جشنواره بیست و هفتم تئاتر فجر امروز در تهران افتتاح می شود. جشنواره ای که پایان نمایش ملی و جایگزینی تئاتر مذهبی و خارجی به جای آن رارسمی می کند.
حسین مسافر آینه، دبیر جشنواره امسال از کارگردان های مذهبی تئاتر و از مسئولین تشکل های تئاتر دفاع مقدس است. او از سالهای پیش هر سال در دهه محرم یک نمایش عاشورائی واحد را به نمایش در می آورد.
مسافر آستانه در طول سال ها ی گذشته، گزینه معتمد دولتی در حوزه تئاتر بوده است و مسئولین ارشاد حتی بیشتر از حسین پارسایی مدیر مرکز هنرهای نمایشی به او اعتماد دارند. اینک مسافر آستانه با دریافت بودجه کلانی مامور شده است جشنواره ای به ظاهر با شکوه را برگزار کند.
به گفته رضا جهانی، منتقد تئاتر، “سال گذشته دکتر مجید سرسنگی مسئولیت جشنواره را برعهده داشت و بین او و ارشاد هماهنگی نبود. سرسنگی به دلیل همکاری با سازمان فرهنگی هنری شهرداری چندان به مذاق مدیران ارشاد خوش نمی آمد.ضمن اینکه او به فرم در نمایش ها علاقمند بود.”
به گفته جهانی “به این ترتیب جشنواره بیست و ششم نتوانست چندان موفق شود و سر سنگی تغییر کرد. وزیر کیهانی ارشاد هم که به هنرمندان نگاهی کاملا ابزاری دارد، سرمایه و امکانات را در اختیارکسانی گذاشت که نمایش های مذهبی به روایت دولتی رابر صحنه می بردند.”
در این فضا، هنرمندان به اجرای نمایش های خارجی تمایل پیدا کردند و بهترین نمایش های امسال آثاری چون کرگدن و ملاقات بانوی سالخورده بودند.
جمشید کمالی، هنری نویس مقیم تهران درهمین ارتباط می گوید: “سیاست مضمونی ارشاد در مرحله بازخوانی و بازبینی نمایش ها به شدت خود را نشان داد. با توجه به اینکه قرار بود امسال جشنواره ای بی سروصدا برپا شود هیچ اعتراضی علنی نشد تا اینکه محمد رحمانیان کارگردان نمایش مانیفست چو با انتقاد های صریح خود ظاهر آرام این رود را بر هم زد. او که مانیفست چو را پیش از جشنواره در تالار چهارسو تئاتر شهر برصحنه داشت به دستور مسئولین جشنواره برای حضور در بخش بین الملل می بایست بخش هایی را از نمایش خود حذف کند. رحمانیان نیز این برخورد را توهین آمیز خواند و مدیران را تهدید کرد که با این کار به هیچ وجه دیگر پس از مانیفست چو نمایشی را کارگردانی نکرده و برای همیشه صحنه را ترک خواهد کرد.”
این درحالیست که نتایج بازبینی نمایش های دیگر به طور صریح اعلام نشده و کارگردان ها نیز از اعلام صریح نتایج بازبینی به مطبوعات منع شده اند.
با این حال مرور تئاتر ایران در سال 86_ 87، چشم‌انداز 88، جشنواره جشنواره‌ها، تجربه‌های نو، تئاتر خیابانی، تئاتر ملل، مسابقه بین‌الملل، موضوعی (دینی، انقلاب و دفاع مقدس، ادبیات کهن، ادبیات آیینی و…) و نمایش‌های رادیویی و تلویزیونی بخش های مختلف جشنواره امسال را تشکیل می دهند که بجز دو بخش مسابقه بین الملل، چشم انداز سال 88 و تجربه های نو، دیگر بخش های تنها ویترین جشنواره را پر می کنند.
در بخش چشم انداز 88، 19 نمایش، در بخش بین الملل 19اثر و تجربه های نو نیز میزبان 9 کار خواهند بود.دربخش نخست کارگردان هایی همانند دکتر علی رفیعی، نادر برهانی مرند، محمد یعقوبی، محمد عاقبتی، علیرضا نادری و.. حضور خواهند داشت.
در بخش بین الملل هم کارهایی از کشور های انگلستان، لهستان، فرانسه، ایران، کانادا اجرا می شوند که آتیلا پسیانی، محمد رحمانیان، منیژه محامدی، رسول نقوی، محمد مفیدی و اصغر خلیلی، کارگردان های ایرانی این بخش محسوب می شوند. در بخش تجربه های نو نیز بیشتر جوانانی حضور دارند که تکیه آنها بر اجراهای دانشجویی است.
بنا به گفته محمد اطبایی مدیر بخش بین الملل جشنواره، نمایش های خارجی امسال عموما از میان آثار به اجرا در آمده از فستیوال های ادینبورو وآوینیون برگزیده شده اند. البته هزینه بالای گروه‌های نمایشی، پرتعداد بودن بازیگران برخی از نمایش‌های خارجی و دیگر عوامل، از جمله مسائل منطقه‌ای باعث شد برخی از گروه‌ها انصراف بدهند.
امسال در بخش پژوهش نیز نمایش کشور هایی مانند عراق، سودان و… مورد بررسی قرار می گیرند والبته یکی از نکات برجسته جشنواره امسال حضور ماتئی وینسی یک، نمایشنامه نویس مطرح رومانی تبار فرانسوی است که برای برپایی کارگاه نمایشنامه نویسی راهی ایران خواهد شد.