یک هفته پس از تاکیدات آیت الله علی خامنه ای بر لزوم گرفتن مالیات از مردم برای تحقق “اقتصاد مقاومتی” و انتقادش از فرارهای مالیاتی توسط “فلان کلانْ‌سرمایه‌دار”، رییس قوه قضاییه طی اظهاراتی از عزم دستگاه تحت اختیار خود برای برخورد با فرارهای مالیاتی خبرداده است.
صادق لاریجانی در جریان جلسه ای با “مسئولان عالی قضایی” فرار مالیاتی را یکی از موانع تحقق “اقتصاد مقاومتی” دانسته و گفته: “متاسفانه افرادی با وجود ثروت هنگفت و تجارت وسیع راههای فرار از پرداخت مالیات را بلدند، که این کار جرم است و فراریان از پرداخت مالیات باید به دست قانون سپرده شوند.”
به گفته او”در بحث اقتصاد مقاومتی محوراصلی، تکیه بر توانمندی‌های داخلی است. البته این مسئله به معنی قطع رابطه با دنیای خارج نیست؛ اما راه عبور از مشکلات چیزی جز تکیه بر توان فرزندان این سرزمین نیست.”
او همچنین تاکید کرده است که “برخی از معوقات بانکی نیز مصداق فساد اقتصادی است و باید با آن برخورد کرد چرا که عده‌ای تسهیلات بانکی را اخذ کرده و آن را به جای تولید و صنعت در جاهای دیگری به کار بسته‌اند و از پرداخت بدهی‌ها و معوقات خود هم سر باز می زنند؛ اما در مقابل عده‌ای نیز تسهیلات بانکی را در جای خود و در راه تولید و اشتغال به کار گرفته‌اند اما به دلیل برخی مسائل از جمله تحریم و یا مشکلات دیگر دچار مشکل شده‌اند و البته از پرداخت بدهی خود نیز امتناع نمی‌کنند.”
گفته های رییس قوه قضاییه پس از آن است که آیت الله علی خامنه ای ”فرار مالیاتی” را “جرم” دانسته وتاکید کرده بود: “تکیه‌ی عمده‌ی اقتصاد مقاومتی هم باز روی مردم است؛ روی تولید داخلی است…باید تکیه‌ی بودجه به تولید داخلی باشد، یعنی به درآمدی که مردم تولید میکنند و مالیات میدهند.”
رهبرجمهوری اسلامی ۲۹ بهمن ماه در جریان دیدار با “مردم آذربایجان” همچنین اضافه کرده بود: “مالیات یک فریضه است. ما امروز از ضعفا مالیات میگیریم - از کارمند مالیات میگیریم، از کارگر مالیات میگیریم، از کاسب جزء مالیات میگیریم - امّا از فلان کلانْ‌سرمایه‌دار، فلان درآمددارِ بی‌حساب‌وکتاب مالیات نمیگیریم؛ فرار مالیاتی دارند؛ اینها جرم است؛ فرار مالیاتی جرم است. آن که از دادن مالیات به دولت خودداری میکند و مالیاتی که باید به دولت بدهد - که آن درآمدی که حاصل شده و در اختیار او است، به برکت فضایی است که دولت به‌وجود آورده است و کاری است که دولت دارد میکند، پس باید مالیات را بدهد - نمیدهد، در حقیقت کشور را وابسته میکند به پول مفت نفت.”
آیت الله خامنه ای بخش اصلی گفته هایش درباره مالیات را اینگونه تکمیل کرده بود: “مسئله‌ی مالیات خیلی مهم است. البتّه من شنیدم که مسئولین مالیاتی کشور دارند طرّاحی میکنند، کارهای خوبی دارند انجام میدهند؛ این کارها باید سریع انجام بگیرد؛ باید تحقّق پیدا کند؛ از مردم باید کمک خواسته بشود و مردم باید کمک کنند؛ این قلم اوّل. قلم اوّل از کارهای مهمّی که باید انجام بگیرد، این است که بودجه‌ی کشور، اداره‌ی دولت، به‌وسیله‌ی «درآمدهای از درون مردم» باشد، «یعنی از همین مالیات»، که مالیات هم مربوط میشود به تولید و کسب و کار.”
چه کسانی فرار مالیاتی می کنند؟
هرچند رهبرجمهوری اسلامی و منصوب او در قوه قضاییه از “فرار مالیاتی” افراد سرمایه دار صحبت کرده اند اما به نظر می رسد بیشتر فشارهای ناشی از طرح “اقتصاد مقاومتی” مورد نظر رهبر جمهوری اسلامی و برخوردهای قضایی در این ارتباط متوجه مردم عادی و خرده صنعت گران باشد.چرا که در طول سال های اخیر همواره مساله فرار مالیاتی و یا عدم پرداخت مالیات از سوی نهادهای زیرمجموعه رهبر جمهوری اسلامی همچون سپاه و بسیج، صدا و سیما و البته برخی نهادها و سازمان های مذهبی با درآمدهای کلان مطرح بوده که همچنان در عین بی نتیجه ماندن یکی از چالش های دولت ها در جمهوری اسلامی است و حتی انتقاد مسولان دولتی را نیز در پی داشته است.
۱۴ دی ماه حسن روحانی در جریان سخنرانی خود در “اولین کنفرانس اقتصاد ایران” بدون اشاره به نام نهادی گفته بود: “نمی‌شود یک نهاد کار اقتصادی بکند و مالیات ندهد اما تا می‌گوییم فلان نهاد باید مالیات بدهد بساطی درست میشود. اما این دولت در هر موضوعی که بداند مصالح مردم است بدون واهمه از هیچ کس و هیچ نهادی موضوع را به مردم خواهد گفت و لایحه لازم را به مجلس تقدیم خواهد کرد.”
او همچنین با کنایه اضافه کرده بود: “برخی امور، سیاست داخلی‌اش خیلی خیلی قوی است. بیش از آنچه که فکر می‌کنید. در حالی که اقتصاد در کشور با انحصار پیشرفت نمی‌کند و اگر موضوعی منحصر در دست گروه خاصی باشد فساد ایجاد میشود حتی اگر «سلمان و ابوذر» باشد.اقتصاد باید از رانت نجات پیدا کند و همه دستگاه‌های دولتی فعالیت اقتصادی‌شان به صورت شفاف بیان شود. یعنی همه مردم باهم از آمار و ارقام و طرح‌های اقتصادی در یک لحظه باخبر شوند، چون اینجا پسرخاله و پسرعمه نداریم.”
هرچند حسن روحانی از سپاه یا بسیج در بحث فرار از مالیات نامی به میان نیاورده بود اما وبسایت بسیج ۸ بهمن ماه خبرداد که سرتیپ محمدرضا نقدی در پاسخ به یکی از بسیجیان در حقله های صالحین فرار مالیاتی سپاه و بسیج را رد کرده و آن را دروغ خوانده است.
به نوشته وبسایت رسمی صالحین بسیج، جانشین فرمانده کل سپاه گفته بود: “بسیج سازندگی که همه آن مایه گذاشتن برای کمک به محرومین است و اساسا مالیاتی شامل حالش نمی شود. بر اساس قانون اساسی و براساس درخواست رسمی دولت، قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء پروژه های عمرانی بزرگی را که پیمانکاران بزرگ از عهده آن بر نمی آیند در کمک به دولت انجام می دهد و همه مالیات آنرا هم می پردازد.کار اقتصاد مقاومتی، دادن تسهیلات به مردم برای ایجاد واحدهای تولیدی است که بندگان خدا همه مالیاتشان را می پردازند.”
او همچنین با کنایه به حسن روحانی گفته بود: “نسبت دادن عدم پرداخت به نیروهای مسلح دروغ محض است مشکل این است که بعضی از افراد با رسانه های صهیونیستی در کوبیدن سپاه و بسیج تقسیم کار کرده اند نصف مسئله را اینها می گویند و اسمی از سپاه و بسیج نمی برند وقتی از آنها انتقاد کنیم می گویند منظورمان سپاه و بسیج نبودولی شب رسانه های صهیونیستی جملات آنها را تکمیل می کنند و کلمات سپاه و بسیج را به آن اضافه میکنند.”
اشاره فرمانده بسیج به اظهارات حسن روحانی بود که پیش تر نیز بدون ذکر نام سپاه و بسیج با گفتن “ابوذر و سلمان” این نهاد را به فساد اقتصادی متهم کرده بود؛ موضوعی که پس از مدتی از سوی فرمانده کل سپاه رد شد: “از رییس جمهور سوال شده، گفته اند که منظور من سپاه نبوده”.
فرار مالیاتی از سوی نهادهای نظامی تنها در دولت حسن روحانی مطرح نشده است، پیشتر در دولت محمود احمدی نژاد نیز این موضوع محل اختلاف دولت و این نهاد زیرمجموعه رهبر جمهوری اسلامی بود.
در سال ۹۱ وبسایت بسایت “شبکه ایران” متعلق به موسسه مطبوعاتی ایران ارگان دولت، طی گزارشی با اشاره به کاهش فروش نفت و بحران اقتصادی جاری در کشور خواسته بود تا معافیت مالیاتی قرارگاه ها و سازمان های اقتصادی تحت نظر سپاه لغو شود و بنگاه های اقتصادی زیر مجموعه سپاه و بسیج مالیات پرداخت کنند.
در آذرماه سال جاری مجلس شورای اسلامی طرح پرداخت مالیات از سوی نهاد “آستان قدس رضوی” و بنگاه ها و موسسات زیر مجموعه نیروهای مسلح را در طرح “الحاق برخی از مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت” مطرح کردند که با ایرادات شورای نگهبان مواجه شد.
البته در پی ایرادات شورای نگهبان در مجلس مصوب شد که آستان قدس رضوی همچنان از پرداخت مالیات معاف اما قرارگاه خاتم الانبیای سپاه پاسداران به صورت مشروط از سال آینده مبلغی با عنوان مالیات به دولت پرداخت کند.
۳ اسفند یکشنبه هفته جاری نیز علی عسکری رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور و معاون وزیر اقتصاد به خبرگزاری مهر گفت: “برخی ها درآمدهای خود را برای نپرداختن مالیات کتمان می کنند که بنابراین لازم است که ما اطلاعات لازم را در این زمینه بدست بیاوریم اما ابزار پیدا کردن این اطلاعات را نداریم و حتی جریمه مالیاتی هم کارساز نیست، زیرا ابزاری برای این کار نداریم، حتی اگر به قوه قضائیه هم واگذار کنیم می گویند با کدام حکم قانون مالیاتی این افراد مجزم شناخته می شوند. این موضوع در اصلاح قانون مالیات ها دیده شده است و امید است که به زودی نهایی شود که می تواند در کنار سایر اقدامات افراد را وادار به پرداخت مالیات کند.”
سپاه پاسداران و بسیج به عنوان نهادهای نظامی زیر مجموعه رهبر جمهوری اسلامی علاوه بر دریافت بودجه های کلان تحت عنوان نهادهای نظامی، با تاسیس بانک، حضوردر مناقصه های نفتی و پتروشیمی، تاسیسات دریایی و نفتی، سد و راه سازی، هتل داری، تصاحب باشگاه های ورزشی، مخابرات و… به عرصه اقتصاد کشور ورود کرده و بخش های بزرگی از آن را در اختیار دارند.
علاوه بر این دو نهاد نظامی بنیاد مستضعفان، کمیته امداد، بنیاد شهید، بنیاد ۱۵ خرداد، سازمان تبلیغات اسلامی و بنیادهای تعاون نیروهای مسلح، قرارگاه‌های سازندگی بسیج و آستان قدس رضوی و… که همگی زیر مجموعه رهبر جمهوری اسلامی هستند،فعالیت های اقتصادی کلان انجام می دهند اما پرداخت مالیات از سوی آنها یا با خلاء قانونی (معافیت مالیاتی) مواجه است یا آن را پرداخت نمی کنند.
