احمد نوری زاده شاعر، مترجم، پژوهشگر و بنیانگذار ارمنی شناسی فارسی است. وی در طول نزدیک به چهار دهه فعالیت ادبی و پژوهشی نزدیک به سی عنوان کتاب تألیف و ترجمه کرده که برخی از آنها مانند کتاب صدسال شعر ارمنی در نوع خود بی‌نظیر است. وی همچنین ترجمه‌ی آثار فراوانی از نویسندگان و شعرای نامدار ارمنی را در کارنامه فعالیتهای فرهنگی خود دارد. ایشان به پاس فعالیتهای فرهنگی و بین فرهنگی ارزشمندی که ارائه داده به کسب جوایز و تقدیرنامه‌هایی نیز نایل آمده همچنین از سوی وزیر فرهنگ جمهوری ارمنستان به کسب مدال طلایی فرهنگی این جمهوری مفتخر شده است.
امروز او تنها شاعر غیرارمنی جهان است که به زبان ارمنی شعر می‌سراید. در جمهوری ارمنستان برای خوانندگان ارمنی زبان بخش‌هایی از منظومه‌ی ماسیس کوه نیست، اثر ماندگار وی، به همراه زندگی‌نامه‌ی این شاعر ایرانی در کتاب درسی دانش آموزان گنجانده شده است.
نوری زاده تاکنون با انتشار ده‌ها جلد کتاب و صدها مصاحبه مطبوعاتی، رادیویی و تلویزیونی کوشش‌های ارزنده‌ی بسیاری در راستای شناساندن تاریخ و فرهنگ ارمنی به جهانیان به عمل آورده است. به همین جهت در ارمنستان به او لقب فرزند پارسی گوی ملت ارمنی را داده‌اند.
جهانی شدن و نقش شاعر
از جمله نکاتی که باعث می شود نوری زاده به منزلۀ شخصیتی ادبی در دنیای فرهنگ و ادب به صورتی متمایز جلوه کند آن است که وی به فرهنگ دیگری غیر از فرهنگ قومی خود توجه کرده و توانسته است آن را به کاملترین وجه به نمایش گذارد. ایران از خرده فرهنگهای گوناگونی تشکیل شده و چنین گرایشی به سوی خرده فرهنگ ها یا فرهنگ اقلیت می تواند گامی به سوی معرفی فرهنگ ها و شناخت بهتر و بیشتر آنها باشد. این همان تلاش مثبتی است که در جهان مدرن همگام با روند جهانیسازی صورت میگیرد، تلاشی که ثمرۀ آن جهانی بهتر برای همه انسانهاست. این گونه توجه، توجهی است که تنها از عهده انسان مدرن بر میآید، توجه به فرهنگ اقلیت توجهی آگاهانه است. فعالیتهای استاد نوری زاده از این جنبه حائز اهمیت و متمایز است.
نوری زاده از زبان نامداران ادب ارمنی
ـ سرکیس گراگوسیان، شاعر و نویسندۀ ارمنی تبار لبنانی: “او در قلب ملت ارمنی به جاودانگی تاریخ خواهد پیوست”.
ـ توروس تورانیان، نویسنده و منتقد ارمنی تبار سوری: “ او با آثار خود برای ارمنی ها غرور ملی کسب میکند و ما وظیفه داریم که ارزشهای این انسان بزرگ و شاعر و مترجم ارزنده را بشناسیم و آرزو کنیم که قلم پرتوان او همیشه پربار و پایدار باشد”.
ـ هراچیا ماتئوسیان، نویسندۀ نامدار ارمنستانی: “ایشان بزرگترین مترجم ادبیات ارمنی در جهان است که با آثار خود ملت ارمنی را با شگفتی مواجه کرده است. من به جرات می توانم بگویم در تاریخ ادبیات ارمنی هرگز چنین پدیده ای رخ نداده است”.
تقدیر از شاعر
نوری زاده به پاس چهل سال تلاش بیوقفه در شناساندن فرهنگ و ادب ارمنی جوایز جهانی بسیاری نیز کسب کرده است که از جمله مهمترین آنها عبارتاند از:
ـ جایزۀ جهانی فرهنگی گارپیس پاپازیان از کشور اتریش، ۲۰۰۰
ـ جایزه‌ی عالیترین نشان فرهنگی جمهوری ارمنستان به نام مُوسس خورناتسی از روبرت کوچاریان، رئیس جمهور وقت ارمنستان، ۲۰۰۱
ـ دریافت مدرک پروفسوری افتخاری از دانشگاه ایروان، ۲۰۰۱
ـ جایزۀ بزرگ انجمن نویسندگان ارمنستان، گانتِق، ۲۰۰۵ م
ـ دریافت مدال طلایی فرهنگی جمهوری ارمنستان، از طرف وزیر فرهنگ این جمهوری، به پاس فعالیتهای فرهنگی دامنهدار و چشمگیر، مهر ۱۳۹۰ خورشیدی (۲۰۱۱ م).
سرانجام تلخ
یگانه شاعر فارسی زبانی است که به زیان ارمنی شعرمی‌گوید و داستان می‌نویسد، در آسایشگاه سالمندان و معلولان کهریزک در نزدیکی تهران با بیماری خطرناک MS دست و پنجه نرم میکند. او از ۲۳ آذر ۱۳۹۳ و به دلیل بیماری “ام اس” به این آسایشگاه منتقل شده و کماکان در کهریزک از او نگهداری می‌شود. و کسی نمی‌داند که آیا خانواده نوری‌زاده او را به این آسایشگاه آورده‌اند یا نه.
احمد نوری‌زاده، و اینک احمد نوری‌زاده، در کشور ارمنستان فردی شناخته شده است اما در کشور خود در تنهایی با بیماری خود دست و پنجه نرم میکند. خبرگزاری مهر در گزارشی از وضعیت این ادیب و مورخ فرهنگ ارمنی نوشت: “مسئول واحد امور اجتماعی و پذیرش مددجویان آسایشگاه کهریزک خبر نگهداری از این ادیب پیشکسوت را در این آسایشگاه تائید کرد ودر این باره گفت: آقای نوری‌زاده چندماهی است در گل یاس یکی از ساختمان‌های آسایشگاه کهریزک مخصوص بیماران ام اس، تحت مراقبت‌های پزشکی و اجتماعی است”.
