رابرت ویندرم
در حالیکه اقتصاد ایران دچار فروپاشی شده اینکه حکومت همچنان به توسعه برنامه های اتمی اش ادامه می دهد، موفقیت آمیز است؟ طبق گزارش ها این دو گانگی در مورد اقتصاد ایران و برنامه های اتمی این کشور در درون حکومت اسلامی بوجود آمده است.
آخرین گزارش ها در مورد تاثیر های تحریم ها بر اقتصاد ایران توسط گروه رودیوم در نیویورک منتشر شده است. در این گزارش که هفته گذشته منتشر شد، آمده است که آمارها از سرتاسر جهان نشان می دهد که هم صادرات نفت و هم درآمد ایران کاهش پیدا کرده است.
در این گزارش آمده است: “بعد از انتشار ارقام ماه ژوئیه ما تصویر روشن تری از صادرات ایران در اولین ماه بعد از تحریم آمریکا و اروپا بدست آورده ایم و این ارقام برای ایران خوش آیند نخواهد بود.”
در این گزارش آمده که ایران در بهترین حالت در ماه ژوئیه ۹۴۰ هزار بشکه در روز فروخته که نسبت به فروش ماه ژوئن که ۲.۸ میلیون بشکه در روز بوده، ۱. ۷ بشکه در روز کاهش داشته است. درآمد حاصل از نفت کاهش بیشتری داشته؛ از ۸.۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۱ به ۹.۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۲ رسیده است. عدم هماهنگی بین نفت فروخته شده و درآمد حاصل از آن به نوسان قیمت نفت مربوط است؛ حتی واردات چین نیزدر ماه ژوئیه ۲۸ درصد سقوط کرده است.
اما تروور هاوزر، نویسنده گزارش و مشاور سابق اوباما در وزارت امورخارجه می گوید که موفقیت تحریم ها حتی برای کسانی که آن را اعمال کرده اند، غافلگیرکننده بوده است. هاوزرمی گوید: “زمانی که قوانین تحریم توسط آمریکا تصویب شد، هیچکس تصور نمی کرد که چنین نتیجه ای داشته باشد.”
با تحریم ها، ارزش ریال در مقابل دلار سقوط کرده است.
تحریم های آمریکا و کشور های دیگر، بیشتر کشورهای اروپایی، بخش بزرگی از تجارت ایران با این کشورها را محدود کرده است. تحریم نفتی، قوانین سختگیرانه در مورد نقل و انتقال پول بانک های ایرانی، قوانین سختگیرانه در مورد واردات محصولات و تجهیزات و حتی کالاهای تجملی، بخشی از تحریم های اعمال شده است.
یکی از فلج کننده ترین تحریم ها ممنوعیت استفاده از سوئیفت برای نقل و انتقال مالی ایرانیان بود. مقامات می گویند این ممنوعیت باعث شده که واردات غذا و کالا محدود شود. این تحریم ها آنقدر گسترده است که وزارت خزانه داری آمریکا مجبور شده است مستندات جامع در مورد کالاهای مجاز و غیر مجاز تهیه کند.
در عین حال آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارش فصلی خود درمورد برنامه های اتمی ایران گفته که درآمد نفتی ایران کاهش پیدا کرده اما تعداد سانتریفوژ ها در تاسیسات فوردو افزایش پیدا کرده است. ایران درواقع تعداد سانتیرفوژ هایش را دو برابر کرده و از ماه مه از ۱۰۶۴ به ۲۱۴۰ عدد رسانده است.
سانتریفوژها هنور بکار نیافتاده اند، اما مقامات آمریکایی می گویند که مشکلات با بکار افتادن آنها بیشتر می شود. ایران نیز میزان اورانیوم غنی سازی شده اش را افزایش داده و گفته روند غنی سازی بهبود پیدا کرده است.
در گزارش آژانس آمده در سایت نظامی پارچین که آژانس می خواهد از آن بازرسی کند، تعدادی از ساختمان ها خراب شده است. دیپلمات های غربی این اتفاق را بخشی از آزمایش های اتمی پنهانی ایران برآورد کرده اند.
درحالیکه آمار نقل و انتقال کالاها نشان می دهد که تحریم ها موثر بوده است، آژانس می گوید که این موفقیت کیفی نیست. ایران به نصب سانتریفوژ و غنی سازی اورانیوم ادامه می دهد و این درحالی است که به بازرسان آژانس اجازه نمی دهد که از سایت پارچین بازدید کنند.
هوزر می گوید: “به نظر می رسد که این تحولات تغییری در رفتار ایران بوجود نیاورده است.”
مارک والاس، سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل می گوید که این حرف بدین معنا نیست که که تحریم ها باید متوقف شوند بلکه باید تلاش کرد تا شرکت های غربی دست از معامله با ایران بردارند.
وی که طرفدار نظریه “جنگ اقتصادی” با ایران است، می گوید: “ تحریم ها مشخصا موثر بوده است اما ما می توانیم تلاش بیشتری بکنیم و باید بکنیم. از همه مهم تر باید توجه داشت که سنگین ترین تحریم در تاریخ تنها در صورتی می تواند ایران را از ادامه برنامه های اتمی اش بازدارد که در کنارش یک برنامه نظامی قوی و فعالیت های دیپلماتیک فعال، وجود داشته باشد.”
ایران تاثیر تحریم ها را حس می کند، قیمت ها دوبرابر شده است.
والاس به دو پیروزی بزرگ و کوچک اشاره می کند. وی می گوید که در چند روز اخیر، روسیه تصمیم جدی گرفت تا از قرار دادن فضای امن برای بزرگترین گروه کشتیرانی ایران بر دارد و این کار را برای ادامه فعالیت های بین المللی ایران سخت تر می کند.
به اعتقاد دیوید آلبرایت، بنیانگذار و رئیس موسسه علوم و امنیت بین المللی، عجیب نیست که تحریم های اقتصادی تاثیر فوری نداشته است. این تحریم ها برای تاثیر گذاشتن نیاز به زمان دارند.
آلبرایت می گوید: “تحریم ها تاثیر آنی ندارند. ابتدا هیچ اتفاقی نمی افتد و بعد ناگهان اتفاق بزرگی می افتد. پیش بینی آنچه تا شش ماه آینده اتفاق می افتد، دشوار است. باید راه هایی پیدا کرد تا برنامه ایران را به تاخیر انداخت زیرا هرچه تحریم ها زمان بیشتری ببرند، ایران فرصت بیشتری برای ادامه برنامه های اتمی پنهانی اش خواهد داشت، مثل ویروس استاکس نت و قتل دانشمندان اتمی ایران. مقامات اطلاعاتی معتقدند که این اقدامات عملیات مشترک اسرائیل و آمریکا بوده اما طبق آخرین اخبار این برنامه سازمان جاسوسی اسرائیل بوده است. اسرائیل به آمریکا گفته است که فرصت برای یک پایان خوش به اتمام رسیده است.”
آلبرایت می گوید اگر ایران به برنامه های اتمی اش که آمریکا و اسرائیل کشورهای غربی معتقدند برای تولید سلاح اتمی است، ادامه بدهد، تحریم ها با تهدید نظامی همراه می شود.
وی می گوید: “آنچه ایرانیان باید در ذهن داشته باشند این است که آمریکا برای متوقف کردن آنها، دست به حمله نظامی خواهد زد.”
ایران می گوید ما می توانیم این مسئله را حل کنیم. پاسخ ایران این است که ما هرگز دست از حق مشروع خود برای توسعه انرژی هسته ای بر نمی داریم و برنامه های اتمی ما برای دستیابی به سلاح اتمی نیست.
مقامات ایرانی تاثیر تحریم ها بر سیاست های اتمی شان را تکذیب می کنند. آنها می گویند جنگ هشت ساله با عراق که با پشتیبانی آمریکا از صدام در دهه هشتاد در گرفت، به مراتب بدتر بود.
یکی از مقامات که با ان بی سی گفتگو کرد، گفت که احتمال اینکه تحریم ها منجر به متوقف شدن برنامه های اتمی ایران بشود، صفر است.
یک مقام ایرانی دیگر می گوید که تحریم ها بخشی از “جنگ پنهان” است که توسط آمریکا و اسرائیل اداره می شود و شامل قتل دانشمندان ایرانی، فرستادن ویروس های مخرب کامپیوتری و سقوط هواپیمای بدون سرنشین آمریکا در خاک ایران است.
ایران می گوید ما می توانیم پایگاه های آمریکا را یک دقیقه پس از حمله این کشور، نابود کنیم. دربرابر این تحریک ها، ایران تا چه مدت می تواند پاسخ بدهد؟
انتقام از هم اکنون آغاز شده است. اسرائیل ایران را متهم به برنامه ریزی و توطئه در حملات اخیر به کارمندان سفارتخانه اش در آذربایجان، هندوستان و تایلند و همچنین بمبگذاری که منجر به کشته شدن دانش آموزان اسرائیلی در بلغارستان شد، کرده است. ایران دست داشتن در این توطئه ها را قویا تکذیب کرده است.
ان، بی، سی، 11 سپتامبر
