حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی در یک سخنرانی عمومی، سه روز بعد از منع هر نوع مذاکره دولتمردان با آمریکا، اعلام کرد که “حضور سرمایه گذاران آمریکایی” در ایران منعی ندارد.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، روحانی در اولین همایش “سیاست‌های صنعتی و تجاری برای توسعه صادرات و اشتغال” گفت: “ما در مذاکرات هسته ای تنها به دنبال این نبودیم که به توافق هسته‌ای برسیم و فقط مشکل هسته‌ای حل شود، بلکه به دنبال ایجاد فضای جدیدی در منطقه و جهان بودیم که خوشبختانه با انجام توافق هسته ای امروز به این شرایط جدید رسیده‌ایم.” او اضافه کرد: “آسیا ، اروپا ، آمریکا و دیگر کشورهای جهان به دنبال رابطه اقتصادی با ایران هستند. من در سفر اخیر خود برای شرکت در اجلاس عمومی سازمان ملل در جلسه‌ای که با فعالان اقتصادی آمریکایی داشتم آنها را به حضور برای سرمایه گذاری در ایران دعوت کردم البته در صورتی که بتوانند موانع داخلی‌شان را بردارند. در بخشی از رسانه‌ها از مشکلات حضور کارآفرینان آمریکایی در ایران صحبت می‌شود که البته از این طرف نیست، بلکه از آن طرف است.” روحانی همچنین گفت: “ یکی از مدیران معروف اقتصادی آمریکا از من می‌خواست که دولت ایران دولت آمریکا را برای برداشتن موانع پیش روی آنها تشویق کند. در حالی که هیچ وقت ایران مانع حضور سرمایه گذاران آمریکایی در ایران نبوده است و همیشه تحریم‌ها را آنها شروع کردند. امروز هم راه پیش همه باز است و گفته‌ایم در شرایط جدید آماده میزبانی خوب و دعوت از همه کارآفرینان خارجی در صورتی که سرمایه تکنولوژی وارد ایران شود هستیم.”
روحانی پیش از این هم در جریان سفر به نیویورک به یک شبکه تلوزیونی امریکایی گفته بود: “به نظر من این فضایی که وجود دارد که آمریکایی‌ها در ایران سرمایه و تکنولوژی خودشان را نیاورند، نادرست است. فضای ایران برای هم آمریکایی‌ها و هم اروپایی‌ها و هم دیگران باز است برای اینکه به ایران بیایند و بتوانیم با هم فعالیت‌های اقتصادی داشته باشیم. البته ما امروز بیشتر به دنبال سرمایه‌گذاری و ورود تکنولوژی هستیم تا تجارت. همین‌طور که می‌دانید گروه‌های فراوان از کشورهای مختلف اروپایی به ایران آمدند و در حال حاضر هم گروه‌هایی در ایران هستند. آمریکایی‌ها هم می‌توانند برای سرمایه‌گذاری و تبادل تکنولوژی به ایران بیایند و اتفاقاً یکی از راه‌هایی که آن بی‌اعتمادی کاهش پیدا کند تقویت روابط اقتصادی مخصوصاً بین بخش‌های خصوصی است.”
اظهارات جدید روحانی در استقبال از سرمایه‌گذاران امریکایی در حالی بیان شد که در هفته‌های اخیر و بعد از توافق هسته‌ای ایران و غرب، آیت‌الله خامنه‌ای حملات تندی علیه طرفهای امریکایی داشته و تاکید کرد که اجازه نفوذ آنها در ایران را نخواهد داد. او چند روز پیش بار دیگر تاکید داشت: “مذاکره با آمریکا به معنای باز کردن مسیر برای نفوذ در عرصه های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و امنیتی کشور است. در این مذاکرات، طرف مقابل، تلاش داشت، از هر فرصتی برای نفوذ استفاده کند و حرکتی بر خلاف منافع ملی کشور انجام دهد، البته مذاکره کنندگان ایرانی، حواسشان جمع بود، اما بالاخره آمریکایی‌ها در جاهایی فرصت پیدا کردند. مذاکره با آمریکا ممنوع است، زیرا این مذاکره نه تنها هیچ نفعی ندارد، بلکه ضررهای بیشماری نیز دارد.” خامنه‌ای تاکید دارد که نگران نفوذ امریکا حتی در زمینه اقتصادی است. او پیش از این بارها از آنچه که “اقتصاد مقاومتی” نامیده سخن گفته و از اینکه سیاست‌های اقتصادی ایران وابسته به تعاملات بین‌المللی باشد ابراز نگرانی کرده است.
سخنان روحانی در استقبال از سرمایه‌گذاری امریکایی‌ها در ایران، انتقاداتی هم برانگیخت. از جمله سایت راستگرای راه دانا در گزارشی از “وعده روحانی به سرمایه گذاران آمریکایی در کنار بی توجهی به تولیدکنندگان داخلی” نوشت و تاکید کرد: “وعده‌های اقتصادی روحانی به سرمایه‌گذاران خارجی به ویژه آمریکایی در حالی است که این کشور در طول سی سال گذشته همواره با سیاست تحریم و بلوکه کردن اموال و دارایی‌های ایران، همچنین با وارد کردن فشار به سایر کشورها فشارهای اقتصادی زیادی را به ایران آورد.” نویسنده این سایت اضافه کرده بود: “دعوت روحانی از سرمایه گذاران خارجی در حالی صورت گرفته است که این مغایر با سیاست های اقتصاد مقاومتی بوده و بارها نیز هشداریی د رخصوص نفوذ اقتصادی در کشور از سوی دشمنان ما داده شده است. این دعوت باعث طرح سوالی در ذهن تولیدکنندگان داخلی و کشاورزان می شود که رئیس جمهور که تا این حد به فکر حل مشکلات اقتصادی بوده و با سرمایه گذاران خارجی به بحث و تبادل نظر می پردازد، آیا تا کنون فرصتی را در اختیار تولید کنندگان داخلی قرار داده است؟”
روحانی در حالی از نبودن موانع بر سر سرمایه گذاری امریکایی‌ها سخن گفته که حتی شایعات و سخنان اولیه در این زمینه هم موجب واکنش‌های تند مخالفان بوده است.
چندی پیش رسانه‌های داخلی ایران به نقل از منابع غربی از حضور گروهی از سرمایه‌گذاران امریکایی در ایران خبر داده بودند. خبرگزاری فارس در این زمینه در گزارشی با عنوان “جشن تجار آمریکایی در تهران با وجود عدم رفع تحریم‌ها” نوشته بود: “گروهی از تجار آمریکایی در شمال شهر تهران و در رستورانی مجلل با طرفهای ایرانی به برسی ابعاد سرمایه‌گذاری در این کشور پرداختند. این سفر اولین حضور تاجران آمریکایی در ایران بعد از پیروزی انقلاب در سال 79 میلادی به این سو بود.” در زیر این گزارش یکی از خوانندگان خیرگزاری فارس نوشته بود: “ به سران امریکا بگید توی این چند سالی که از فروپاشی شون باقی مونده یادشون باشه دست لیبرال‌ها از حکومت جمهوری اسلامی کوتاه بشه، پای مستکبران رو از آمریکایی تا اسرائیلی تا انگلیسی تا فرانسوی تا ایتالیایی تا آلمانی تا غیره قلم خواهیم کرد هیچی، اون پا رو خواهیم سوزوند. ببینید این جوان مملکت کی این حرف رو زد، فقط چند سال دیگه این کار عملی بشه”
گفته می‌شود که نگرانی خامنه‌ای و متحدان او از نفوذ اقتصادی امریکا در ایران به بهانه نگرانی از تبعات فرهنگی آن هم هست. گرچه گفته می‌شود که علت اصلی این نگرانی‌ها از بین رفتن انحصارهای اقتصادی در بخش‌های مختلف بازار مالی ایران است که موجب فساد گسترده‌ای در سال‌های اخیر شد.
چندی پیش، اخباری از اعلام آمادگی شرکت مک‌دونالد برای ورود به بازار ایران و افتتاح نمایندگی آن شرکت منتشر شد که واکنش‌های تندی از جانب راستگرایان برانگیخت. حتی آیت‌الله علم‌الهدی در خطبه‌های نماز جمعه شهر مشهد گفته بود: “این توافق باید همان نتیجه‌ای را داشته باشد که برای امام رضا (ع) داشت نه اینکه فرهنگ غربی بر کشور ما نفوذ کند و سفره مک‌دونالد در کشور ما پهن شود. باید از این طریق برای توسعه استکبارستیزی استفاده کنیم و به وسیله این توافق به دنیا نشان دهیم که می‌توانیم در برابر ظالمان زمان پیروز باشیم و مطابق گفته مقام معظم رهبری به هیچ وجه به وسیله این توافق اجازه نفوذ به غرب داده نمی‌شود.”
