در پی توافق میان دولت سوریه و مخالفان که منجر به ترک شهر حمص از سوی مخالفان و آزادی عده‌ای شد٬ معاون امور بین‌الملل مجلس خبر از آن داده که در میان آزادشدگان افراد ایرانی هم حضور دارند.
حسین شیخ‌الاسلام در گفت‌وگویی با خبرگزاری مهر٬ با اشاره به اینکه “تعدادی از آزاد شدگان در این توافق ایرانی هستند”٬ گفته است: “هیچ خیری در سوریه رخ نمی‌دهد الا اینکه ایران در آن تاثیر داشته باشد”.
معاون امور بین‌الملل مجلس گفته است: “انتخابات سوریه آزاد است ولی کسی در سوریه محبوبیت آقای بشار اسد را ندارد در ضمن در سوریه یکطرف بشار اسد است که در مقابل اینهمه ترور،کشتار توانسته انسجام ملی وحدت و تمامیت ارضی را حفظ کند. اگر غربی‌ها راست می‌گویند بشار اسد محبوبیت ندارد به جای اینکه مانع برگزاری انتخابات شوند بهتر است بیایند و بر انتخابات نظارت کنند”.
سخنان شیخ‌الاسلام درباره تاثیر جمهوریاسلامی در سوریه برای چندمین بار است که طی ماه‌های اخیر از سوی مقام‌های ایرانی بیان می‌شود. هفته گذشته حسین همدانی٬ از فرماندهان سپاه پاسداران٬ گفته بود که “امروز ما در سوریه برای منافعی چون جمهوری اسلامی می‌جنگیم. دفاع ما در حد دفاع مقدس است”. سخنان همدانی در وب‌سایت خبرگزاری فارس منتشر شده بود٬ اما پس از ساعاتی از خروجی این خبرگزاری حذف شد.
پیش از آن محمد پاکپور٬ فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران نیز در سخنانی گفته بود: “سپاه در سوریه حضور نظامی ندارد بلکه حضور ما صرفاً مستشاری است که نتیجه آن نیز شکل گیری بسیج مردمی در کنار ارتش سوریه در مقابله با جریانات تکفیری است”.
اظهارنظرهایی از این دست و تکذیب حضور نظامی جمهوریاسلامی در سوریه در حالی انجام می‌شود که زسمتان گذشت محمود نبویان٬ نماینده مجلس٬ گفته بود: “۱۵۰ هزار سوری را به ایران آوردیم و به آن‌ها آموزش نظامی دادیم و ۱۵۰ هزار را همان جا آموزش داده و ۵۰ هزار نیروی حزب‌الله را به آنجا فرستادیم و حزب‌الله هم اعلام کرد که ۸۰ هزار موشک آماده پرتاب شدن به اسرائیل است و این شد که آمریکا در سوریه شکست خورد.”
این اظهارات نبویان با واکنش منصور حقیقت‌پور٬ نایب رییس کمیسیون امنیت ملی٬ مواجه شده بود. وی گفته بود که “طوری سخن نگوییم که کشورهای دیگر بگویند ایران تروریست پرورش می دهد.” و اضافه کرد: “ بیان چنین مسائلی اشتباه بوده در تضاد با منافع ملی است و مقامات جمهوری اسلامی ایران باید با اینگونه اظهارنظرها برخورد کرده و مواضع مناسب را اتخاذ کنند. اینگونه اظهارنظرها حتما به سود منافع ملی نیست”.
کشورهای غربی در مدتی که از زمان آغاز بحران در سوریه می‌گذرد٬ همواره جمهوریاسلامی را متهم کرده‌اند که علاوه بر کمک‌‌های اقتصادی٬ در سوریه حضور نظامی نیز دارد.
با این حال هم‌زمان با برگزاری کنفرانس ژنو ۲ برای تصمیم‌گیری پیرامون وضعیت سوریه٬ محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه٬ اعزام نیروهای حزب‌الله لبنان از سوی جمهوری اسلامی برای جنگیدن در سوریه را تکذیب کرده و گفته بود که این تصمیم به خود حزب‌الله برمی‌گردد.
جمهوریاسلامی از متحدان اصلی سوریه در منطقه است و از حامیان بشار اسد به شمار می رود.از همین رو تاکنون اخبار مختلفی پیرامون شکل حضور سپاه در سوریه منتشر شده است. پیش از این عزیز جعفری٬ فرمانده سپاه پاسداران، در یک کنفرانس خبری، درباره حضور نیروهای سپاه قدس در سوریه گفته بود: “همه می دانند که سپاه واحدی به نام نهضت های اسلامی داشته و دارد که با هدف کمک به مستضعفین و صدور انقلاب اسلامی تشکیل شده است و در این راستا حرکت می کند. از زمانی که نیروی قدس تشکیل شده است، هدف این نیرو حمایت از ملت های مظلوم و به ویژه مسلمانان بوده است. تعدادی از نیروهای قدس نیز در سوریه حضور دارند اما این به منزله حضور نظامی ما در این کشور نیست”.
نیروی قدس یا سپاه قدس، نیروی ویژه و زیرشاخه‌ای از نیروهای پنج‌گانه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که مسئولیت فعالیت‌های نظامی برون‌مرزی را دارد. این نیرو در جریان جنگ ایران و عراق تاسیس شد و هدف آن عملیات در خاک عراق بود. گفته می‌شود نفرات این نیرو تا۱۵۰۰۰ تن هستند. فرمانده کنونی این نیرو، سردار قاسم سلیمانی است.
سردار اسماعیل فانی٬ جانشین قاسم سلیمانی در سپاه قدس٬ با تایید دخالت‌های جمهوریاسلامی در سوریه٬خرداد ماه گذشته به ایسنا گفته بود: “وقتی که در سوریه نبودیم کشتارهای مردم آن توسط معارضین زیاد بود اما با حضور جمهوری اسلامی به طور فیزیکی و غیر فیزیکی جلوی کشتارهای بزرگ در سوریه گرفته شد”.
سال گذشته نیز گزارش های تایید نشده از سفر یکی از نزدیکان قاسم سلیمانی به نام “حاج محمد فرد” و از فرماندهان ارشد سپاه قدس به سوریه حکایت داشت. براساس این گزارش ها حاج محمدفرد با هماهنگی آصف شوکت، شوهر خواهر بشار اسد و ماهر الاسد برادر وی برای بررسی چگونگی مقابله با مخالفان و جلوگیری از سرنگونی رژیم اسد به سوریه اعزام شده بود. گفته می شود حاج محمد فرد در دهه هشتاد فعالیت های نظامی گسترده ای در جنگ داخلی لبنان داشته است.
نحوه پشتیبانی جمهوریاسلامی از سوریه و همچنین رویکرد رسانه‌های رسمی به اتفاقات رخ داده در این کشور انتقادات مختلفی را برانگیخته است. از آن جمله وب‌سایت عصر ایران - نزدیک به اصول‌گرایان - با انتشار یادداشتی٬ از آ‌نچه که “تحمیل جبری نادانی بر مخاطب” نام برده٬ انتقاد کرده و رویکرد رسانه‌های رسمی جمهوریاسلامی و برخی از رسانه‌های نزدیک به اصول‌گرایان را مصداق “کاسه‌های داغ‌تر از آش” دانسته و نوشته بود: “برخی از رسانه‌های وطنی تصور می‌کنند هنوز در عهد چاپار هستند و مردم به جز آن‌ها گزینه دیگری ندارند یا اگر به دروغ بنویسند که دمشق آرام است، گروه‌های مخالف با خواندن این خبر، ترک مخاصمه می‌کنند و داستان به خوبی و خوشی به پایان می‌رسد”.
