ابراهیم داور پناه
ماجرای مصاحبه تکذیب شده علی لاریجانی دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی ایران، که هنوز به عنوان نماینده ولی فقیه در شورای عالی امنیت ملی در جلسات شورا حاضر می شود، در روزهای اخیر با توجه به ابعاد آن یکبار دیگر حفره های اطلاع رسانی در ایران را نشان داد.
مصاحبه ای که در یک روز چندین خبرگزاری از قول هفته نامه ای کویتی منتشر کردند و به فاصله ده ساعتی لاریجانی و دفترش با تکذیب خود آن را به مرز انکار بردند.
”داستان سرایی” عنوانی است که لاریجانی در تکذیبیه خود به این مصاحبه داد. اما این زمانی بود که مصاحبه ای در چند ساعت مورد توجه شبکه های خبررسان خارجی و حتی چند نشریه داخلی قرار گرفته بود. یک روزنامه نگار مستقر در تهران معتقد است اگر تکذیبیه سریع و همه جانبه دفتر وی نبود، بی شک روز بعد در صفحه اول بیشتر روزنامه های داخلی تیتری از آن خودنمایی می کرد. با این همه دو سه روزنامه ای بودند که تکذیب خبر را ندیدند یا نشنیدند و چاپش کردند(از جمله روزنامه رسالت) که باعث زحمت چند باره دفتر لاریجانی شدند.
آنجه در این خبر مهم می نمود دلایل ذکر شده برای استعفای لاریجانی بود.
داستان سرایی یک نشریه کویتی در چنین موردی که تحلیل و توصیفش کار هر کسی نیست چرا باید چنان بگیرد که بزرگترین و حرفه ای ترین خبرگزاری های داخلی آنرا منتشر کنند و نزدیک ترین روزنامه ها به لاریجانی نقلش کنند؟ چند نکته در این ماجرا هست که کارشناسان رسانه ای دیده اند.
1- به گفته یکی از این کارشناسان روزنامه های داخلی بیش ترشان چنین است که مدیرانی دارند که خود در متن خبرها هستند و گرچه از روزنامه نگاری چیز زیادی نمیدانند، ولی بازگو می کنند خبرنگاران و دبیران عیب پوش کمبود ها را می پوشانند. چنین است که در روزنامه کیهان مصاحبه محمد شریعتمداری وزیر بازرگانی دولت خاتمی به نام حسین شریعتمداری مدیر مسوول روزنامه چاپ می شود. یا داستان سرایی درباره لاریجانی از روزنامه رسالت سر در می آورد.
2- در روزی که همه منتظر شروع دوباره مذاکرات لاریجانی – سولانا بودند و چند روز قبل از آن لاریجانی از پیام خاص هسته ای پوتین به ایران سخن گفته بود و بلافاصله احمدی نژاد آن را تکذیب کرده بود، یکباره غلامحسین الهام در کنفرانس مطبوعاتی اش استعفای پذیرفته شده لاریجانی را اعلام کرد.
پیش از این بسیاری از نمایندگان مجلس، حتی اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی از این موضوع بی اطلاع بودند و سخنگوی دولت هم سابقه دادن این گونه اخبار را نداشت. چند هفته قبل از آن سخنگوی دولت در برابر سوالی مبنی بر استعفای وزیر صنایع از آن اظهار بی اطلاعی کرد، در حالی که چند ساعت بعد جانشین وزیر مشخص و اعلام شد. الهام دلیل استعفای لاریجانی را مشکل شخصی دانست، اما ثمره هاشمی و محمد رضا باهنر از اختلافات و لزوم استعفا سخن گفتند. در آخر هم لاریجانی علی رغم مشکلات شخصی اعلام شده دبیر جدید شورای عالی امنیت ملی را در مذاکره با سولانا همراهی می کند. و او هم مشکلات شخصی را تکذیب می کند اما در عین حال چیزی به آن نمی افزاید بلکه بر ابهام ها افزوده می شود.
تکمله: رسانه های مستقل ومختلف داخلی و خارجی در این سالها، از سوی مقامات ایرانی آنقدر به نشر اکاذیب متهم شده اند که شاید از نظر کسی دور از مطبوعات، نشر اکاذیب یا به قول لاریجانی داستان سرایی در رسانه ها امری طبیعی جلوه کند، در حالی که در جهان رسانه ها چنین نیست. انتشار یک خبر دروغ در دنیای مترقی امروز رسانه ها می تواند رسانه ای را کاملا بی اعتبار کند و به کناره گیری بالاترین مقامش منجر شود. پس سوال این می تواند بود که چرا در فضای رسانه ای ایران، برخی رسانه ها به چنین سهولتی ساختن داستان های بلند می پردازند؟