باری دیگر، مقامات بلندپایه و پلیس ایران نسبت به آیین باستانی چهارشنبه سوری هشدار جدی دادند. اما جشنها و صدای ترقه و آتشبازی هفته گذشته در خیابانهای تهران و شهرهای دیگر نشان میدهد مردم ایران قصد دارند این جشن را زنده نگه دارند.
اول ماه مارس، تقی مهری، رئیس واحد پیشگیری پلیس تهران اعلام کرد، برگزاری مراسم چهارشنبه سوری ممنوع است. وی گفت: “درست مثل سال گذشته، پلیس علیه کسانی که موجب آزار دیگران شوند یا خیابانهای اصلی را ببندند اقدام قانونی خواهد کرد”.
گروههای تندرو و محافظهکار ایران از زمان انقلاب مخالفت خود را با برگزاری این جشن اعلام کردهاند.
علاوه بر مهری، اعضای بلندپایه دیگر پلیس نیز علیه شرکت در این مراسم هشدار دادند. احمدعلی گودرزی، رئیس پلیس فارس هشدار داد: “در روز چهارشنبه آخر سال علیه کسانی که مخل آسایش دیگران هستند اقدام قانونی میکنیم، مزاحمان را بازداشت و آنها را تا پایان تعطیلات نوروز در جاهای مخصوصی نگه میداریم.” بخشعلی کامرانی صالح، رئیس پلیس البرز گفت: “کسانی که از این فرصت سوءاستفاده کنند و نظم عمومی را بر هم زنند بازداشت خواهند شد.”
کوروش زعیم، سخنگوی حزب مخالف جبهه ملی ایران به المانیتور گفت، ممنوعیت چهارشنبه سوری نتیجه یک رویه کلی در مخالفت با تمام آیینهای ملی است. وی گفت: “جمهوری اسلامی از ابتدا، با تمام آیینها و مراسم ایرانی مخالف بود و آنها را ممنوع میکرد. با نوروز مخالف بودند و سعی کردند آنرا با عید فطر جایگزین کنند.”
وی افزود، مقامات فکر میکنند، چهارشنبه سوری پرستش آتش است. وی میگوید: “روشن بود که (حاکمان) بسیار ایدئولوژیست هستند. خود را ایرانی نمیدانستند و روشهای فرهنگ دیگری را دنبال میکردند. امروز، پس از سه دهه مقاومت ایرانیها، جمهوری اسلامی مخالفت شدید خود با آیینهای ایرانی را متوقف کرده اما هنوز برای جلوگیری از سرخوشیهای فرهنگی بهانهتراشی میکند.”
در سالها اخیر، جوانان برای برگزاری این شب از ترقه و مواد منفجره استفاده میکنند و پلیس دلیل اصلی مخالفت با این مراسم را خطرناک بودن آن اعلام میکند.
بسیاری از روحانیون بلندپایه محافظهکار قم نیز مخالفت مذهبی خود را با چهارشنبه سوری اعلام کردهاند.
در سال ۲۰۱۱، آیتالله مکارم شیرازی فتوایی صادر کرد و گفت شرکت در مراسم چهارشنبه سوری حرام است. آیتالله نوری همدانی نیز نظر مشابهی ارائه داد و در سال ۲۰۱۰ گفت: “چهارشنبه سوری نمونه خرافات است و کاری که مردم در این روز میکنند مخل آسایش مردم و از این رو حرام است.”
احمد خاتمی، امام جمعه موقت تهران و از اعضای مجلس خبرگان میگوید، دشمنان در بزرگ کردن این جشن نقش مهمی ایفا کردهاند: “دشمنان سعی دارند نشان دهند نمادهای ملی بر نمایههای مذهبی ارجحیت دارد تا از این طریق مذهب را در جامعه تضعیف کنند. آنها برای رسیدن به این هدف چهارشنبه سوری، نوروز و غیره را بزرگ میکنند.”
اما بسیاری از روشنفکران مذهبی و روحانیون معتدل شرکت در مراسم چهارشنبه سوری را از لحاظ مذهبی اشتباه نمیدانند.
محسن کدیور، از مخالفان مذهبی و استاد مدعو مطالعات مذهبی دانشگاه دوک به المانیتور گفت: “به مرور زمان آیینها هویت خود را تغییر دادهاند. شاید برخی مراسم در زمان باستان معانی مهمی داشته، اما حالا فقط مسایل فرهنگی صرف هستند. در حال حاضر، چهارشنبه سوری و پریدن از روی آتش از معنی آیینی خود دور شده. یک خوشگذرانی در سطح ملی است. برای همین از لحاظ مذهبی حرام نیست.”
علی اکبر مهدی، استاد جامعهشناسی دانشگاه ایالتی کالیفرنیا میگوید، دلیل مخالفت مسلمانان با چهارشنبه سوری زمینه ایدئولوژیک دارد و آن را متعلق به دین زرتشتی که در قرن هفتم توسط اسلام به چالش کشیده شد میدانند. جمهوری اسلامی، ایران را یک کشور اسلامی اعلام کرد و بر تاریخ بعد از زرتشت و هویت شیعه تاکید ورزید.
زعیم میگوید: “جمهوری اسلامی با ترس از شورش عمومی از هرگونه تجمع جلوگیری میکند، حتی از آبپاشی به یکدیگر در پارکها. مراسمی مثل چهارشنبه سوری که در خیابانها آتش روشن میشود و صدای ترقه و آتشبازی میآید، حکومت را میترساند.”
منبع: المانیتور، ۱۷ مارس ۲۰۱۵