حسن روحانی٬ رییس دولت یازدهم٬در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد٬ از آمادگی جمهوری‌اسلامی برای مذاکره با آمریکا و بدون هیچ‌گونه پیش شرطی سخن گفت.
وی در سخنرانی خود٬ با اشاره به این‌که “سخنان اوباما” را دنبال کرده است٬ گفت: “ایران به دنبال افزایش تنش با آمریکا نیست. در صورت عزم سیاسی رهبران آمریکا٬ می‌توان به چهارچوبی برای مدیریت اختلافات رسید”. وی همچنین اضافه کرد که جمهوری‌اسلامی انتظار دارد که “از واشنگتن٬ صدای واحد بشنود”.
باراک اوباما٬ رییس‌جمهور آمریکا٬ در سخنرانی خود٬ از برنامه هسته‌ای ایران٬ در کنار روابط اسراییل و فلسطین٬ به عنوان یکی از دو چالش اصلی دیپلماسی آمریکا در منطقه خاورمیانه نام برده و گفته بود: “گمان نمی کنم این تاریخ دشوار یک شبه قابل ترمیم باشد. تردیدها عمیق است. اما معتقدم که اگر بتوانیم مسئله برنامه اتمی ایران را حل کنیم، قدمی مهم در راهی طولانی به سوی روابطی متفاوت و مبتنی بر منافع و احترام متقابل برداشته ایم”.
روحانی در سخنرانی خود همچنین بار دیگر بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران تاکید کرد و گفت که منافع ملی ایران ایجاب می‌کند نگرانی‌ها پیرامون برنامه هسته‌ای را از میان ببرد. وی همچنین اضافه کرد که ایران حاضر است در برنامه‌ای حاضر باشد که برنامه هسته‌ای ایران و دیگر کشورها زیر نظر قرار گرفته شود٬ اما حق غنی‌سازی حفظ شود.
روحانی اضافه کرد: “به نام جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد می کنم طرح جهان علیه خشونت و افراطی گری در دستور کار سازمان ملل قرار گیرد. به جای گزینه ناکارآمد ائتلاف برای جنگ در مناطق مختلف جهان، باید به ائتلاف برای صلح پایدار در جهان اندیشید”.
این سخنرانی در حالی انجام شد که طی روزهای گذشته امکان ملاقات حسن روحانی و باراک اوباما٬ حجم زیادی از اخبار و تحلیل را در رسانه‌‌ها به خود اختصاص داده بود٬ اما عدم حضور حسن روحانی در ضیافت ناهار بان کی مون٬ باعث شد که امکان ایجاد این ملاقات به شکل غیررسمی از میان برود.
گفته می‌شود دلیل عدم حضور روحانی در ضیافت ناهار بان کی مون٬ سرو شراب و مشروبات الکلی در این ضیافت بوده و وی به همین دلیل از حضور در این مراسم خودداری کرده است.
مسوولان آمریکایی در چند روز گذشته گفته بودند که هیچ برنامه‌ای برای ملاقات میان روحانی و اوباما وجود ندارد٬ اما امکان چنین دیداری منتفی نیست. اما مرضیه افخم سخنگوی وزارت امور خارجه٬ گفت که دیدار باراک اوباما با حسن روحانی و نیز جان کری با محمد جواد ظریف در دستور کار نیست.
سخنان و مواضع چند روز اخیر مقام‌های جمهوری‌اسلامی و آمریکایی٬ باعث شده است که گمانه‌زنی‌هایی پیرامون امکان بروز ملاقات میان اوباما و روحانی مطرح شود. بخصوص آن‌که هر دو تایید کرده‌اند با یکدیگر نامه‌نگاری داشته‌اند.
باراک اوباما٬ رییس‌جمهور ایالات متحده٬ در مصاحبه ای با اشاره به تمایل حسن روحانی برای گفتوگو با آمریکا٬ از آن استقبال کرده و گفته بود که کشورش باید این رویکرد را هم امتحان کند. وی اضافه کرده که “این رویکرد رئیس‌جمهوری ایران، پیش از این سابقه نداشته است”.
اصول‌گرایان اما از مخالفان چنین مذاکراتی هستند. صادق لاریجانی٬ رییس قوه‌قضاییه٬ در همین زمینه چنین اظهارنظر کرده: “همانگونه که مقام معظم رهبری در جمع فرماندهان سپاه اشاره داشتند دولتمردان و سیاستمداران کشورمان باید به شخصیت و رفتار و منش واقعی آمریکا توجه داشته باشند. مذاکره باید در چارچوب شناخت جامع و کامل طرف مقابل باشد و حیله‌ها و تزویرهای آمریکا را نباید فراموش کنیم و نباید یادمان برود که در جریان فتنه آنان چگونه از این جریان حمایت کردند و در پس دست‌های مخملی‌خود با چنگال‌هایی چدنی و فولادی در صدد مقابله با ملت بزرگ ایران برآمدند”.
پیش تر، علاءالدین بروجردی٬ رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم امکان ملاقات میان حسن روحانی و باراک اوباما در حاشیه نشست سازمان ملل را منتفی دانسته بود.
روز گذشته اما سیدمحمد خاتمی٬ رییس‌جمهور دوران اصلاحات٬ با انتشار یادداشتی در روزنامه گاردین نوشت: “رأی مردم ایران به دکتر روحانی و برنامه‌های تحول‌طلبانه‌اش در هر دو عرصه سیاست خارجی و داخلی فرصتی استثنایی و شاید تکرارنشدنی، برای ایران، غرب و همه قدرت‌های محلی و منطقه‌ای فراهم آورده است تا با سیاست خارجی گفتوگو محور و مبتنی بر رضایت، تکریم و عدالت از قلب خاورمیانه، از جمله با حل‌و‌فصل دیپلماتیک پرونده هسته‌ای ایران که کاملا قابل حل است اگر حسن نیت و انصاف در کار باشد، شاهد دنیایی بهتر برای شرق و غرب عالم باشیم”.
