آن پنکت، تهران
یک ماه پس از اینکه ایران- چهارمین تولید کننده بزرگ نفت جهان- بعد از اعلام شبانه سهمیه بندی بنزین دچار موجی از اعتراض شد، شوک حاصل دارد کم کم خودش را نشان می دهد. اما آیا این شوک دامن گیر محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور تندرو ایران، مردی که مسبب آن است و خودش را قهرمان فقرا می داند هم شده است؟
در تهران، مشاهده صفوف طولانی بنزین، عادی شده است. جمعه شب گذشته، زمانی که تهرانی ها از یک روز تعطیل به خانه هایشان باز می گشتند، اتومبیل ها پشت به پشت هم در صف پمپ بنزینی در شمال شهر ایستاده بودند که محل سکونت پولدار ها و معدود کسانی است که مارک هرمس می پوشند و هرگز طرفدار رئیس جمهور پوپولیست شان نبوده اند. در این قسمت شهر، رستوران نشینان، حتی سرشان را از بشقاب کباب بره بلند نمی کنند تا کسی که روسری قرمزش را با رنگ اتومبیل اسپورتش هماهنگ کرده است و از خیابان ولی عصر، خیابانی پهن که در قلب تهران واقع شده و شمال شهر را به جنوب آن وصل می کند، بالا و پایین می رود، ببینند.
اما در محله کارگر نشین جنوب شهر داستان دیگری است، مردم این قسمت شهر دسته دسته به محل رای گیری رفتند و در سال 2005، شهردار تهران را به ریاست جمهوری انتخاب کردند.
ایرانیان فقیری که برای کسب درآمد بیشتر تبدیل به رانندگان غیر رسمی تاکسی شده بودند، بیشترین ضربه را از سهمیه بندی بنزین خوردند که فقط سه ساعت قبل از پایان آن در تاریخ 27 ژوئن، در اخبار اعلام شد و متعاقب آن رانندگان خشمگین چند پمپ بنزین را در تهران به آتش کشیذند.
با وجود اینکه آشوب های دیگری در سایر نقاط کشور هم اتفاق افتاد، اما طبق گزارش ها آشوب در پایتخت 14 میلیونی ایران، از جاهای دیگر شدیدتر بود. برای رانندگان خودرو های شخصی ماهی صد لیتر، یعنی سه لیتر در روز، و برای تاکسی های رسمی 800 لیتر بنزین در ماه درنظر گرفته شده است. گفته می شود که مسافران جزیره کیش، که منطقه توریستی پرطرفداری است، گرفتن تاکسی به دلیل سهمیه بندی شدن بنزین، غیر ممکن است.
سهمیه بندی سه تاثیر عمده روی تهران گذاشته است: ترافیکی که به نظر می رسد یک سوم آن کاسته شده است، فضای بیشتری در اختیار رانندگان بی ملاحظه شهر گذاشته است. بازار سیاه بنزین ایجاد شده است و رانندگانی که نمی خواهند از همه سهمیه خود استفاده کنند، آن را به نصف قیمت بازار آزاد به اعضای خانواده خود می فروشند. اما جای شکرش باقی است که دود همیشگی از بین رفته و کوه های البرز در شمال شهر تهران، پدیدار شده است.
حالا سوال اینجاست که آیا محبوبیت رئیس جمهور با سهمیه بندی شدن بنزین که درست در زمانی اتفاق افتاد که نرخ تورم طبق آمار های رسمی 13 درصد و پیش بینی می شود که رقم صحیح دو برابر باشد، خدشه دار شده است یا نه؟
پنجشنبه شب، رئیس جمهور احمدی نژاد در تلویزیون از طرخ خود دفاع کرد و حاضر به پذیرش پیشنهاد خرید کردن مردم به نرخ آزاد در زمانی که سهمیه شان تمام می شود، نشد. یک تحلیلگر غربی در این باره گفت:« حالا برای پولدار ها هم هیچ راه حلی وجود ندارد».
بعضی ها رئیس جمهور را به خاطر عملی کردن طرحی که سال ها حتی نمی شد درباره آن حرف زد، ستایش می کنند.
حسین شریعتمداری، مدیر مسئول مجموعه روزنامه های محافظه کارکیهان، که طرفدار احمدی نژاد است، می گوید: “طرح سهمیه بندی بنزین لازم بود و باید از مدت ها پیش اعنال می شد، اما متاسفانه ما دولتی نداشتیم که به اندازه کافی شجاع باشد”.
او معتقد است که روزی مردم ایران به اجرای این طرح، حق خواهند داد. او گفت: “قیمت هر لیتر بنزین 70 سنت است که ما آن را به مردم 10 سنت می دهیم. ما به تفاوت آن را مردم ایران، حتی کسانی که اتومبیل ندارند، می پردازند”.
با وجود اینکه ایران یکی از بزرگترین تولید کنندگان نفت جهان است، قادر به تصفیه آن نیست و حدود 60 درصد بنزین مورد نیاز را از خارج وارد می کند و این درحالی است که برای مصرف داخلی نفت، سوبسید می دهد.
آقای شریعتمداری می گوید که گمان نمی کنم که دولت به خاطر این طرح از نظر سیاسی ضربه بخورد و این تا زمانی است وسائط نقلیه عمومی طبق طبق وعده ها گسترش پیدا کرده باشد. اما بیم آن می رود که در پایان سال، زمانی که مردم به سرعت از سهمیه هایشان استفاده کرده اند، مشکلاتی بوجود بیاید. تحلیلگران غربی می گویند:
“هنوز خیلی زود است که تاثیر واقعی این اقدام را ببینیم. سه تا چهار ماه طول می کشد تا تاثیر آن نمودار شود”.
بعد از شکست انتخاباتی ماه دسامبر آقای احمدی نژاد، آزمایش بعدی در انتخابات مجلس در ماه مارس آینده است. آقای احمدی نژاد با انتخابات ریاست جمهوری درماه ژوئن سال 2009، مواجه خواهد شد.
یک مرد تهرانی که با عبور از خیابان جان خودش را به خطر انداخته بود، گفت: “او مغز ندارد”. پس چرا به او رای دادید؟ در پاسخ گفت: “من رای ندادم”.
منبع: ایندیپندنت، 29 ژوئن 2007