شرکت ایزوگام ایران، تولید کننده عایق بام خانهها، با راهحل دولت برای دوام آوردن در مقابل تحریمها با مشکل مواجه شده است: از کیفیت کم کنید و تولید را کاهش دهید.
مدیر این کارخانه میگوید، مواد مصرفی ساخت داخل جایگزین مواد مرغوب اروپایی شده، 350 نفر از کارگران خود را اخراج کرده و چهار ماه است به باقی کارگران هم حقوق نداده است.
بیژن، یکی از مدیران که نخواست نام خانوادگی او فاش شود میگوید: “از مالک گرفته تا کارگر، هیچکدام امنیت شغلی ندارند. کشور ما با فاجعه اقتصادی روبرو است.”
تحریمهای غرب علیه ایران و همچنین چندین سال سوءمدیریت دولت، پول ملی و اقتصاد کشور را به ورطه نابودی کشانده است. بنا بر آمار صندوق بینالمللی پول، پس از ثبت رشد سالانه بالای 6 درصد برای اکثر دهه گذشته، پیشبینی میشد در سال 2012 اقتصاد ایران 1 درصد منقبض شود. صندوق بینالمللی پول میگوید اقتصاد ایران میتواند در سال 2013 رشد کند، اما خاطرنشان کرد سقوط واحد پول کشور، تورم و کاهش فروش نفت بر ضد این روند کار میکند.
تحریمهای آمریکا پیش از این فقط شرکتهای آمریکایی را از داد و ستد با نهادهای ممنوعه ایرانی منع میکرد. قانون سال 2010 از کاخ سفید و وزارت خزانهداری آمریکا میخواهد تمام شرکتها را تحریم کند، چه آمریکایی و چه خارجی. غرب کمپین تحریمهای خود را به دلیل اینکه اعتقاد دارد ایران به طور مخفیانه به گسترش سلاح هستهای مشغول است، تشدید کرده است.
تحلیلگران ایران خوشبین هستند که تحریمها دولت ایران را در کوتاه مدت ورشکسته کند. این اعتقاد وجود داشت که تهران در آغاز سال گذشته بیش از 100 میلیارد دلار ذخیره ارز خارجی داشته باشد. این کشور تا ماه سپتامبر موفق شد به مدد این ذخیره از واحد پولی خود حمایت کند. تحلیلگران معتقد هستند کاهش شدید درآمد حاصل از صادرات انرژی این ذخیره را کم کرده اما احتمالا نه آنقدر که ایران را کلا از ارز خارجی تهی کند.
برای بسیاری از ایرانیها این وضعیت بحرانآفرین شده است. برای خانوادههای طبقه متوسط حتی خرید مجلات و کتاب کاری جنبه لوکس پیدا کرده است. خانوادههای فقیر گاه ماهها گوشت نخورده اند.
آمنه، 45 ساله، که مادر دو کودک در تهران است میگوید: «ما حتی شیر، پنیر و کره را هم از سفره خود حذف کردهایم. قیمتها روزانه بالا میرود و پول ما به خرید آنها نمیرسد.»
تاثیر تحریمها به خارج از مرزهای ایران هم رسیده است. سرمایهگذاری در دبی رونق خود را از دست داده و وزارت جهانگردی ترکیه میگوید در نه ماهه اول سال سفر ایرانیها به این کشور 35 درصد کاهش یافته است.
مقامات ایران معمولا در مقابل فشارهای غرب وجهه خود را حفظ میکنند، اما حالا به طور علنی میگویند تحریمها زنگ خطر را به صدا درآورده است. غلامرضا مصباحی مقدم، رئیس کمیته بودجه و برنامهریزی مجلس ایران اخیر گفته است که فروش نفت ایران به روزانه حدود یک میلیون بشکه رسیده است که این مقدار در سال گذشته 5⁄2 میلیون بشکه بوده است. آقای مقدم گفت دولت در سال 2012 با 60 میلیارد کسری بودجه روبرو است.
اقتصاد مدرن ایران به دلیل تحریمها به طور فزاینده وابسته به معاملات سنتی پایاپای شده است. این کشور به جای نفت دیگر پول نمیگیرد، بلکه از هند گندم و چای، از اروگوئه برنج، از پاکستان گوشت و میوه و همهچیز از زیپ گرفته تا آجر را از چین وارد میکند.
بسیاری از کارخانههای ایران تعطیل شده است. دهها کارخانه بزرگ تلاش میکنند از ورشکستگی جلوگیری کنند. سقوط اقتصادی به دیگر بخشهای شهر هم کشیده میشود و اکثر کسب و کارها کوچک شدهاند.
منبع: وال استریت ژورنال - 4 ژانویه 2013