نوشین جعفری
مراسم اهدای اولین جایزه شعر زنان ایران “خورشید” با حضور تعدادی از چهره‌های ادبی ایران برگزار شد. در این مراسم که دیروز در تالار شریعتی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد، از میان هفت اثر راه‌یافته به بخش نهایی، شعر “می‌خواهم بچه‌هایم را قورت بدهم” سروده رؤیا زرین به عنوان اثر برگزیده انتخاب شد.
فهیمه خضرحیدری که اجرای این مراسم را به عهده داشت با اشاره به هفتادو چهارمین سالروز تولد فروغ فرخزاد ابراز امیدواری کرد که جایزه شعر زنان ایران از امسال بتواند هرساله برگزار شود و برگزیدگان شعر زنان را به جامعه ادبی ایران معرفی کند.
در ادامه این مراسم بنفشه حجازی (شاعر و عضو هیأت داوران) ضمن سخنانی از سپیده جدیری (دبیر و بنیانگزار این جایزه) و حامیان مالی جایزه خورشید تشکر کرد. وی در سخنانش به قدمت شعر زنانه در ایران اشاره کرد و با مثال‌هایی از اشعار عامیانه سال‌های 1300 قمری، محدود کردن اینگونه شعر به دوره فروغ فرخزاد و شاعران معاصر دیگر را درست ندانست.
وی سپس با بیان محدودیت‌ها و مشکلات مختلفی که برای زنان شاعر وجود داشت در پایان سخنانش از سیمین بهبهانی تقدیر کرد و افزود: “شعر خانم سیمین بهبهانی بخصوص طبق نوشته کتاب‌ها از دهه 60 به دلیل نوآوری‌های معنوی و صوری مورد توجه قرار گرفته و به نظر من که روی تمام این اشعار بررسی کرده ام برای همیشه بر تارک شعر این سرزمین خواهد درخشید نه فقط بر شعر زنان. سیمین به نظر من جمع بین تن و جان، روح و جسم، اندیشه و عمل است. او به انکار زنانگی‌اش، مثل خیلی‌ها که نمونه‌هایش را داریم، ننشسته و مغزش را با مسائل سرگرم‌کننده و مسخ‌ساز خانم‌ها پر نکرده‌است. او نه لاف عصمت می‌زند و نه اندیشه رهبری گله گمشده را دارد. اقتدار زنانه خانم بهبهانی یک نوع اقتدار کهن ربه‌النوعی آریایی است که با خرد مدرن همراه شده است.“
پس از آن مریم جعفری آذرمانی بعنوان یکی از نامزدهای مرحله نهایی این جایزه، پنج قطعه از اشعارش را خواند.
آنگاه سپیده جدیری با حضور در پشت تریبون توضیحاتی در خصوص جایزه بیان داشت و اعلام کرد که”هدف از این جایزه معرفی شاعران زن به جامعه ادبی ایران و تشویق هرچه بیشتر آنان است و به هیچ عنوان هدف این جایزه تفکیک جنسیتی در ادبیات نبوده‌است”.
وی در ادامه با خواندن بیانیه ای در خصوص معرفی شاعر پیشکسوت زن از جلال صفارزاده (برادر زنده‌یاد طاهره صفارزاده) دعوت کرد تا با حضور در جایگاه، تندیس و لوح تقدیر وی را به عنوان شاعر زن پیشکسوت از دست بنفشه حجازی دریافت کند. جلال صفارزاده نیز با اشاره به اینکه خواهرش حاضر نشده‌است از هیچ کدام از دولت‌ها، چه قبل و چه بعد از انقلاب جایزه دریافت کند گوشه‌هایی از زندگی وی و تألیفاتش را مطرح کرد.
پگاه احمدی یکی دیگر از داوران این جایزه نیز توضیحاتی در خصوص شعر طاهره صفارزاده و نگاه انتقادی و طنز تلخ آثار او بیان داشت و به معرفی آثار صفارزاده پرداخت.
در ادامه این مراسم هما فاضل، به عنوان یکی دیگر از نامزدهای بخش نهایی، دو قطعه شعر از مجموعه “صدایت را برایم ترجمه کن” خواند.
سپس از علیرضا بهنام برای سخنرانی دعوت شد که او سخنانش را اینگونه آغاز کرد: “شاعر خوب، شاعر خوب است. چه در میان زنان و چه در میان مردان.”
وی در ادامه سخنانی در رسای سیمین بهبهانی به عنوان “بانوی غزل معاصر ایران” بیان کرد.
سپس مهرنوش قربانعلی و منیره پرورش نیز که آثارشان به مرحله نهایی رسیده بود اشعاری را خواندند.
اما “سورپرایز ویژه” این مراسم که پیش از مراسم اعلام نشده‌بود تقدیر از سیمین بهبهانی به پاس یک عمر فعالیت در عرصه شعر بود. پیش از حضور سیمین بهبهانی در جایگاه برای دریافت تندیس یک عمر فعالیت هنری، جلال صفارزاده دست وی را بوسید و لوح و تندیس بانوی شعر ایران توسط فرشته ساری و مژده دقیقی به سیمین بهبهانی اهدا شد.
«پریشاهدخت شعر فارسی» پس از دریافت جایزه از بی‌خبری‌اش در خصوص دریافت این لوح و تندیس گفت و اعلام کرد« این روزها که چشم‌هایش دیگر یاری نمی‌کند که اشعار جوان‌ترها را بخواند با اشتیاق آمده‌است تا شعر جوانان را بشنود.»
فهیمه خضرحیدری بار دیگر با حضور در پشت تریبون بیانیه هیأت داوران را خواند و مجموعه شعر “می‌خواهم بچه‌هایم را قورت بدهم” سروده رؤیا زرین را به عنوان برگزیده اولین دوره جایزه شعر زنان ایران ـ خورشید ـ معرفی کرد. نفر برگزیده پنج سکه بهار آزادی به همراه لوح تقدیر و تندیس جایزه را از داوران و سیمین بهبهانی دریافت کرد.
در ادامه این مراسم خضرحیدری اعلام کرد بنا شده‌است که هر سال مجموعه شعر برنده این جایزه به زبان سوئدی ترجمه و در تیراژ وسیعی در سوئد توسط یک ناشر معتبر منتشر شود.
در ادامه رؤیا تفتی مقاله‌ای را که در نقد مجموعه “می‌خواهم بچه‌هایم را قورت بدهم” نوشته بود خواند و نکته جالب این مجموعه را در بی‌نام بودن شعرها دانست و اینکه این کتاب به سه فصل تقسیم شده‌است.
سپس از حامیان مالی و داوران این جایزه دعوت شد تا بار دیگر در جایگاه حاضر شوند و تقدیرنامه‌هایی را به پاس همکاری در این جایزه از سیمین بهبهانی دریافت کنند.
سیمین بهبهانی با تشکر از هیأت اجرایی مراسم گفت: “خوشحالم که نسل جوان را با این فهم و درک بالا می‌بینم اما به جوانان توصیه مادرانه می‌کنم به هیچ وجه از ادبیات کلاسیک غافل نباشند، از ادبیاتی که در طول هزار سال ما داشتیم چرا که ادبیات امروز فرزند ادبیات دیروز است. اگر بچه‌ای پدر و مادرش را نشناسد نمی تواند راه خود را به درستی انتخاب کند.“
بهبهانی سپس به درخواست مجری مراسم شعر “هشتاد سالگی و عشق” را خواند که با تشویق مداوم حاضران رو به رو شد.
او هنگام پایین آمدن از جایگاه به ماجرای آمنه بهرامی (دختری که پسری او را با اسید کور کرده) اشاره و ابراز امیدواری کرد که عده‌ای جمع شوند و بنیانگذار جمعیتی برای تأمین آتیه این دختر برای زندگی باشند. خانم بهبهانی گفت: در این ماجرا مسأله قصاص در کار است و من با قصاص مخالفم. فکر می‌کنم آن جوان باید در زندان بماند و تعلیم ببیند و انسان شود”.
در پایان این مرایم رؤیا زرین (برنده نخستین جایزه‌ی شعر خورشید) یکی از اشعار جدیدش را خواند.
در این مراسم برخی چهره های ادبی از جمله مدیا کاشیگر، فرشته ساری، مژده دقیقی، حافظ موسوی، محمود معتقدی، شهاب مقربی و شمس آقاجانی نیز حضور داشتند.
لازم به ذکر است مجموعه شعرهایی که به بخش نهایی این جایزه راه یافته‌بودند عبارت بودند از: «به وقت البرز» سروده مهرنوش قربانعلی، «پاییز تا زانوهایت خواهد رسید» سروده ندا کامیاب، «پیانو» سروده مریم جعفری آذرمانی، «سخن می‌گویی، کلمه‌ها در من آزاد می‌شوند» سروده مینا دستغیب، «صدایت را برایم ترجمه کن» سروده هما فاضل، «فقط همین نیست» سروده منیره پرورش و «می‌خواهم بچه‌هایم را قورت بدهم» سروده رؤیا زرین.
دکتر فریده فرهادی (رئیس بیمارستان الغدیر)، دکتر فاطمه حق‌بین (جراح و متخصص بیاری‌های چشم) و اعظم پاکی (دبیر بازنشسته آموزش و پرورش) حامیان مالی جایزه شعر زنان ایران (خورشید) در اولین دوره این جایزه بودند.
“پریشاهدخت شعر فارسی” لقبی است که سیمین دانشور به سیمین بهبهانی داده‌است.