هرچند اعتراضات خیابانی تهران سرکوب شده، اما آنچنان که در اطلاعیه میرحسین موسوی آمده است، چالش مخالفان همچنان زنده و برقرار است. این پیامد، انشعابات فراوانی نیز از خود به جا گذاشته است. بحران ایران قادر است نه تنها در حال و هوای فعلی ایران، بلکه در ژئوپولیتیک منطقه ای وسیع، تغییر ایجاد کند.
پیروزی قاطع هر کدام از دو نامزد، آقای احمدی نژاد یا موسوی، می توانست فضای مناسب سیاسی برای واکنش به ابتکار باراک اوباما را فراهم کند و راه را برای تماس با دنیای خارج باز کند. نتایج بحث انگیز انتخاباتی که از خود یک رهبری تضعیف شده بر جا می گذارد، احتمال وقوع هرگونه تحرک عمده سیاسی را کم می کند. صرفنظر از آنکه راه حل نهائی کدام باشد، رهبران ایران چشم به پشتیبانان خود دوخته اند.
از دید افراد خارج از کشور، این نشانه ای از ظهور یک وضعیت جدید است و بسیاری از محاسبات را برهم می زند و یا اینکه باید برهم بزند. قبل از برگزاری انتخابات، دیدگاه کلی این بود که ایران در آستانه تبدیل شدن به یک قدرت منطقه ای است. به نظر می رسید نفوذ آن کشور در جلوی چشم همگان درحال گسترش از شرق عراق تا غرب افغانستان است. بازوهای حکومت از طریق عواملش تا لبنان و غزه کشیده شده و روابط دیپلماتیک با روسیه و چین از طریق پیمان همکاری شانگهای در حال بسط و توسعه بود. ایران با توجه به ضعف همسایگانش، بسیار قدرتمندتر به نظر می رسید. عراق مشغول بازسازی اما در ورطۀ کشانده شدن به جنگ داخلی بود. دولت های متزلزل افغانستان و پاکستان نیز درحال مبارزه با طالبان درون قلمروی ارضی خود هستند.
ایران بی ثبات، متشنج و آشوب زده، بدترین چیزی بود که می توانست برای این منطقه خشونت زده اتفاق بیفتد. بدترین حالت این است که در کنار خشونت های موجود در خارج از مرزها، نزاع داخلی به سراغ کشور بیاید. آنسوتر، همزمان با آماده شدن نیروهای آمریکا برای خروج از عراق، بمبگذاری ها در بغداد، فلوجه و کرکوک تشدید شده است. باید دید آیا این هیجان ناشی از خروج نیروهای آمریکائی است یا نشانه ای از وضعیت کشور پس از خروج نیروهاست.
در پاکستان، نیروهای دولتی در پیشروی به سوی مناطق تحت کنترل طالبان به پیروزی هائی دست یافته اند که بیش از حد تصور همگان بوده است. در افغانستان، آمریکا سرگرم انجام یک تغییر تاکتیکی بزرگ برای کاهش تلفات غیرنظامی و بهبود اوضاع امنیتی است که در نهایت با خروج کامل نیروهایش همراه خواهد شد. آمریکا به نحو آشکاری در حال تجمیع سیاست های خود درقبال افغانستان و پاکستان است. البته هنوز معلوم نیست که مواضع جدید به کنترل خشونت های فزاینده در آنجا خواهد انجامید و دولت کرزای تاب مقاومت خواهد داشت یا خیر. بدترین حالت این است که این منطقه شدیدا خشونت زده را، همینطور که هست بپذیریم.
البته یک سناریوی خوش بینانه تر هم وجود دارد. اینکه آقای احمدی نژاد با درنظر گرفتن آنکه بر اریکه قدرت باقی خواهد ماند، لحن گفتار و برخورد دیپلماتیک خود را در تنگنا ببیند. دراینصورت ممکن است از حجم مداخله ایران در نقاط دیگر کاسته شود. برخی معتقدند نتایج بحث انگیز انتخابات ایران نشانه ای از پشت سر گذاشتن افراط گرائی اسلامی است. آنها به شکست حزب الله و متحدانش در انتخابات لبنان در اوائل ماه جاری و عقب نشینی های اخیر طالبان در پاکستان استناد می کنند.
در شرایط فعلی، چنین نگاه خوش بینانه ای بیشتر به یک آرزو شبیه است. دنیا منتظر حوادث بعدی ناشی از انتخابات ایران است و ما ضمن امیدوار ماندن، باید خود را برای بدترین حالت ها آماده کنیم. دوره ابهامات و تهدیدات بالقوه است.
منبع: ایندیپندنت- 26 ژوئن
