دادستان عمومی و انقلاب زاهدان از بازداشت ۱۱ مظنون به ترور مولوی مصطفی جنگی زهی، از روحانیون سنی مذهب سیستان و بلوچستان در سال گذشته خبر داده که ۶ نفر آن‌ها با اقرار به این ترور همچنان در بازداشت هستند و ۵ نفر دیگر آزاد شده‌اند؛ این اظهارات تنها چند روز پس از وقوع نا‌آرامی‌هایی در شهر راسک صورت گرفته است.
مولوی عبدالحمید، امام جمعه زاهدان و از روحانیون سر‌شناس اهل سنت ایران در واکنش به این درگیری که به تائید رسانه‌های داخلی هم رسیده گفته است: “جریانی که اخیرا در (شهرستان) سرباز بوجود آمد نشان داد که احساسات مردم جریحه دار شده است.” او همچنین از مسئولین قضایی، امنیتی و سیاسی خواسته تا “بیشتر تدبیر کنند و با تبعیض، نابرابری و بی‌عدالتی از جانب هر کسی که باشد برخورد کنند.”
ماجرای پیچیده ترور امام جمعه راسک
محمد مرزیه، دادستان زاهدان گفته است پس از کشته شدن مولوی جنگی زهی و سلیمان کوهساری در ۳۰ دی ماه سال ۹۰ در مسیر راسک به حاجی آباد پیگیری لازم برای دستگیری مسببان حادثه آغاز شد.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، دادستان زاهدان روز یکشنبه، ۳۱ اردیبهشت ماه به خبرنگاران گفته که این پرونده به دلیل “حساسیت و اهمیت موضوع” به اداره کل اطلاعات استان سیستان و بلوچستان احاله شده است.
براساس اظهارات این مقام قضایی دو فرضیه “قتل عادی بر اثر اختلافات شخصی” و “ترور” در رابطه با مرگ مولوی مصطفی جنگی زهی مطرح بوده که با بررسی‌های دقیق‌تر فرضیه نخست ابطال و موضوع ترور در دستور کار اداره اطلاعات قرار گرفت.
او توضیح بیشتری در مورد جزئیات این دو فرضیه ارائه نداده است.
مولوی مصطفی جنگی زهی، امام جمعه شهر راسک در استان سیستان و بلوچستان روز ۲۹ دی ماه توسط افراد مسلح نا‌شناس ترور شد. به گزارش خبرگزاری‌های رسمی مولوی مصطفی جنگی‌زهی، پیش از این نیز از یک سوءقصد مسلحانه جان سالم به در برده بود.
آقای جنگی زهی امامت جمعه مسجد اهل سنت خضرا در شهر راسْک، از توابع شهرستان سرباز در جنوب زاهدان، مرکز استان سیستان و بلوچستان را به عهده داشت. این روحانی سنی قبل از مرگ همزمان مسئولیت فرماندهی یکی از پایگاههای بسیج عشایری منطقه را نیز به عهده داشت.
از آن زمان تا چند هفته قبل خبرگزاری‌های حکومتی و مقامات قضایی اظهارات متناقضی در مورد عوامل این ترور مطرح کرده‌اند از جمله اینکه به فاصله یک روز از کشته شدن امام جمعه راسک وبسایت اصولگرای رجانیوز نوشته بود که مولوی جنگی قبل از ترور از سوی گروه مسلح جندالله تهدید به مرگ شده بود. برخی دیگر از خبرگزاری‌ها از جمله ایرنا هم نوشته بودند که او توسط عوامل وابسته “استکبار” کشته شده است.
فعالان بلوچ اما به روز گفته بودند که مسئولیت ترور امام جمعه سابق راسک را گروه تندرو جندالله به عهده گرفته است. با این همه در هفته‌های گذشته گزارش شد که شماری از شهروندان و روحانیون منطقه به ظن دست داشتن در ترور مولوی جنگی بازداشت شده‌اند؛ بازداشت‌هایی که در نهایت منجر به درگیری روز دوشنبه هفته گذشته شهرستان راسک شد.
روز دوشنبه به دنبال دستگیری مولوی عبدالغفار نقشبندی، فرزند امام جمعه راسک، مردم منطقه در مقابل نهادهای نظامی و امنیتی راسک، مرکز شهرستان سرباز، تجمع کردند که با تیراندازی مستقیم نیروهای انتظامی و کشته و زخمی شدن تعدادی از تجمع کنندگان خاتمه یافت.
روزنامه اعتماد، چند روز پیش با تائید این درگیری به نقل از منابع محلی کشته شدن دست کم دو نفر را در این درگیری تائید کرد و توضیح داد که “از هویت قربانیان و ضارب یا ضاربان احتمالی این درگیری اطلاعی به دست نیامده است.”
در پی این واقعه منابع خبری سیستان و بلوچستان به روز گفتند که اوضاع شهرستان سرباز پس از کشته شدن این مولوی نزدیک به حاکمیت عادی نبوده و در این فاصله حدود ۱۵ نفر از افراد محلی، از جمله علمای مذهبی اهل سنت به اتهام دست داشتن در قتل مولوی مصطفی جنگی زهی دستگیر شده‌اند.
با این همه دادستان زاهدان دیروز در اولین واکنش رسمی به این بازداشت گفت: “با دستگیری تعدادی از مظنونان، پنج نفر که بی‌گناهی آنان در این حادثه به اثبات رسید، آزاد شدند و این خود نشان دهنده دقت در پیگیری پرونده است و هیچ فردی بدون علت در این زمینه بازداشت نشده است.”
او ادعا کرد در ادامه پیگیری‌ها برخی افراد دستگیر شده به دست داشتن در این ترور اقرار کرده و گفته‌اند که “قبل از اجرای عملیات مجموعا ۷۰۰ میلیون تومان پول میان افراد مباشر و معاون در ترور توزیع شده است.”
محمد مرزیه، اشاره‌ای به اسامی دقیق متهمان این پرونده نکرده، اما در ادامه نشست خبری خود با خبرنگاران، اسامی اختصاری بعضی از آن‌ها را اعلام کرده است.
دادستان عمومی و انقلاب زاهدان همچنین از رسیدگی محرمانه این پرونده در دادسرا خبر داد و گفت هنوز ابهاماتی وجود دارد که به مرور حل می‌شود و “چنانچه زمینه فراهم شود دادگاه این افراد به صورت علنی برگزار خواهد شد.”
درخواست برای آزادی روحانیون
ماجرای ترور مولوی مصطفی جنگی و بازداشت تعدادی از روحانیون منطقه با واکنش عالیترین مقام مذهبی استان سیستان و بلوچستان و تعدادی از شخصیت‌ها و گروه‌های سیاسی بلوچ روبرو شد.
مولوی عبدالحمید زهی، امام جماعت و از رهبران اهل سنت ایران در خطبه‌های نماز جمعه گذشته زاهدان گفت: “مسایل اخیر سرباز و دستگیری عده‌ای از علمای این منطقه موجب نگرانی مردم شده است و حدود یکصد تن از علما با نوشتن نامه‌ای به برخی از مسئولین، خواستار آزادی علمای بازداشت شده و دقت بیشتر در بررسی این موضوع شدند تا خون هیچکس پایمال نشود.”
امام جمعه اهل سنت زاهدان با تاکید بر مجازات قاتل مولوی مصطفی زهی گفته است: “هر کسی که باشد باید دستگیر شده و به مجازات شرعی و قانونی برسد، اما تا زمانی که موردی به اثبات نرسیده است نباید با ظن و گمان اقدام به دستگیری برخی از علما نمود و باعث نگرانی مردم شد.”
به گفته این شخصیت اهل سنت زمانی که فردی به قتل می‌رسد “حتی اگر مخالف دولت هم باشد”، دولت موظف است عادلانه موضوع را بررسی و قاتل را مجازات کند و نباید تبعیضی در اجرای عدالت وجود داشته باشد. چراکه “در بسیاری از موارد افرادی به قتل رسیده‌اند و با گذشت سال‌ها قاتلان آن‌ها دستگیر نمی‌شوند و این باعث می‌شود تا افرادی از طرف قوم اسلحه به دست گرفته و در صدد انتقام بر می‌آیند و با انگیزه قصاص افراد دیگری را می‌کشند، در حالی که این وظیفه دولت است.”
“حزب مردم بلوچستان” نیز در ارتباط با رویدادهای اخیر مناطق بلوچ‌نشین ایران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: “داشتن اختیار تام خارج از چھارچوب‌ھای قانونی موجود در دستگیری و حتی تیراندازی به قصد کشت توسط نیروھای نظامی و امنیتی در بلوچستان امری عادی است۔”
همزمان عبدالستار دوشوکی، رئیس مرکز مطالعات بلوچستان در لندن در مصاحبه با روز گفت: “جایگزینی مقامات ارشد نظامی استان، تنش‌های اخیر جمهوری اسلامی و عربستان سعودی و بحرین و همچنین درخواست عوامل افراطی استان برای ایجاد محدودیت بیشتر برای شهروندان اهل سنت ایران در مقابل سرکوب شیعیان بحرین را می‌توان از جمله دلایل بروز چنین اتفاقاتی در منطقه‌ای مانند سیستان و بلوچستان ارزیابی کرد.”
استان سیستان و بلوچستان به واسطه چند انفجار بزرگ در اماکن عمومی و درگیری‌های مرزی، یکی از استان‌های نا‌امن کشور در سالهای اخیر بوده است. طی چند سال گذشته در نتیجه این ناآرامی‌ها تعداد زیادی از شهروندان عادی، ماموران نظامی و انتظامی و قاچاقچیان مواد مخدر کشته شده‌اند.
بیشتر ساکنان این منطقه اهل سنت هستند و بخش قابل توجهی از جمعیت سنی مذهب کشور را تشکیل می‌دهند.
