ترکیه در فکر چیست؟ بسیاری معتقدند این عضو مهم ناتو در حال کشیده شدن به سوی شرق است. ترکیه در ماه مه قرارداد مبادله سوخت هسته ای با ایران را به امضا رساند و در ماه ژوئن به قطعنامه سازمان ملل علیه تهران رأی منفی داد. سپس ماجرای کشته شدن نه ترکیه ای درکشتی نجات غزه توسط نیروهای اسرائیل به بروز یک بحران میان دو متحد قدیمی منجر شد و باعث بروز سؤالات مختلفی درباره مسیر سیاست خارجی ترکیه شد. سمین گوموسل و سلکوک تپلی از مجله نیوزویک اخیراً دیداری با احمد داوود اوغلو وزیر خارجه ترکیه داشتند و در باره تمامی این مسائل با وی گفتگو کردند.
شما از قطع روابط با اسرائیل سخن گفتید. اکنون چه می شود؟
در اینجا یک جنایت اتفاق افتاده است. درخواست ترکیه بسیار شفاف است: از آنجا که مرگی اتفاق افتاده است و طرفی که مرتکب قتل شده هم مشخص است، باید یک کمیسیون بین المللی برای تصمیم گیری بر اساس قوانین موجود تشکیل شود. اگر اسرائیل به کمیسیون بین المللی تن نمی دهد، پس باید وقوع این جرم را بپذیرد، عذرخواهی کند و خون بها بپردازد. اگر جامعه بین المللی و قوانین بین المللی در پی علل وقوع این مرگ ها نباشند، ما به عنوان دولت جمهوری ترکیه حق داریم آن را مطالبه کنیم. تا مادامیکه جوابی دریافت نکنیم، روابط ترکیه و اسرائیل هرگز عادی نخواهد شد. ضمناً ترکیه این حق را دارد که تحریم های یکجانبه ای اعمال کند.
اینکه “روابط هرگز عادی نخواهد شد” با “قطع روابط” معنایی متفاوت دارند.
روابط وارد مرحله قطع شدن می شود. اگر این مرحله ادامه پیدا کند، این اتفاقی است که بر سر روابط خواهد آمد. اما معنایش این نیست که همین فردا، ظرف یک هفته، 10 روز یا یک ماه دیگر، اتفاقی رخ خواهد داد. اگر گام های صحیح برداشته نشوند، امور در جهت فرایند قطع روابط پیش خواهند رفت. با این حال، من نمی توانم آنچه را در پشت درهای بسته به آنها گفته ام، به شما نیز بگویم. آنها می دانند چه نوع تحریم هایی اعمال خواهیم کرد.
سیاست خارجی آنکارا از نوع “مشکلات در حد صفر با همسایگان” بوده است. اگر روابط قطع شود، این سیاست خارجی چه صورتی در خواهد آمد؟
“مشکلات در حد صفر با همسایگان” یک ارزش است. اما ارزش دیگری که به همین اندازه اهمیت دارد، برقراری صلح است. اگر هرکدام از بازیگران جلوی روند صلح را بگیرد، غیرنظامیان را تحت محاصره قرار دهد و مردم غیرنظامی را در آب های آزاد قتل عام کند، در این صورت ارزش صلح را نمی توان فدای سیاست “مشکلات در حد صفر با همسایگان” کرد. این سیاست های اسرائیل، تهدیدی علیه صلح منطقه ای است. نادیده گرفتن سیاست های ضد صلح اسرائیل با توجیه “سیاست بدون مشکل با همسایگان” اصلاً پذیرفتنی نیست.
ترکیه و برزیل یک قراداد مبادله سوخت هسته ای با ایران امضا کردند. آیا شما از انتقاد اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل از این قرارداد متعجب شدید؟
ترکیه از همان آغاز با متحدانش همکاری کرده است. در تمامی طول این روند، از زمانی که محمد البرادعی دبیر کل وقت آژانس بین المللی انرژی هسته ای این موضوع را اولین بار برای ما مطرح کرد، سعی در ایجاد فضای اعتماد داشتیم. آژانس هسته ای و سازمان ملل ما را ترغیب کردند که با تهران به توافق برسیم. این چیزی نبود که ما بخواهیم به تنهایی انجام بدهیم.
ترکیه به قطعنامه تحریم های بیشتر علیه ایران رأی منفی داد. آیا ممکن است واشنگتن این رأی را اقدامی علیه خود تلقی کند؟
ما چندین بار توضیح داده ایم که این یک پاسخ “منفی” به ایالات متحده و یا آقای اوباما نبوده است. بلکه این یک پاسخ “مثبت” به راه حل دیپلماسی بوده است.
آیا ترکیه می تواند به حرکت خود به سوی شرق با به جان خریدن خطر از دست دادن غرب ادامه دهد؟
ما بخشی از غرب هستیم. اگر غرب ما را به چشم یک شی در خارج از خود و یا چیز قابل از دست دادن می بیند، منطق اشتباهی دارند. ما از حق مساوی و برابر با سایر کشورها در ناتو برای ابراز نظر برخوردار هستیم. هیچ کس حق ندارد اتحاد غرب را به چشم یک نام و یا حربه برای خود نگاه کند و کشوری دیگر را در داخل یا خارج این اتحاد ببیند. اگر ارزش های غرب به قدرت نرم، اتکای متقابل اقتصادی و حقوق بشر مربوط می شود، ما هم از اینها دفاع می کنیم. اما اکنون با یک آزمون روبرو هستیم. 9 شهروند در آب های آزاد به قتل رسیده اند. آیا قرار است وقتی حقوق بشر توسط یک کشور مسلمان یا شرقی زیر پا گذاشته می شود اعتراض کنیم، اما وقتی اسرائیل این حقوق را زیر پا می گذارد ساکت بمانیم؟ اگر این استاندارد دوگانه یک ارزش غربی است، در اینصورت ما آن را نمی خواهیم.
منبع: نیوزویک- 9 ژوئیه
