سولداد گایگو دیاس
بحران از زمانی آغاز شد که یک سند ایرانی در یکی از روزنامه های بوئنوس آیرس منتشر گردید. در این سند آمده است که دولت های ایران و آرژانتین درخصوص عدم رسیدگی به بمب گذاری سال ۱۹۹۴ در مرکز همیاری یهودیان [آمیا] در بوئنوس آیرس که منجر به کشته شدن ۸۵ نفر شد به توافق رسیده اند. هکتور تیمرمان، وزیر خارجه آرژانتین، که روز چهارشنبه یک بازدید دو روزه از اسراییل انجام داد، در سکوت مخاطبان اسراییلی اش در پاسخ به پرسش های دو روزنامه نگار به این مسأله اشاره ای نکرد. تیمرمان به مدت ۴۵ دقیقه با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل، به مذاکره پرداخت و پذیرفت که “تبادل نظراتی انجام شده” و اینکه در این دیدار “موضوع تروریسم و قربانیان این حادثه و همچنین بهترین راه برای مبارزه با این مسأله نیز مورد بحث قرار گرفته”. سخنگویان اسراییلی نیز به نوبه خود درخصوص این موضوع اظهارنظر خاصی نکردند.
روابط میان ایران و آرژانتین پس از بمبگذاری در آمیا و تحقیقات ضعیف پلیس این کشور در زمان ریاست جمهوری کارلوس منم که نستور کیرشنر، جانشین او، از آن به عنوان “رسوایی ملی” یاد کرد، به شدت آسیب دید. براساس تحقیقات جدید مشخص شد که سفارت جمهوری اسلامی در این توطئه دست داشته و به همین دلیل دولت آرژانتین از پلیس بین الملل خواست برخی از مسؤولان ایرانی را دستگیر کند؛ یکی از این مسؤولان درحال حاضر منصب مهمی در این کشور دارد.
با این حال، موضع سخت و رسمی دولت آرژانتین که برای محکوم کردن جمهوری اسلامی، این پرونده را حتی به دادگاه سازمان ملل نیز برده است، قدری انعطاف پذیرتر شده. روابط دیپلماتیک بین دو کشور قطع نشد و روابط بازرگانی نیز به صورت عادی و محتاطانه پیش رفت. نکته مسلم این است که ایران مدت هاست قصد دارد به کشورهای آمریکای جنوبی نزدیک شود تا بتواند با تحریم های بین المللی تصویب شده ازسوی ایالات متحده در سازمان ملل مقابله نماید. در این راستا، محمود احمدی نژاد طی سه سال اخیر چندین سفر به این منطقه، به ویژه ونزوئلا و برزیل انجام داده و پذیرای چند رییس جمهور آمریکای جنوبی، ازجمله اوو مورالس، رییس جمهور بولیوی نیز شده است.
ماه ها بود که برزیل در زمان ریاست جمهوری لولا به عنوان حامی اصلی ایران شناخته می شد، ولی عدم پاسخگویی ایران به خواسته های دیپلماتیک برزیل مبنی بر ایفای نقش یک میانجی مهم در درگیری های منطقه خاورمیانه، درنهایت موجب دلسردی مقامات برزیلی شد. فرصت برای دور شدن از تهران و گسترش روابط با واشنگتن با تغییر رییس جمهور و به قدرت رسیدن دیلما روسف به وجود آمد. او در روابط خود با مقامات جمهوری اسلامی بسیار جدی و غیرقابل انعطاف ظاهر شده است.
در چنین شرایطی بود که خبر انجام معامله احتمالی میان تهران و بوئنوس آیرس دایر بر “پایان یافتن پیگردهای قضایی و نزدیک کردن مواضع دو کشور” به مانند انفجار یک بمب دیپلماتیک بود. تیمرمان، وزیر امور خارجه، وجود هرگونه توافق مخفی را “مضحک” خواند، ولی از اینکه آرژانتین قصد ندارد در تحریم های بازرگانی و اقتصادی علیه ایران شرکت کند و اینکه مانعی در بهبود روابط بازرگانی میان دو کشور نیز وجود ندارد سخن نگفت.
شیمون پرز در دیدار خود از آرژانتین در نوامبر ۲۰۰۹ طی مصاحبه ای به رییس جمهور کریستینا کیرشنر گفته بود که نگران حضور جمهوری اسلامی در آمریکای لاتین است.
منبع: ال پائیس، ۷ آوریل
