در حالی که طی ۸ سال گذشته آمارهای اقتصادی کشور همواره از سوی دولت دستکاری شده و کابینه محمود احمدی نژاد با ادعای ایجاد سالانه ۲ میلیون شغل، امکان هرگونه برنامه ریزی را برای نهادهای ذیربط سلب کرده، سرانجام نرخ رسمی بیکاری در ایران که از آن به عنوان “نرخ بحرانت” یاد شده، از سوی مرکز آمار ایران اعلام شد: ۲۶ درصد!
این آمار در حالی منتشر شده که نرخ قبلی همین مرکز در تیرماه ۱۲.۲درصد اعلام شده بود و همان زمان نیز با انتقاد گسترده کارشناسان اقتصادی مواجه شد.
حتی بسیاری از اقتصاد دانان در ایران معتقدند که نرخ ۳۰ درصد اعلام شده از سوی علیرضا محجوب در سال ۸۹ نیز “خوشبینانه” است. چرا که آنطور که مسعود نیلی، مشاور اقتصادی روحانی در قبل از انتخابات فاش کرد، دولت احمدی نژاد سالانه تنها ۱۴ هزار شغل در برابر نیاز سالانه یک میلیونی بازار کار ایران ایجاد کرده است. رقمی باور نکردی که در صورت لحاظ شدن در آمارهای رسمی، نرخ بیکاری را به مراتب بالاتر از ارقام موجود خواهد برد.
بر اساس این گزارش، انتشار گزارش مرکز آمار ایران در خصوص بیکاری، با توجه گسترده رسانه ها مواجه شده به طوری که به تیتر نخست برخی از روزنامه ها و بسیاری از سایت های خبری تبدیل شد.
به گزارش خبرگزاری مهر، عادل آذر که رقم قبلی ۱۲.۲ درصد را نیز خود وی اعلام کرده بود، تنها به فاصله چند ماه حالا گفته است: “اگر نرخ بیکاری جوانان که هم اکنون ۲۶ درصد است، ۲ برابر نرخ بیکاری کل (۱۲.۲ درصد) باشد، به معنای این است که از نظر نرخ بیکاری در منطقه بحران زا قرار گرفته‌ایم”.
او که در حال تشریح اولین جلسه شورای عالی اشتغال بود، افزوده است: “مرکز آمار در این جلسه گزارشی از وضعیت اشتغال، بیکاری، جامعه فعال و غیرفعال را بر اساس طرح نیروی کار ارائه کرد. گزارشات مرکز آمار بر مبنای محاسبات سال ۹۱ بود و در این جلسه وضعیت نرخ مشارکت اقتصادی، نرخ بیکاری ۱۲.۲ درصد پایان سال ۹۱ در گروه های سنی مختلف، استان ها، جوانان ۱۵ تا ۲۴ سال و استان هایی که دارای بیشترین و کمترین نرخ های بیکاری بودند اعلام شد”.
او می گوید: “بر اساس آمارهای اعلامی نرخ بیکاری کل کشور در جمعیت ۱۰ ساله و بالاتر در پایان سال ۹۱ که ۱۲.۲ درصد بود یکی از بالاترین نرخ های بیکاری طی دهه گذشته محسوب می شود که این نرخ با نرخ رشد اقتصادی پایان سال گذشته به میزان ۵.۴ درصد که پایین ترین نرخ رشد اقتصادی در دهه گذشته محسوب می شود مقایسه شد. نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ سال نزدیک به ۲۶ درصد است. بر اساس یک قاعده ای که همواره مدنظر است اگر نرخ بیکاری جوانان ۲ برابر نرخ بیکاری کل که همان ۱۲.۲ است باشد به معنای این است که در منطقه بحران زا از نظر نرخ بیکاری قرار گرفته ایم. بر اساس گزارش ارائه شده بالاترین نرخ بیکاری جوانان در استان لرستان بالای ۵۰ درصد که رقم بسیار بالایی است و پایین ترین نرخ مربوط به استان های شمالی و استان گلستان بود. البته مرکز آمار در حوزه دلایل وارد نمی شود و فقط اعداد و ارقام را اعلام می کند. نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت فعال نیز بین ۳۸ تا ۳۹ درصد است. این رقم باید بالای ۴۰ درصد باشد و این موضوعات به عنوان بحث های محوری در این جلسه مطرح شد”.
عادل آذر گفته است: “در این جلسه اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور که ریاست جلسه را برعهده داشت اعلام کرد که آمارهای متفرقه ای که در مورد نرخ بیکاری و اشتغال مطرح شده و می شود هیچ یک آمار رسمی تلقی نمی شود بلکه ملاک و مرجع اصلی آمارهای بیکاری و اشتغال، آمارهای مرکز آمار ایران است که مبنای آن طرح نیروی کاری است که به صورت فصلی محاسبه می شود”.
علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه نیز بیکاری را “چالش جدی دولت یازدهم” اعلام کرد و آنطور که سایت “بهار نیوز” گزارش داده گفته است: “ایجاد شغل برای جوانان تحصیلکرده و جویای کار یکی از چالش‌های جدی برای کشور است”.
روزنامه شرق نیز در گزارشی با بررسی جزئیات گزارش مرکز آمار ایران نوشته است: “بررسی‌های جدید نشان می‌دهد، وضعیت بیکاری زنان به‌شدت بحرانی‌تر است. از مجموع ۳۹۲ شهر کشور، ۱۰۳ شهر در بخش زنان دارای نرخ بیکاری بالای ۱۵درصد و ۷۷ شهر دارای بحران بیکاری برای زنان و نرخ بالای ۳۰درصد است. بهترین اشتغال زنان در شهر ماهنشان زنجان با نرخ بیکاری ۴/۱درصدی و بدترین شهرها برای جست‌وجوی شغل توسط زنان در ایلام، اندیمشک، هیرمند، جوانرود، گچساران، بندرانزلی، خرم‌آباد و اردکان با نرخ بیکاری بالای ۴۰ تا ۲/۵۴درصد است.تهران نیز با وجود قرار داشتن در کانون تجمع مراکز صنعتی و اداری کشور، دارای وضعیت نامناسبی برای بیکاری زنان است و در این استان نیز زنان فرصت کافی برای ورود به بازار کار پیدا نمی‌کنند. از مجموع ۱۴ شهر این استان ۱۲ شهر دارای نرخ نامناسب بیکاری برای زنان است و تنها دو شهر دماوند با ۶/۱۴ و شمیرانات با ۳/۱۳درصد در وضعیت بهتری قرار دارند. متوسط نرخ بیکاری زنان در این استان ۶/۲۱درصد است. در چهارمحال و بختیاری نیز وضعیت بیکاری برای زنان چندان رضایتبخش نیست و از مجموع هفت شهر این استان، پنج شهر دارای بیکاری بالایی برای زنان است. کوهرنگ با ۳/۸ و فارسان با ۳/۳۶درصد؛ بهترین و بدترین وضعیت بیکاری این استان در بخش زنان است. متوسط نرخ بیکاری نیز ۵/۲۳درصد اعلام شد. خراسان جنوبی فقط یک شهر با بیکاری بالای ۱۵درصد دارد و آن هم بیرجند است. در این استان هفت شهر با نرخ بیکاری مناسب برای زنان وجود دارد و از این بین نیز شهر سربیشه با ۶/۳ و سرایان با ۷/۳درصد بهترین وضعیت را دارا هستند. متوسط نرخ بیکاری در خراسان جنوبی ۱۱درصد است”.
گفتنی است مسعود نیلی، اقتصاد دان و مشاور کنونی حسن روحانی، فروردین سال‌جاری با حضور در یک برنامه تلویزیونی با انتشار آمار و ارقام تکان‌دهنده از ایجاد شغل در دولت‌های نهم و دهم اعلام کرده بود: “در سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰، میزان اشتغالزایی خالص سالانه تنها ۱۴هزارو۲۰۰ بوده که بسیار ناچیز و در حد صفر است”.
