با وجود گذشت بیش از یک ماه از رسانهای شدن اسیدپاشی سریالی به زنان اصفهانی، مقامات امنیتی و انتظامی هنوز عاملان این حملات را دستگیر نکردهاند. در تازهترین اظهارنظرها حسین ذوالفقاری، معاون امنیتی و انتظامی وزارت کشور با اشاره به اینکه تا زمانی که به نتیجه قطعی نرسیم باید از “گمانه زنی” پرهیز کنیم، به خبرگزاری ایلنا گفته است: “تمام افرادی را که دارای ناراحتی روحی و روانی یا دارای سوابقی بودهاند و میتوانستند در مظان اتهام قرار گیرند، مورد بررسی قرار دادهاند و همچنین تمام موتورسیکلتهای مشکی را بررسی و صاحبان آنها را شناسایی کردهاند.” این مقام مسئول همچنین خبر داده که نیروهای اطلاعات و سپاه هم اکنون در حال همکاری با نیروی انتظامی هستند. چند هفته پیش از این، حسن روحانی به سه وزارتخانه از جمله وزارت اطلاعات دستور ورود به این پرونده را داده بود.
معاون امنیتی و انتظامی وزارت کشور میگوید: “فضایی که ابتدا در رابطه با این ماجرا ایجاد شد و بحثهای رسانهای پیرامون آن کار کشف جرم را با مشکل مواجه کرد.”
پیشتر برخی مقامات گفته بودند سرنخهایی از عاملان اسیدپاشیهای زنجیرهای به دست آمده است. اما شهیندخت مولاوردی معاون رئیسجمهور در امور زنان به تازگی گفته است سرنخی کشف نشده و هنوز پیگیریها به نتیجه نرسیده است.
زهرا موسوی، مادر سهیلا جورکش یکی از دختران قربانی اسیدپاشی هم روز چهارشنبه 21 آبان ماه به “روز” گفته بود که او و خانوادهاش همچنان منتظر دستگیری عوامل این حادثه هستند و تاکنون تنها به آنها گفته شده “سرنخهایی به دست آمده و مشغول پیگیری هستیم”.
اظهارنظرهای متناقض مسئولان
در همان روزهای نخست خبری شدن اسیدپاشی به چند تن از زنان اصفهانی این فرضیه مطرح شد که به زنانی که پوشش آنها از نگاه مسئولان و مقامات مذهبی “نامناسب” خوانده میشود به صورت سازمان یافته حمله شده است. پس از آن مقامات دولتی و انتظامی و نمایندگان مجلس اظهارنظرهای مختلف و حتی متضادی عنوان کردند. نیروی انتظامی اصفهان اعلام کرده بود که چند دستگیری انجام داده و فرد اسیدپاش را دارای اختلالات روانی معرفی کرد. در حالی که وزیر دادگستری این حادثه را یک اقدام خرابکارانه و تروریستی دانست. اما همه یک موضوع مشترک داشته و دارند؛ این حملات ربطی به بدحجابی نداشته و اسیدپاشها هم ممکن نیست از نیروهای مذهبی باشند. مسئولان در حالی با قطعیت امکان رابطه این حملات با امر به معروف و نهی از منکر رد میکنند که هنوز سرنخی به دست نیامده و عاملان دستگیر نشدهاند.
الهام امینزاده، معاون حقوقی روحانی پیشتر اعلام کرده بود که بر اساس گزارش وزارت کشور اسیدپاشیها، مربوط به روابط شخصی بوده است”. “شخصی” بودن دلایل اسیدپاشیها از سوی دیگر مقامات دولتی و انتظامی هم مطرح شد، اما دختران آسیبدیده بارها اعلام کردهاند با هیچ کسی خصومت شخصی نداشتهاند. قربانیان این حوادث همچنین در مصاحبههای مختلف گفتند که حجابشان “مناسب” بوده است، اما دست کم دو چیز در بین آنها مشترک است: زن بودن و اسیدپاشی به آنها وقتی پشت فرمان خودرو بودهاند.
از سوی دیگر مردم حاضر در تجمعات اعتراضآمیز با سر دادن شعارهایی مثل “داعشی، داعشی، اسید به ما میپاشی”، “این سکوت، حمایت از داعش است”، “حجاب به زور نمیشه، ایران عراق نمیشه”، “مرگ بر افراطیون دینی”… نشان دادند که ادعای مقامات مبنی بر بیربط بودن این حوادث با خورد با “بدحجابی” را نپذیرفتهاند.
زنان در مواجهه با اسیدپاشی
اسیدپاشیهای اخیر نه تنها زنان اصفهان بلکه زنان بسیاری از شهرها را دچار ترس، نگرانی و احساس ناامنی کرده است. آذر تشکر، جامعهشناس، ترس ناشی از اسیدپاشی را بدتر از خود اسیدپاشی میداند: “ماجرای خود قربانی یک چیزی است و ماجرای تماشای قربانی چیز دیگری است. این ماجرا بر اساس اخبار منتشر شده شاید خیلی هم ربطی به بدحجابی به صورت خیلی نامتعارف نداشته باشد ولی وقتی این اتفاق برای چند نفر می افتد تاثیری که روی دیگران می گذارد خیلی می تواند مهم باشد.”
او به خبرآنلاین گفته که ایجاد رعب و وحشت حاصل از اسیدپاشی در نهایت دوام چندانی نخواهد داشت: “ زندگی مدرن سالهاست که باعث شده زنها از خانه بیرون بیایند. بنابراین روند اجتماعی را نمی توان به همین راحتی متوقف کرد. به هر حال تاثیرات این اسیدپاشیها هولناک است، مخصوصا برای خود قربانیان. ماجرای کشتن نیست، بلکه ماجرای ذره ذره کشتن است. من وقتی میگویم نه آن قدر تاثیر نمیگذارد این به معنی تخفیف دادن نیست[…]اما اینکه فکر کنید در سطح جامعه اتفاق خاصی میافتد و زن ها عقب نشینی می کنند نه اینطور نیست. اینها سادهاندیشی و خاماندیشی همانهایی است که فکر میکنند وقتی ۴ تا انسان را به این روز در میآورند بقیه عقب نشینی خواهند کرد.”
مریم رحمانی فعال حقوق زنان نیز پیشتربا اشاره به شوخیهایی که باعث ترساندن و اضطراب بیشتر زنان شده است، به روزآنلاین گفت: “ مواردی به گوش می رسد که در تهران افرادی مبادرت به پاشیدن آب روی صورت زنان کرده اند تا خودشان بخندد و زنان بترسند! مسلما ترس یکی از فلج کننده ترین احساساتی است که دامنگیر افراد می شود و میتواند مدتها روی ذهن و روان زنان تاثیر بگذارد. بیش از ده سال پیش من در یک کوچه خلوت دچار آزار جنسی شدم و هنوز هر وقت صدای موتوری از پشت سرم به گوش میرسد میترسم و تاثیراتش روی زندگیم همچنان باقی است. بنابراین این زنانی که مورد اسیدپاشی قرار گرفتهاند تا سالهای بعد دچار ترومای این حادثه، نفرت و خشم هستند. زندگیشان تباه شده و هیچ کس هم پاسخگو نیست.”