد به دست آمد. یعنی رکورد قبلی وقتی به ثبت رسید که جنگ میان ایران و عراق آغاز شد.
بررسی دو نکته کلیدی برای مقایسه بهای نفت در آن دوره و قیمت حال حاضر لازم است: کدام قیمت برای نفت به عنوان مبنا استفاده می شود و اینکه چه نرخ تورمی برای تبدیل آن قیمت به دلار سال 2007 مورد استفاده قرار می گیرد.
امروز، خیلی ها بهای نفت خام قابل تحویل در نزیک ترین ماه را ملاک معاملات تجاری در نظر می گیرند. نوع نفت مورد استفاده به عنوان مبنا، از نوع خام و موسوم به وست تگزاس اینتر مدیت است.
تا ماه مارس 1983، معاملات تجاری بر اساس تبادل نفت خام نبود. به همین دلیل سازمان انرژی کمبریج، میانگین “بهای اعلام شده” توسط تولید کنندگان آمریکایی را با فرض قیمت مورد تقاضای آنها در نظر می گیرد. این بها هر ماه تغییر می کرد. در آوریل 1980، این قیمت معادل 39/50 دلار برای هر بشکه با ارزش دلار سال 1980 اعلام شد.
اداره اطلاعات انرژی در گزارشی که اخیرا” منتشر کرده راجع به بهای نفت وارداتی در مقایسه با سایر قیمت گذاری ها چنین نظری دارد: “معیار منصفانه و نمونه ای از قیمت جهانی نفت خام است که بر اساس معاملات واقعی به دست آمده است.“
البته این روش هم بی نقض نیست. پالایشگاه های مدرن امروزی، در مقایسه با سال 1980، قابلیت استفاده از نفت ارزانتز و با کیفیت پایین تری را دارند. همین مساله، کار مقایسه قیمت نفت امروز را با قیمت نسل قبلی آنها مشکل می سازد.
جیمز برکهارد که محاسبات مربوط به تعیین بالاترین بهای نفت را برای موسسه تحقیقات انرژی کمبریج انجام داده می گوید: “روشی که ما امروز برای تعیین بهای نفت استفاده می کنیم نسبت به اوایل دهه 1980 به طور اساسی تغییر کرده است.به همین دلیل نمی توان یک مقایسه یک یه یک میان قیمت ها انجام داد.“
آژانس می گوید: “با در نظر گرفتن تغییرات فراوان در بازار نفت در طول زمان، نمی توان هیج راه حل یگانه ای را برای تعیین بهای متناسب با نرخ تورم برای نفت خام در نظر گرفت. به غیر از برخی تولید کنندگان نفت، تقریبا” همه موافقند که بهای فعلی نفت بسیار بالاست.“
منبع: لس آنجلس تایمز – 7 نوامبر