برای دومین بار در یک ماه موضوع آزادی دو زندانی آمریکایی، این بار از سوی محمود احمدی نژاد، آن هم در مصاحبه با یک شبکه تلویزیونی خارجی به یکی از خبرهای مهم رسانه های ایران و دیگر کشورهای جهان تبدیل شد؛ هر چند وکیل شین بائر و جاشوا فتال آزادی آنها را تائید کرده است اما خانواده آنها از اظهار نظر خودداری و سایت های حکومتی هم آن را “عجیب” توصیف کرده اند. با این حال وعده ای که رئیس دولت خبر تحقق آن را در 24 ساعت آینده داده، به بسته شدن پرونده این دو آمریکایی ختم می شود؟
خبری تامل برانگیز و عجیب
شین باور و جاشوا فتال دو جوان آمریکایی به همراه سارا شورد، زن ۳۱ ساله، در مردادماه سال گذشته، در حالی که مشغول کوهنوردی در منطقه مرزی کردستان عراق بودند، ازسوی مأموران جمهوری اسلامی بازداشت شدند.سارا شورد چندی پیش به قید وثیقه آزاد و از ایران خارج شداما دو نفر دیگر همچنان در زندان به سر می برند.
در تازه ترین خبر روز سه‌شنبه، 22 شهریور، شبکه تلویزیونی “ان‌بی‌سی” آمریکا به نقل از مصاحبه اختصاصی با محمود احمدی‌نژاد گزارش داد که دو شهروند آمریکایی تا “دو روز دیگر” آزاد می‌شوند.
به فاصله چند ساعت بعد از انتشار این خبر، خبرگزاری فارس به نقل از مسعود شفیعی، وکیل مدافع پرونده اعلام کرد که شعبه 36 تجدیدنظر دادگاه انقلاب اسلامی، با آزادی این دو تبعه آمریکایی با قرار وثیقه موافقت کرده است.
آقای شفیعی گفته است: “این موضوع امروز به اطلاع خانواده این دو آمریکایی و سفارت سوئیس به عنوان حافظ منافع آمریکا در تهران رسیده و بائر و فتال می‌توانند مانند سارا شورد با تودیع وثیقه 500 میلیون تومانی از کشور خارج شوند.”
در واکنش به این خبر، هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا، وعده رئیس دولت اسلامی مبنی بر آزادی دو شهروند آمریکایی از زندان را “دلگرم کننده” خواند و با بیان اینکه از نزدیک در حال پیگیری این موضوع است ابراز امیدواری کرد که شاهد “نتیجه مثبتی” از این تصمیم باشند؛ تصمیمی که به گفته او به نظر می آید از سوی دولت جمهوری اسلامی اتخاذ شده باشد.
مقامات رسمی و قضایی جمهوری اسلامی تا این لحظه واکنشی به این خبر نشان نداده اند، اما برخی وب سایت های حکومتی با دیده تردید به این خبر نگاه کرده اند. مشرق نیوز، چند ساعت بعد از انتشار این خبر در مطلبی با عنوان “خبر عجیب شبکه آمریکایی به نقل از احمدی نژاد” نوشت هنوز مقامات رسمی “این خبر تامل برانگیز” را تایید نکرده اند.
مشرق در ادامه مطلب خود نوشته است: “احتمال آزادی زود هنگام متهمان آمریکایی در شرایطی مطرح شده است که شهرزاد میر قلی‌خان شهروند بی گناه ایرانی از سال ۲۰۰۷ در آمریکا زندانی است و اقدامات خانواده وی و نهادهای ذیربط برای آزادی خانم قلی خان با پاسخ منفی مقامات آمریکایی روبرو شده است.”
شهرزاد میر قلی‌خان، چند سال پیش از سوی دادگاهی در ایالت فلوریدای آمریکا، به جرم مشارکت در طرح خرید دوربین‌های نظامی دید در شب به بیش از پنج سال حبس در زندان ایالتی محکوم شد.
رسانه های حکومتی جمهوری اسلامی در طول سالهای گذشته بارها در برابر پرونده سه متهم آمریکایی موضوع این زندانی ایرانی را مطرح و بر بیگناهی او پافشاری کرده اند.
اظهارات متناقض
موضوع آزادی، دو زندانی آمریکایی در حالی مطرح شده که شبکه خبر تلویزیون دولتی جمهوری اسلامی روز شنبه، 29 مرداد به نقل از یک منبع دستگاه قضایی گزارش داد شین باوئر و جاش فتال، دو جوان آمریکایی بازداشت شده در ایران هر یک به هشت سال زندان محکوم شده اند.
شبکه خبر تلویزیون دولتی اعلام کرده بود احکام دو جوان بازداشت شده آمریکایی که از آنها به عنوان “جاسوس” یاد می شود، از سوی شعبه 15 دادگاه انقلاب تهران در ارتباط با ورود غیر مجاز به خاک جمهوری اسلامی صادر شده است.
بر اساس این گزارش به موجب رای دادگاه بدوی، شین بائر و جاشوا فتال به دلیل “ورود غیر مجاز به خاک جمهوری اسلامی” به سه سال حبس و به اتهام “جاسوسی به نفع سرویس اطلاعاتی آمریکا” به ۵ سال حبس محکوم شده بودند.
پس از انتشار این خبر مسعود شفیعی، وکیل مدافع آمریکایی های بازداشت شده در ایران در مصاحبه با روز نسبت به این موضوع ابراز بی اطلاعی کرده و گفته بود: “نه به طور رسمی و نه غیر رسمی هیچ چیزی به من در خصوص دادنامه موکلینم ابلاغ نشده است.”
بر اساس قوانین کیفری جمهوری اسلامی احکام صادره در دادگاه بدوی ظرف 20 روز قابل اعتراض در دادگاه تجدید نظر است. اما بر اساس اعلام آزادی قریب الوقوع شهروندن آمریکایی با قید وثیقه از سوی وکیل، مشخص نیست دادگاه تجدید نظر کی برگزار و در این فاصله زمانی منجر به حکم شده است.
پیش از این وزیر خارجه جمهوری اسلامی هم ابراز امیدواری کرده بودمحاکمه دو آمریکایی “به گونه ای پیش رود که در نهایت آزادی آنها را به همراه داشته باشد.”
همزمان حسن دانایی‌فرد، سفیر جمهوری اسلامی در عراق هم نسبت به احتمال آزادی این دو شهروند آمریکایی در ماه رمضان ابراز امیدواری کرده بود؛ این خبر چند روز پس از انتشار از سوی دانایی فرد تکذیب شد.
بعد از آن اما غلامحسین محسنی اژه‌ای، دادستان کل کشور، احتمال آزادی این دو آمریکایی را “شایعه” خواند و گفت: “من در این رابطه خبری ندارم، ولی رسیدگی به پرونده تمام شده و به زودی حکم نهایی صادر می‌شود.”
بازگشت متهمان پس از آزادی
پرونده سه شهروند آمریکایی که در روزهای پایانی ژوئیه سال ۲۰۰۹ در مرز ایران و کردستان عراق دستگیر شدند با فراز و فرودهای زیادی در این دوسال روبرو بوده است.
مقامات دستگاه قضایی بعد از بازداشت جاشوا فتال، شین باوئر و سارا شورد با تاکید بر ورود غیرقانونی آنها به داخل مرزهای ایران، گفتند که آنها با هدف “جاسوسی” وارد شده اند؛ اتهامی که از سوی این سه نفر و مقامات آمریکایی به شدت تکذیب شده و گفته اند که آنها با هدف گردش و کوهنوردی ناخواسته از مرز عبور کرده اند.
اما در تیرماه، سال 1389، مجله آمریکایی “نیشن” اعلام کردسه کوهنورد آمریکایی بر خلاف ادعاهای مقامات جمهوری اسلامی در “خاک عراق” دستگیر شده اند و سپاه پاسداران در این ماجرا نقش کلیدی داشته است؛ این موضوع نیز به مدت یک هفته به جنجالی خبری تبدیل شد.
داستان آزادی سارا شورد هم با تودیع وثیقه 500 میلیونی از طریق “ضمانت نامه بانکی” یکی از جنجالی ترین سرفصل های این پرونده پرفرازو نشیب است. او با تودیع این وثیقه سنگین در شهریور ماه گذشته آزاد و به زادگاهش در آمریکا بازگشت. این آزادی بعد از یک هفته تناقض گویی مقامات قضایی و دولتی جمهوری اسلامی صورت گرفت و با وجود قطع رابطه جمهوری اسلامی و آمریکا و تنشهای میان دو کشور، بالاخره مشخص نشده چه کسی وثیقه سارا شورد را پرداخت کرد.
با وجود بازگشت خانم شورد، مقامات قضایی جمهوری اسلامی همچنان بر باز بودن پرونده او تاکید دارند. در صورت آزادی دو متهم دیگر پرونده در 24 ساعت آینده، مقامات قضایی جمهوری اسلامی انتظار دارند این سه متهم برای ادامه رسیدگی به ایران باز گردند؟
