حمید احدی
در حالی که دو روز پیش دولت های آمریکا و بریتانیا از موثر بودن تحریم های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی خبر داده اند، گزارش ها حاکی است که فشار دولت بر رسانه ها برای پنهان داشتن این تاثیرها بیش تر می شود. نهاد ریاست جمهوری به بهانه شرایط اضطراری و مقابله با جنگ روانی دشمن فشار بر روزنامه ها را زیاد می کند، اما همزمان با آن با توقف چند طرح بزرگ که با سرمایه گذاری های مشترک در حال ساخت بود، نشانه های اثرگذاری تحریم ها آشکار شده است.
کارشناسان با اشاره به اتفاقاتی که در ماه های اخیر در بنادر جنوبی کشور افتاده است معتقدند واگذاری پیمانکاری پروژه های نفتی به سپاه هم نتوانسته تاثیری بگذارد جز این که موسسات بیشتری را در فهرست سیاه تحریم ها قرار داده است.
از دید این کارشناسان اعتراف وزارت راه به تاثیر تحریم هوائی کشور در فرسودگی ناوگان و سقوط هواپیماها، عملی که در دوران خاتمی یک وزیر راه بابت به زبان آوردنش در مجلس استیضاح و برکنار شد، سرآغاز یک سری فعالیت های بین المللی و نشانه آن است که دیگر امکان پنهان کردن این تاثیرات وجود ندارد.
یک هفته بعد از خبری درباره تصمیم گیری بزرگ ترین بانک آلمان به قطع مراوادات مالی با ایران، و سه روز بعد از آن که بریتانیا به بهانه کهنه بودن ناوگان هوائی ایران پرواز های ماهان ار را به این کشور قطع کرد، در حالی که سرانجام مقامات روسی بدون این که تاریخ دقیقی برای راه اندازی نیروگاه بوشهر به دست بدهند اعلام داشتند که زودتر از پائیز سال آینده راه اندازی آزمایشی مقدور نخواهد بود، گزارش ها از توقف کارگاه های راهسازی چینی ها و ابهام در سرنوشت طرح بزرگراه تهران – شمال خبر می دهد.
بزرگراه شمال
هفته گذشته یک نماینده مجلس در گفتگوئی با روزنامه ها گفت در دو سال گذشته که گسترش روابط سیاسی و اقتصادی با برخی قدرت‌های غیرغربی در کانون توجه دولتمردان نهم قرار گرفت و اخباری از قراردادهای بزرگ اقتصادی بین ایران و دو عضو دارای حق وتو در شورای امنیت یعنی چین و روسیه منتشر شد، بسیاری از صاحب نظران سیاسی نسبت به همراهی واقعی این دو کشور با ایران در بحران‌های احتمالی ابراز تردید می کردند، اما دولت همه جا با تکذیب و انکار با این نظر روبرو شد تا حالا که علاوه بر طرح های مشترک نفتی خبر رسیده که خودداری چین از مشارکت در طرح های کشور به راهسازی هم کشیده است.
به گفته این نماینده همراهی بی چون و چرای چین با امریکا در اعلام موافقت با قطعنامه های ضد ایرانی شورای امنیت سازمان ملل و شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی موضوعی بود که در سالهای اخیر و علی رغم ابراز علا‌قه های ظاهری آن کشور به گسترش روابط با ایران، بارها تجربه شد. چندی پیش نیز این کشور در آخرین مراحل، از امضای انعقاد قرارداد برای فروش 22 فروند هواپیمای بوئینگ MD به ایران خودداری کرد تا همراهی خود با تحریم هوایی امریکا علیه ایران را به اثبات برساند.
روز سه شنبه روزنامه اعتماد ملی در گزارشی از روند پیشرفت پروژه آزاد راه شمال نشان داد چینی ها همان روشی را در پیش گرفته اند که روس ها از اولین قطعنامه شورای امنیت آغاز کردند. در اجرای پروژه آزاد راه شمال این روش آشکار شده است پروژه ای که به از سال 1380 به یک شرکت چینی سپرده شد، اما تاکنون پیشرفتی ملا‌حظه‌ای نداشته و حتی در روزهای اخیر، چینی‌ها حضور پرسنل کارگاهی خود را هم در سایت های بزرگراه به شدت کاهش داده‌اند. این در حالی است که خبرگزاری مهر روز گذشته به نقل از محمد رحمتی وزیر راه و ترابری اعلام کرد برا ی اجرای این پروژه فاینانس 260 میلیون دلا‌ر گشایش اعتبار شده است.
به گزارش فارس تاکنون این شرکت با کارشکنی‌های متعدد بهانه‌های مختلفی را برای آغاز نکردن کار مطرح کرده است. به گفته یک مقام آگاه، تعدادی از مهندسان شرکت چینی که چندی پیش به منظور نشان دادن آمادگی خود برای شروع کار به منطقه یک آزادراه آمده و در کارگاهها مستقر شده بودند، اینک کارگاه ها را ترک کرده اند.
توقف در عسلویه
همزمان با این خبر یک نماینده مجلس گوشه ای دیگر از آن چه را در جنوب و مناطق نفتی پیدا شده اشکار کرد. گفته های نماینده دیر و کنگان با عنوان توقف و رکود طرح‌های عسلویه در روزنامه ها منعکس شده است. بر اساس این گزارش در پایان فعالیت دولت قبلی 50 هزار کارگر و متخصص در طرح‌های حوزه گازی پارس جنوبی و عسلویه شاغل بودند. از همین رو عسلویه اولین جائی بود که احمدی نژاد پس از ریاست جمهوری بدان جا رفت و با مشاهده مشکلات منطقه که از اثر خارج شدن پیمانکاران خارجی بود وعده هائی داد که عملا برآورده کردن از عهده شرکت های بخش خصوصی ایرانی خارج بود با این وجود در آمار و ارقام همیشه این طرح بزرگ نمائی شد. بر اساس پیش‌بینی‌ها و برنامه‌ریزی‌های صورت پذیرفته باید سالا‌نه هزاران شاغل جدید در طرح‌های این منطقه فعالیت می‌کردند، اما جمعیت شاغل و کارگری عسلویه به کمتر از 27 هزار نفر کاهش یافته است.
.
قیصر صالحی‌پور نماینده مردم دیر و کنگان در مجلس گفته: من به عنوان نماینده اصولگرای مجلس و کسی که حامی‌دولت بوده‌ام می‌گویم هیچ فعالیت جدیدی در عسلویه انجام نشده و وزارت نفت طرح تازه‌ای شروع نکرده است.
به گزارش ایسنا، صالحی پور گفته در حالی که آوازه کار و اشتغال و فرصت‌های شغلی بیش‌تر جوانان این مرز و بوم را امیدوار کرد، اما متاسفانه امروز یکی از دغدغه‌های جوانان این منطقه مشکل بیکاری است. با وجود آن که چندین‌بار شاهد کلنگ زنی‌ها و آغاز به کار در عسلویه بوده‌ایم اما در چند ماه گذشته هیچ‌گاه عملیاتی جدی انجام نشده است و به جای آن که جمعیت کارگران اضافه شود، ماهانه هزاران نفر کاهش نیرو داشته‌ایم. طبق برنامه زمان‌بندی بیش از 20 فاز پالا‌یشگاه و ده‌ها فاز پتروشیمی در حوزه خلیج پاس جنوبی و در راس برنامه‌های اقتصادی دولت قرار داشت و مقامات وزارت نفت از شخص وزیر و مدیران عامل شرکت‌های متولی توسعه پالا‌یشگاه کشور بارها اعلام داشته اند در دو سال گذشته بالغ بر 40 درصد در ساخت و توسعه پالا‌یشگاه‌ها سرمایه‌گذاری شده اما من شخصا در جریان توقف و رکود در مهم‌ترین حوزه نفت و گاز یعنی پارس‌جنوبی هستم.
مشکلات بانکی
حتی قبل از آن که با افشاگری اشیگل لغو معامله دویچه بانک با ایرانی ها از پرده به در افتد بازرگانان ایرانی می دانستند با چه مشکلی روبرو هستند. چنان که در میهان صبحانه اتاق بازرگانی که به سووال و جواب بزرگان بخش خصوصی و دولتمردان اختصاص دارد، شاهرخ ظهیری کفته بود حتی بانک های آلمانی، حساب شهروندان آلمانی که در ایران فعالیت می کنند را نیز مسدود کرده اند. در این شرایط مذاکرات باید آغاز شود تا راهی برای گذر از بحران به وجود آید. افراد زیادی با بانک های خارجی مراوده داشته اند ولی وقتی حساب ها مسدود شود آنها دیگر چه کاری می توانند انجام دهند. حتی در این برهه زمانی بانک مرکزی هم باید وارد عمل شود.»
روزنامه شرق نوشت شاهرخ ظهیری در مورد موضوعی اظهارنظر می کند که طی چند هفته اخیر به اصلی ترین سوژه مطبوعات آلمانی بدل شده بود. حتی مجله آلمانی «اشپیگل» نیز در گزارشی به این موضوع اشاره کرده بود. بر اساس اطلاعات منتشر شده «دویچه بانک» به عنوان اصلی ترین بانک آلمانی اعلام کرده تحت فشارهای ایالات متحده تصمیم گرفته تا استراتژی های خود در قبال ایران را تغییر دهد. بروز چنین رفتاری از سوی «دویچه بانک» موجب شده تا سایر بانک های آلمانی نیز به این سمت حرکت کنند. «دویچه بانک» در بسیاری از پروژه های اقتصادی ایران شریک است به همین دلیل تغییر رفتار این بانک آلمانی می تواند برای فعالان بخش خصوصی ایران بسیار مشکل ساز باشد.
اما ماجرا به آلمان – قبلا سویس و هلند، آمریکا و برخی از بانک های بریتانیا – مخصوص نیست در همین حال از امارات نیز اخباری به گوش می رسد که برای فعالان بخش خصوصی ایران بسیار مشکل ساز خواهد بود. بر این اساس بانک های اماراتی برای سرمایه گذاران و تجار ایران مهلت سه روزه ای را تعیین کرده اند که پس از آن اقدام به مسدود کردن حساب ایرانی ها خواهند کرد.
یکی از اعضای هیات نمایندگان اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران نیز ضمن تایید این جریان می گوید؛ بانک های اماراتی به تجار ایرانی مهلت سه روزه ای داده اند که پس از آن دیگر با ایرانی ها دادوستد نخواهند کرد.به گفته پدرام سلطانی در صورتی که اقدامات بازدارنده ای انجام نشود، به زودی حساب های ایرانیان فعال در امارات بسته خواهد شد. این اتفاقات در حالی رخ می دهد که در داخل ایران نیز با مشکلات بانکی بسیاری مواجه اند. با این شرایط مشخص نیست که فعالان بخش خصوصی باید به فکر حل مشکلات داخلی باشند یا خارجی.