باراک اوباما در پیامی رسمی خطاب به مردم و رهبران ایران از” عزم و تمایل خود برای گفت و گوی صادقانه بر اساس احترام متقابل” سخن گفت. این حرکت از آنجا که نشانه ای است از آغاز آب شدن یخ رابطه میان ایالات متحده و جمهوری اسلامی پس از نزدیک به سی سال قطع روابط سیاسی، حرکتی تاریخی به شمار می رود.
سی سال یعنی از زمانی که گروگان گیری نمایشی کارکنان سفارت آمریکا در تهران بر تغییر موضع ایران در نقش دشمن واشینگتن درخاورمیانه مهر تأئید زد. دولت جورج بوش در سال 2002 تصمیم گرفت ایران را به رغم اقداماتی که علیه طالبان در افغانستان انجام داده بود، در “محور شرارت” قرار دهد امّا اکنون چنانکه از ظواهر امر بر می آید دستگاه دیپلماسی آمریکا با صرف نظر از این تصمیم خود را آماده چرخشی سترگ می کند.
این تغییر موضع صد و هشتاد درجه، اگر جامه عمل پوشد،یادآور خاطره ای تاریخی است. در سال 1972 ریچارد نیکسون با سفر به پکن برای ملاقات با مائو تسه تونگ و برداشتن گام اوّل برای برقراری رابطه با چین کمونیست دنیا را شگفت زده کرد. در آن زمان ایالات متحده قصد داشت خود را از معرکه ویتنام کنار بکشد و برای پیشبرد” جنگ سرد” علیه اتحاد شوروی دامنه روابط سیاسی خود را گسترش دهد. نیکسون روز پیش از سفر به چین اولویت های سیاست آمریکا را به این ترتیب روی کاغذ یادداشت کرده بود:” 1ــ تایوان ــ مسئله حیاتی شماره یک [ارجاع به درخواست چین برای کاهش حضور نظامی آمریکا در منطقه]، 2ــ ویتنام ــ فوریت شماره یک”.
امروز البته زمانه فرق کرده است امّا می توان در خیال آقای اوباما را در حال تهیه یادداشتی با مضمون زیر تصور کرد: “1ــ دادن تضمین های امنیتی [به نظام حاکم بر ایران که می خواهد مطمئن شود که واشینگتن دیگر موجودیتش را تهدید نمی کند]ــ مسئله حیاتی شماره یک 2ــ عراق و افغانستان ــ فوریت شماره یک [که حکایت از عزم آمریکا برای یافتن راهی برای خروج از بن بست مداخله نظامی در این دو کشور دارد].
دست و پنجه نرم کردن با همه این مسائل کاری است کارستان و شاهد موفقیت هنوز دور از دسترس می نماید به خصوص وقتی پای حکومتی غیر شفاف مانند حکومت ایران که در طفره روی و وقت کشی مهارت بسیار دارد در میان باشد. به این زودی ها نمی توان امیدوار بود که آقای اوباما راهی تهران شود و ترجیح واشینگتن اینست که به استراتژی گام به گام متوسل شود.
مسئله مهمی که در پیام نوروزی آقای اوباما مسکوت گذاشته شد مسئله عملیات هسته ای ایران بود که به مرحله توانائی نظامی نزدیک شده است. از روسیه خواسته شده است که فشار بر تهران را افزایش دهد. اسرائیل و کشورهای عرب حاشیه خلیج ضمانت می خواهند. اینکه تحرکات سیاسی از سر گرفته شده رویداد مبارکی است امّا خطر هسته ای ایران همچنان به قوّت خود باقی است و مهلت برای خنثی کردن آن به گونه ای اجتناب ناپذیر کاهش می یابد.
منبع: لوموند 21 مارس
