پیتر گریر
برای خیلی از مردم دنیا، احتمالاً حرف آخر ارزیابی های جدید توسط سازمان های امنیتی ایالات متحده از این قرار است: تلاش های گذشته در مورد برنامه هسته ای ایران به موفقیت هایی رسیده است؛ اکنون شاید نوبت بالاخره به دیپلماسی رسیده تا مشکل احتمالی جاه طلبی های تسلیحاتی ایران را حل و فصل کند.
کارشناسان می گویند در شرایط فعلی غیر محتمل به نظر می رسد که دولت بوش موفق به جلب پشتیبانی های لازم برای تصویب دور تازه ای از تحریم های بین المللی علیه رژیم ایران شود. بعلاوه، با در نظر گرفتن استنتاج های گزارش امنیتی، تصور هر گونه پشتیبانی جهانی از انجام حملات نظامی علیه تاسیسات هسته ای ایران غیر ممکن به نظر می رسد.
مایکل لوی، یک ناظر شورای روابط خارجی و نویسنده کتاب جدیدی درباره تروریسم هسته ای، می گوید: ”جنگ جهانی سوم تا تاریخ نامعلومی به تعویق افتاده است.“
بوش روز سه شنبه در یک کنفرانس خبری گفت که ایران همچنان یک خطر است و “هیچ تغییری” درسیاست ایالات متحده در قبال تهران اتفاق نیافتاده است.
او گفت: “من این گزارش را به عنوان یک علامت هشداردهنده می بینم چرا که آنها برنامه ای در نظرداشته اند و بعد این برنامه را متوقف کرده اند. دلیل هشدار آمیز بودن آن هم این است که می توانند دوباره آن برنامه را از سر بگیرند.“
خیلی از مقامات اروپایی واکنش محتاطانه ای به گزارش امنیتی ایالات متحده نشان داده اند. آنها نمی خواهند در حال تسلیم شدن به تهران و تعامل بر سر امیال هسته ای و مساله غنی سازی به بهانه اهداف صلح جویانه، دیده شوند. برای مثال نیکلاس سارکوزی، رییس جمهور فرانسه، در دوران مبارزه انتخاباتی خود قول داده بود بر سر این موضوع رفتار سرسختانه ای داشته باشد.
پاسکال آندانی، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه، گفت: “ما باید فشارها را بر ایران ادامه دهیم.“
اما کشورهای میانه رو تر که در برابر سخت گیری های اقتصادی بیشتر علیه ایران مقاومت کرده اند، احتمالاً دلایل کافی برای سرسختی خود خواهند داشت.
کارشناسان از انتشار این گزارش تنها چند روز پس از تصمیم کشورهای درگیر، برای تصویب قطعنامه جدید شورای امنیت سازمان ملل، ابراز کنجکاوی می کنند. این کشورها شامل ایالات متحده، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان است.
جان ولفستال، عضو پروژه امنیت بین المللی در مرکز مظالعات استراتژیک و بین المللی، می گوید: “ما در آستانه عقب نشینی از تعداد فزاینده ای ازکشورهاهستیم.“
قضاوت های محرمانه درباره نتیجه ارزیابی سازمان امنیت ملی ایالات متحده (NIE)، بر وجود یک برنامه تسلیحات هسته ای در ایراندر دوران قبل قویاً صحه می گذارد.
معذالک، همین گزارش با اطمینان اعلام می کند این برنامه در سال 2003 متوقف شده و ظرف سال های گذشته معلق باقی مانده است. اما درباره عدم از سرگرفتن این برنامه توسط ایران از اواسط سال 2007 به این طرف، ارزیابی گزارش امنیتی بر حد متوسطی از اطمینان استوار است.
دراین گزارش که نظر جمعی بدست آمده ازتعداد زیادی از آژانس های امنیتی را بازگو می کند، آمده است: ”ما نمی دانیم در حال حاضر برنامه تسلیحات هسته ای در حال توسعه هست یا خیر.”
منابع خبری اعلام می کنند گزارشات جدید امنیتی برپایه طیف وسیعی از اطلاعات، از تصاویر تاسیسات هسته ای ایران گرفته تا استراق سمع از تماس های نظامی ایرانی ها تهیه شده است.
ضمناً این گزارش از تحلیلگران درخواست می کند از بزرگنمایی شواهد موجود برای نتیجه گیری شتاب زده بپرهیزند: چیزی که هنگام قضاوت درباره انبار تسلیحات کشتار جمعی در عراق، پیش از اشغال آن کشور درسال 2003 اتفاق افتاد.
دانیال بنجامین، ناظر ارشد در بخش سیاست خارجی از موسسه بروکینگ در واشنگتن، می گوید: “تحلیل امنیتی یک هنر است، نه یک علم.”
بنجامین می گوید غنی سازی اورانیوم تحت آنچه ایرانی ها صلح جویانه می خوانند، در حال پیگیری است. اگر ایران تصمیم به تولید سلاح هسته ای بگیرد، این تکنولوژی می تواند تجربه کافی را در اختیار آنها قرار دهد.
بنجامین گفت: “دور تازه ای از تحریم ها می تواند باعث تاخیردر این تلاش ها شود. اما حالا دستیابی به تحریم های بیشتر امری بسیار بسیار مشکل است.“
لوی می گوید در نگاه کلی، گزارش امنیتی جدید از ایده کاندولیزا رایس و رابرت گیتس، وزاری خارجه و دفاع ایالات متحده، و سایرین حمایت می کند. او گفت: “دو روز پیش هوشمندانه ترین رویکرد به ایران آمیزه ای از فشار و نزدیکی بود. امروز، رویکرد هوشیارانه به ایران هنوز هم همان دو رویکرد است.“
اسراییل تنها کشوری است که ظاهراً تحت تاثیر گزارش جدید قرار نمی گیرد. مقامات دولت اسراییل روز پنج شنبه تاکید کردند علیرغم نتایج گزارش جدید، ایران هنوز به دنبال سلاح هسته ای است.
ایهود باراک به رادیوی نظامی اسراییل گفت: “ایران احتمالاً به برنامه تولید یک بمب هسته ای ادامه می دهد.“
اسراییل، به خاطر اظهارات پی در پی احمدی نژاد مبنی بر لزوم حذف اسراییل از نقشه جهان و نیز حمایت این کشور از گروه فلسطینی حماس و گروه نظامی حزب الله لبنان، ایران را به عنوان یک تهدید منطقه ای هولناک در نظر می گیرد.
میر جاودانفر، یکی از نویسندگان کتاب “ابوالهول هسته ای ایران” می گوید: “به نظر می رسد اسراییل اکنون زیادی نگران ایران شده است.“
آقای جاودانفر گفت: “این باعث می شود کار اسراییل در جلب نظر برای تصویب تحریم ها علیه ایران است دشوارتر شده باشد، به این معنی که الان کشورهای بیشتری به دنبال راهکار مذاکره با ایران هستند تا اینکه فرصت را برای تحریم مناسب بدانند.“
اما ایالات متحده معروف است به این که از ارزیابی های امنیتی به میل خود برداشت می کند، نظیر همان چیزی که پیش از جنگ عراق درباره سلاح های کشتار جمعی به دست آمده بود. البته همیشه این احتمال هست که منابع امنیتی اسراییل اطلاعات بیشتری در هر زمینه گرد آوری کنند.
جاودانفر می گوید: “بین اسراییل و ایالات متحده یک شکاف وجود داردکه مطمئناً آنها را از هم دور خواهد کرد. فقط به این خاطر که ما دوست هستیم قرار نیست همه چیز را با هم تقسیم کنیم.“
منبع: کریستین ساینس مانیتور – 5 دسامبر