هنر روز، در بخش کتاب می کوشد کتاب ها و نشریاتی را که در حوزه اندیشه و هنر مباحث نظری را منعکس می کنند یا در مسائل اجتماعی و سیاسی مباحثی درخور دارند، به خوانندگان خود معرفی کند. ارجحیت با کتاب های روز خواهد بود، ولی این امر به معنای غفلت از آثارمنتشر شده در گذشته دور یا نزدیک نیست. کتاب های منتشره از پدیدآورندگان ایرانی به زبان های دیگر یا ترجمه شده به این زیان ها هم در کتاب روزجای ویژه ای خواهند داشت. ناشران و پدید آورندگان آثار می توانند برای معرفی یک نسخه کتاب به نشانی زیر بفرستند.
Iran Gooya : نام گیرنده
BP 114 : شماره صندوق پستی
Creteil 94000 : اسم وکد پستی شهر
France : نام کشور
کتاب سنج
نویسنده: رضا اغنمی
240 ص، انتشارات فروغ – کلن
بررسی و نقد کتاب که حاصل آن به صورت جلد اول مجموعه ایست در دست خواننده، از آن کارهاست که فقط عاشقان دنباله اش را می گیرند که در این “ بازار” آشفته نه خریداری دارد و نه بازاری. خواهان هم اندک کسانند که درجامعه ایرانی- داخل و خارج- هنوز کتاب می خوانند.
رضا اغنمی که سه رمان نوشته و دو مجموعه قصه، سال هاست که عاشقانه بر راه نقد و بررسی کتاب می رود.
کتاب 19 عنوان دارد که متاسفانه حروفچینی ریز کتاب و صفحه بندی آن سبب شده است که برای خواننده به آسانی قابل تفکیک نباشد. کتاب فصل بندی هم ندارد تا ص 167 که بخش آخر کتاب از بقیه آن تفکیک می شود. بخش آخر به کتاب های مربوط به زندان اختصاص دارد. در بخش های پیشین همه نوع کتاب از شعر و رمان و تاریخ و اقتصاد مور بررسی قرار گرفته است.
محتوای کتاب، اما سخت متنوع و قابل توجه است. ذهنی نقاد کتاب ها را کاویده و به صورت فشرده مورد نقد قرارداده است.
گنجینه نشریات ادواری: یادگار
(مجموعه 5 جلدی)
به اهتمام: عبدالکریم جربزه دار
زیر نظر: ایرج افشار، علی اشرف صادقی، کامران فانی، سید فرید قاسمی، جمشید کیانفر
4328 ص، تهران: انتشارات اساطیر، 1387، چاپ اول
این مجموعه پنج جلدی، شامل دوره مجله «یادگار» است که به کوشش «عباس اقبال آشتیانی» از سال 1323 خورشیدی به مدت پنج سال منتشر شد. «یادگار» مجله ای وزین و ارزشمند بود که به مسائل مختلف مربوط به تاریخ و ادبیات ایران می پرداخت. در چاپ حاضر، شماره های مربوط به هر سال در یک مجلد گردآوری شده است. در نخستین شماره «یادگار» که در شهریور ماه 1323 منتشر شد، «اقبال» طی مقاله ای تصریح می کند: [تاسیس این مجله اساسا به منظور شناساندن ایران گذشته و حال است.]
پسر حاجی باباجان
نویسنده: ایرج پزشکزاد
116 ص، تهران: انتشارات پژوهه، 1387، چاپ اول
این کتاب، آخرین نمایشنامه «ایرج پزشکزاد»، نویسنده و طنز پرداز برجسته معاصر ایران است. ماجرای این نمایشنامه در ایالات متحده آمریکا روی می دهد. «جعفر» که در دیار فرنگ نام «جف» را بر خود گذاشته، به همراه پدرش «حاجی میرزا علی آقا» و دوست خانوادگی شان «سیروس»، شخصت های اصلی نمایشنامه هستند. «جعفر» به فرنگ آمده است تا درس بخواند؛ اما هر لحظه و هر ساعت عاشق دختری می شود. «سیروس» قصد دارد او را که فاقد هر گونه استعدادی است به کاری مشغول کند. «جعفر» سرانجام کار عکاسی را انتخاب می کند. برای این منظور «جعفر» و «سیروس» تصمیم می گیرند با اجرای نقشه ای، سرمایه اولیه لازم را از «حاجی» تهیه کنند. در این میان، «جعفر» شخصیت اصلی نمایشنامه است و همه چیز در اطراف او و خصوصیات اخلاقی اش، مانند خست، کلاهبرداری و چشم و هم چشمی، می گذرد. «سیروس» نیز تنها در فکر منافع خویش است…
فرهنگ شرح های حافظ
نویسنده: بهادر باقری
394 ص، تهران: انتشارات امیرکبیر، 1387، چاپ اول
این کتاب، پژوهشی است در سیر شرح نویسی بر غزل های «حافظ»؛ از سده نهم هجری قمری تا پایان سال 1380 خورشیدی. شرح ها از نظر کمی و کیفی، دسته بندی، معرفی و نقد شده اند. گرایش های فکری و عقیدتی شارحان، باعث شده است که در طول تاریخ، شعر ژرف و منشور وار «حافظ» را گاه یکسونگرانه و جانبدارانه و گاه چند جانبه نگرانه و با در نظر گرفتن زمینه و زمانه تاریخی، اجتماعی، فکری و هنری «حافظ» تفسیر کنند. این پژوهش کوشیده است که بایستگی ها و کاستی های هر گرایش را نشان دهد و در کل، تنوع و تکثر دیدها و دریافت های شارحان را در حوزه گسترده ای از یک واژه و یک بیت گرفته تا شرح تمام دیوان «حافظ»، ارزیابی کند.
اسناد فعالیت بهائیان در دوره محمد رضا شاه
تدوین: ثریا شهسواری
572 ص، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1387، چاپ اول
این کتاب شامل دو بخش است. بخش اول به پیشینه تاریخی بهائیت و تحولات و فعالیت های این فرقه از زمان شکل گیری تا پیروزی انقلاب اسلامی می پردازد. این بخش را می توان نوعی بستر تاریخی دانست که برای تفسیر و توضیح بخش دوم (بخش اسناد) ضروری به نظر می رسد. بخش دوم که قسمت اصلی کتاب است، شامل اسناد و مدارک گوناگونی درباره فعالیت بهائیان در دوره حکومت «محمد رضا شاه» در ایران است. این اسناد که مربوط به فعالیت های سیاسی، اقتصادی و تبلیغاتی بهائیان در آن دوره است، از میان گزارش های مختلف شهربانی و ساواک استخراج و گردآوری شده است. عمده ترین این گزارش ها، مربوط به شهربانی است که از سال های پایانی حکومت «رضا شاه» آغاز شده و تا سال ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی ادامه یافته است. این اسناد در چهار بخش گردآوری و تدوین شده است: 1- اسناد مربوط به فعالیت تبلیغاتی بهائیان در سراسر ایران به ویژه در شهرهای بزرگ؛ 2- اسناد مربوط به نحوه ارتباط بهائیان ایران با مرکز بزرگ بهائیت، یعنی «بیت العدل اعظم» در حیفا و ارسال کمک های مالی، هدایا و نذورات به آنجا؛ 3- اسناد مربوط به مخالفت و مبارزات علما و گروه های مذهبی مسلمانان علیه فعالیت های بهائیان و درگیری بهائیان و مسلمانان در نواحی مختلف؛ 4- اسناد راجع به فعالیت های سیاسی بهائیان و حضور آنان در مراکز و مشاغل دولتی.
فرهنگ اشارات ادبیات فارسی
(مجموعه 2 جلدی)
نویسنده: سیروس شمیسا
1241 ص، تهران: نشر میترا، 1387، چاپ دوم
فهم ظرایف و دقایق اشعار و عبارات مخصوصا در متون طراز اول ادبیات فارسی، در گرو فهم اشارات نهفته در آنهاست. ادبیات فارسی در هر دوره، مشحون از این گونه اشارات است. در حالیکه در «سبک خراسانی»، اکثر اشارات ادبی منطبق با زندگی مردم و روشن بود، به تدریج در دوره های بعد، اشارات علمی، نجومی و نیز اشاراتی در حوزه های موسیقی، منطق، طب و… وارد شعر فارسی شد. این روند با وارد شدن اشارات گوناگون از حوزه آداب و رسوم مردم، مسائل عرفانی و عقلی، از دوره سلجوقی به بعد، دائما پیچیده تر گردید. در شعر «سبک هندی»، اشارات تحول بسیار یافت. در این دوره اشارات عامیانه، اشارات مربوط به صنایع شیشه گری و قالیبافی، و اشاراتی برگرفته از وسایلی که از فرنگ به ایران آمده بود نیز وارد شعر فارسی شد. در شعر دوره قاجار یعنی «مکتب بازگشت»، دوباره همان اشارات ساده «سبک خراسانی» رایج گردید. مجموعه دو جلدی «فرهنگ اشارات ادبیات فارسی»، شامل مهم ترین اشاراتی است که در زمینه های گوناگون چون آداب، رسوم، اعتقادات، علوم، اساطیر و… در دوره های مختلف، در آثار گوناگونی ادبی بازتاب یافته است.
تاریخچه تکوین روانپزشکی نوین در ایران
نویسنده: هاراطون داویدیان
480 ص، تهران: انتشارات ارجمند، 1387، چاپ اول
این کتاب، پیدایش و گسترش روانپزشکی نوین در ایران را تا سال 1352 خورشیدی بررسی می کند. آموزش روان پزشکی نوین در ایران با تدریس دروس نظری، از سال 1319 در دانشگاه تهران شروع شد؛ سپس با تاسیس بخش بیماری های روانی در دانشگاه تهران و تاسیس بیمارستان «روزبه» در سال های 1329 و 1330 کامل تر شد. نویسنده کتاب، دکتر «هاراطون داویدیان»، از نخستین استادان و صاحب نظران ایرانی در حوزه روان پزشکی و روان شناسی به شمار می رود. او که فارغ التحصیل رشته پزشکی دانشگاه تهران در سال 1327 خورشیدی است، دوره تخصصی روان پزشکی را در دانشگاه لندن گذراند و از بدو تاسیس بخش روانی در دانشکده پزشکی دانشگاه تهران در سال 1329، در این بخش و بعدها در بیمارستان «روزبه» خدمت کرد.
روضة الانوار
سراینده: خواجوی کرمانی
مقدمه، تصحیح و تعلیقات: محمود عابدی
352 ص، تهران: انتشارات میراث مکتوب، 1387، چاپ اول
این کتاب، منظومه ای است عرفانی، اخلاقی و اجتماعی که «خواجوی کرمانی» آن را در برابر «مخزن الاسرار»، اثر «نظامی» سروده است. کتاب شامل بیست «مقالت» است که هر یک از آنها در موضوع خاصی است و با حکایتی تبیین و تایید می شود. زبان زیبا و آراسته «روضة الانوار» گذشته از آن که خود مشحون از تازگی ها ست، بعضی از تعابیر نو شده «نظامی» را هم با خود دارد و در بسیاری از موارد، راه فهم زبان «حافظ» را هموار می کند. در تصحیح این اثر از پنج نسخه خطی استفاده شده است. توضیحات و تعلیقات ارزشمند مصحح، سودمندی کتاب را دو چندان کرده است.
نقش خاندان کرکی در تاسیس و تداوم دولت صفوی
نویسنده: رسول جعفریان
447 ص، تهران: نشر علم، 1387، چاپ اول
خاندان «کرکی» که از شهرک «کرک نوح» در بقاع لبنان و در نزدیکی بعلبک برخاستند، نقش مهمی در تاسیس و تداوم دولت صفوی ایفا کردند. برجسته ترین شخصیت این خاندان، «شیخ علی بن عزالدین حسین بن عبدالعالی کرکی»، مشهور به «محقق ثانی» یا«محقق کرکی» است. او به سال 870 ه. ق در «کرک نوح» به دنیا آمد و در نجف تحصیل کرد. «محقق کرکی» در اوایل عصر صفوی دوبار به ایران آمد و از طرف «شاه طهماسب» حکم «شیخ الاسلامی» گرفت. او از آغاز تاسیس حکومت صفوی با این حکومت همراهی کرد و نقش برجسته ای در شکل گیری اندیشه فقهی و سیاسی اوایل دوره صفوی ایفا کرد. پسران «محقق کرکی» در کاشان مقیم شدند و نوادگان دختری او در شهرهای مختلفی چون اردبیل، قزوین و اصفهان سکنی گزیدند. این خاندان که از جمله افراد آن می توان به «میرداماد» و «میرزا حبیب الله صدر» اشاره کرد تا پایان عهد صفوی در عرصه دین، سیاست و علم فعال بودند. عناوین فصول یازده گانه کتاب حاضر عبارتنداز: 1- جغرافیای سیاسی ایران در آستانه تشکیل دولت صفوی؛ 2- تشیع و اندیشه های شیعی در قرن هشتم و نهم هجری؛ 3- خاندان شیخ صفی: از کرسی ارشاد تا تخت سلطنت؛ 4- مهاجرت علمای مناطق عرب به ایران؛ 5- درباره محقق کرکی؛ 6- محقق کرکی و سلاطین صفوی؛ 7- فرمان شیخ الاسلامی محقق کرکی از سوی طهماسب؛ 8- تاثیر کرکی بر سرنوشت فکری، فقهی و سیاسی صفوی؛ 9- آثار مکتوب محقق کرکی؛ 10- شاگردان محقق کرکی و مشارکت آنان در دولت صفوی؛ 11- مناصب فرزندان و نوادگان کرکی در دولت صفوی.
پژوهشی درباره ایل بختیاری
نویسنده: بهرام امیراحمدیان
359 ص، تهران: انتشارات آگاه، 1387، چاپ اول
در این پژوهش، اوضاع اجتماعی و اقتصادی عشایر کوچنده بختیاری بررسی شده است. منظور نویسنده از «عشایر بختیاری» در این کتاب آن دسته از خانواده های عشایر بختیاری است که دارای ویژگی های سه گانه زیر هستند: 1- داشتن وابستگی ایلی و طایفه ای به ایل بختیاری؛ 2- اتکای عمده زندگی به اقتصاد دامی؛ 3- زندگی کوچ نیشنی. روش به کار برده شده در این بررسی، روش مشاهده مستقیم و مصاحبه با منابع دست اول بوده است. علاوه بر آن از اطلاعات به دست آمده از سرشماری اجتماعی و اقتصادی عشایر کوچنده کشور که در تیرماه 1366 توسط مرکز آمار ایران انجام شده، بهره فراوان گرفته شده است. با استناد به اطلاعات این سرشماری، ساختارهای جمعیتی ایل بختیاری برای اولین بار مورد پژوهش گسترده قرار گرفته است. عناوین فصل های یازده گانه کتاب عبارتنداز: «کلیات»،«فعالیت و اشتغال»،«کشاورزی»،«صنایع دستی»،«مسکن»،«خوراک»،«پوشاک»،«حمل و نقل و ارتباطات»، «بررسی های اقتصادی»، «بررسی های اجتماعی» و«کوچ نشینان دهستان میان کوه دزفول».
نشریات
خوانش
نهمین شماره فصلنامه ادبی “خوانش” سال سوم، تابستان، پاییز و زمستان 1387 در 104 صفحه راهی بازار نشریات ایران شد.
مطالب این شماره به این شرح است: یادداشت سردبیر ؛ بهناز صالحی/اندیشه:-مدرنیسم علیه حماسه؛ سیاوش جمادی/ داستان: رابطه؛مهرک زیادلو-صبح سفید؛عباس عبدی -هر هشت روز هفته؛محمدعلی مسعودی-دیگر هیچ‌وقت گرم نمی‌شوم؛حمیده واعظ‌زاده - پودر؛توبیاس ولف؛مترجم:شیدا احمدی / نقد داستان:- ششمین روز؛ بهمن بازرگانی- خلاقیت‌های روح ناسازگار؛ اشکان بحرانی، فرشید سادات‌شریفی - مقال:مود؛ ابوتراب خسروی.
روایت شناسی و تحلیل روایت؛ وحید طلوعی، کمال خالق‌پناه.
شعر: مسعود احمدی / علی باباچاهی / منصور بنی مجیدی / شمس لنگرودی / خیام ظهیری / داوود ملک زاده / لیلا کردبچه.
نقد شعر: بلقیس؛نسرین شکیبی ممتاز / یک شعر از آرمان شمس/ کولاژ برای مرد مرده؛الهام شمس/ مرثیه‌ای برای دوستم؛ابوالفضل حسینی/
برگردان: چند شعر کهن از چین؛ علی‌رضا آبیز/در وقفه میان درختان: برف (مروری بر شعر آلمانی)؛ علی عبداللهی/ چند شعر از شاعران آلمانی زبان امروز؛ علی عبداللهی
در بخش کودک: داستان کودکان؛ اکرم حسن - گفت‌وگو با محمدعلی آزادی خواه؛محسن بنی فاطمه.
جهان کتاب
شماره جدید نشریه “جهان کتاب” انتشار یافت. از جمله مطالبی که در این نشریه به چاپ رسیده است، می‌توان به درباره “کارل مارکس: زندگی و محیط” آیزایا برلین، نقدی بر “رساله‌ای درباره حکومت” جان لاک، درباره “ فرهنگ جامع ادبیات فارسی” محمد شریفی، معرفی چند کتاب درباره محیط زیست و زمین، کتاب‌هایی برای بحران اقتصادی، درباره کتاب “پرسه‌زنی با تصویر” ژاک دولورنس، نقدی بر “خاله‌بازی” بلقیس سلیمانی، نقدی بر “آخرین سفر زرتشت” فرهاد کشوری، نقدی بر “ رازی در کوچه‌ها” فریبا وفی، نقدی بر “روحانیت – بهائیان” مسعود کوهستانی‌نژاد، چگونه کتاب نخوانیم؟ و رمان عرب در آغاز قرن بیست‌ویکم اشاره کرد.
این مطالب به قلم افرادی همچون: احمد اخوت، عنایت سمیعی، محمدرحیم اخوت، فرخ امیرفریار، زری نعیمی و… نوشته شده‌اند. “جهان کتاب” با صاحب‌امتیازی و مدیرمسؤولی طلیعه خادمیان و زیر نظر مجید رهبانی و فرخ امیرفریار منتشر می‌شود.