همزمان با تاکید رئیس دولت یازدهم بر لزوم لغو سریع تحریم ها، مشاور بین الملل رهبر جمهوری اسلامی نیز در مقام پاسخ دهی به اظهارات اخیر معاون وزیر خارجه ایالات متحده در خصوص تحریم ها بر آمد. این در حالی است که قرار است مذاکرات تهران و واشنگتن از امروز با حضور جمع گسترده ای از مقامات عالی رتبه دو طرف در سوئیس از سر گرفته شود . رئیس دستگاه دیپلماسی کاخ سفید ابراز امیدواری کرده در پایان این مذاکرات، توافق خوبی حاصل شود.
با نزدیک شدن به پایان ضرب الاجل پایان ماه مارس، اصرار مقامات جمهوری اسلامی برای لغو همزمان تمام تحریم ها روز به روز بیشتر می شود. در آخرین مورد حسن روحانی که دیروز میزبان وزیر خارجه ایتالیا بود در تهران به او گفت: “اساس مذاکرات هسته‌ای تلاش برای حصول به نقاط مشترک و اعتماد دو جانبه است و به اعتقاد ما همه تحریم‌ها باید در یک لحظه برداشته شوند.”
حسن روحانی رئیس دولت یازدهم در این دیدار گفته است: “متاسفانه در سال‌های اخیر تحریم‌هایی که مبانی نادرستی داشته، به ضرر همه از جمله اتحادیه اروپا عمل کرده است.”
ایتالیا از اعضای گروه ۱+۵ نیست اما از قطب‌های صنعتی و اقتصادی اروپا به شمار می‌رود و در میان ابرقدرت‌های اروپا در سال‌های اخیر کدورت کمتری با تهران داشته است.
اروپا از اواسط تیرماه سال ۹۱ و پس از شکست مذاکرات در مسکو، تصمیم به تحریم نفت ایران گرفت. قطع رابطه نفتی کشورهای عضو اتحادیه اروپا با تهران که مشتری حدود ۲۰ درصد طلای سیاه ایران بودند در شهریور آن سال منجر به یک سونامی در بازار ارز داخلی شد و قیمت دلار از ۲۰۰۰ تومان به ۳۵۰۰ تومان رسید.
جنتیلونی هم روحانی را دلداری داده است که رم تلاش خواهد کرد تا گره مذاکرات باز شود و تهران و اروپایی ها بتوانند مجددا روابط اقتصادی گسترده قدیم را از سر گیرند، او به روحانی گفته است: “هر چه در توان داریم برای حمایت از این مذاکرات بکار خواهیم گرفت و امیدوارم هر چه زودتر شاهد توافق هسته‌ای باشیم که بی‌شک در این توافق باید در وهله اول رفع تحریم‌ها قرار گیرد.”
پاسخ ولایتی به شرمن
در همین حال دیروز علی اکبر ولایتی، مشاور بین الملل آیت الله علی خامنه ای در حاشیه دیدار با این مقام ایتالیایی فرصت را مغتنم شمرد تا در گفتگو با خبرنگاران از اظهارات اخیر وندی شرمن – مذاکره کننده ایالات متحده در گروه ۱+۵ – در خصوص تحریم ها انتقاد کند.
رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت گوشزد کرده است: “شرمن همیشه به گونه‌ای حرف می‌زند که افکار عمومی افراطی‌های داخل آمریکا را به نوعی جواب دهد تا افراطی‌ها نسبت به حکومت اوباما انتقاد نکنند؛ هرچند که حکومت کنونی آمریکا نیز در موضع‌گیری‌های خود بعضاً متضاد سخن گفته اما این فرد در موضع‌گیری‌های تند، بی ضابطه و غیرمنطقی فرد شناخته شده‌ای است.”
وندی شرمن اخیرا در جریان یک پرسش و پاسخ در اتاق فکر کارنگی گفته توافق با تهران به منزله برداشتن تمام تحریم ها نیست بلکه “تمام تحریم‌های ما درباره تروریسم و حقوق بشر و نگرانی‌های ما درباره ثبات منطقه به قوت خود باقی هستند و متأسفانه برای مدتی بسیار طولانی باقی خواهند ماند.”
اظهارات شرمن گرچه مورد استناد روزنامه کیهان نیز قرار گرفته و برای آن تیتر “صداقت آمریکایی” را برگزیده اما برخی ناظران معتقدند ایالات متحده آماده است تا تحریم هایی راکه علیه برنامه هسته ای جمهوری اسلامی وضع شده بردارد، زیرا کمر شکن ترین مجازات ها ـ تحریم نفتی و بانکی جمهوری اسلامی ـ به دلیل برنامه هسته ای نظام بوده است، نه “تروریسم و حقوق بشر”.
ولایتی دیروز همچنین عزم خود را جزم کرده بود تا برای غرب خط و نشان بکشد. از این رو پاسخ شرمن را چنین داده: “باید به او و دیگران بگوییم تا بدانند جمهوری اسلامی ایران چه تحریم باشد و چه نباشد به حیات خود با افتخار ادامه می‌دهد و طبیعی است که به دنبال این باشد که تحریم‌ها برداشته شود اما به دلیل تحریم‌های ظالمانه از مواضع اصولی خود عقب‌نشینی نمی‌کند.”
این اظهارات در شرایط مطرح شده که امروز جواد ظریف – وزیر خارجه - و دیگر یاران اش در تیم مذاکره کننده اتمی دولت، از جمله علی اکبر صالحی ( رئیس سازمان انرژی اتمی و وزیر خارجه در دولت احمدی نژاد) امروز در سوئیس گفتگوهای فشرده خود با مقامات آمریکایی را ادامه خواهند داد.
معاونان وزرای خارجه جمهوری اسلامی از جمله عباس عراقچی، مجید تخت روانچی و حمید بعیدی نژاد در شهر ژنو با وندی شرمن و هلگا اشمیت – معاون کاترین اشتون – دیدار خواهند کرد، اما ظریف از ژنو عازم مونترو می شود تا در آنجا جان کری – همتای آمریکایی اش – را ملاقات کند.
امید کری به “توافق خوب”
همراهان جان کری در سفر سوئیس بسیار بلند پایه هستند، از جمله: رنست مونیز(وزیر انرژی)، رابرت مالی (مدیر ارشد شورای امنیت ملی آمریکا در امور مربوط به ایران)، جیمز تیمبی (مشاور ارشد معاون وزیر خارجه آمریکا در امور مربوط به کنترل تسلیحات)، ائول اروین (مدیر عدم گسترش تسلیحات هسته‌ای شورای امنیت ملی آمریکا)، کریستوفر بکی‌میر(معاون هماهنگ‌کننده سیاست تحریم‌های وزارت خارجه آمریکا)، فلیشا سوئیندلز( مشاور ارشد سیاست تحریم‌ها از وزارت خزانه‌داری آمریکا).
حضور این تعداد از مقامات بلند پایه ایالات متحده برای دیدار با مقامات جمهوری اسلامی نه تنها در ۳۵ سال گذشته که در ۲ سال گذشته که تهران و واشنگتن دیدارهای دوجانبه میان مقامات را آزاد اعلام کرده اند نیز بی سابقه بوده است.
در همین حال دیروز، کری پیش از پرواز به ژنو، در مصاحبه با شبکه تلویزیونی ABC گفت که ایالات متحده بهتر است به توافقی دیپلماتیک برای حل مناقشه هسته ای تهران “اعتماد ” کند تا دیگر نیازمند حل این مساله از طریق “گزینه نظامی” نباشد.
کری گفت “قولی” برای رسیدن به توافق با نظام اسلامی نمی دهد اما به جایش ابراز امیدواری کرد که این مذاکرات نتیجه داده و دو طرف بتوانند به “یک توافق خوب” دست یابند. آیت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی؛ نیز ماه گذشته گفته بود نظام وی به دنبال توافق بد نیست و تنها “توافق خوب” می خواهد.
هنوز هیچ یک از طرفین به طور شفاف نگفته اند که توافق خوب از منظر آن ها چه مختصاتی دارد و در عوض ترجیح داده اند همین عبارت بدون توضیح را تکرار کنند.
