سارا رجب اوا
کامران دادخواه، استاد اقتصاد دانشگاه نورث ایسترن، می گوید: “ایران با پیوستن به سازمان تجارت جهانی، سود زیادی خواهد کرد.”
دادخواه در مورد تلاش دولت ایران برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی می گوید که عضویت در این سازمان به کشور این اجازه را می دهد که محصولات خود را به بازار کشور های عضو برساند و با رقبای تجاری در شرایط مساوی، رقابت کند.
او می گوید که ایران در سال ۲۰۰۵ بعنوان عضو ناظر در این سازمان حضور داشت و یکی از کشورهای محبوب بود.
دادخواه می گوید: “علاوه بر این ایران می تواند در صورت بروز اختلافات، آنها را از طریق سازمان تجارت جهانی، حل و فصل کند.”
مقامات رسمی ایران در تاریخ ۱۹ ژوئیه سال ۱۹۹۶، درخواست عضویت در سازمان تجارت جهانی را ارائه دادند. از ماه ژوئیه ۱۹۹۶ تا مه ۲۰۰۱، به درخواست ایران توجه نشد و دلیل اصلی آن اعتراض آمریکا و استفاده از حق وتو بود.
مهدی فتح الله، رئیس موسسه مطالعات و تحقیقات تجاری، اخیرا گفته است که پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی یکی از اولویت های مهم وزارت صنعت، معدن و بازرگانی بود.
دادخواه می گوید: “قطعا برای ایران مهم است که عضو این سازمان باشد. عضویت در سازمان تجارت جهانی، علاوه بر توسعه و رشد اقتصادی ایران، به صادرات این کشور نیز کمک می کند. بعلاوه، ایران برای کم کردن وابستگی خود به درآمد نفت باید صادرات غیر نفتی خود را توسعه بدهد.”
وی در ادامه گفت که پیوستن به سازمان تجارت جهانی برای پیشرفت توسعه صادرات ، لازم است.
دادخواه گفت که صنایع ایران ناکارآمد و تحت حمایت تعرفه هاست.
این کارشناس ایرانی افزود: “پیوستن به سازمان تجارت جهانی درهای واردات و رقابت با صنایع تحت حمایت را باز می کند.” وی در ادامه گفت که ممکن است که این موضوع در کوتاه مدت ایجاد مشکل کند اما اقتصاد ایران نمی تواند بدون ارتباط با اقتصاد جهانی به حیات خود ادامه دهد.
موانع عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی
دادخواه می گوید که به نظر می رسد که تحریم ها علیه ایران یکی از موانع این کشور برای عضوت در سازمان تجارت جهانی بوده است و ایران قبل از عضویت در این سازمان باید این مشکل را حل کرده باشد.
وی می گوید: “مسلما آمریکا و کشورهای دیگر مانع از عضویت ایران خواهند شد مگر اینکه مسئله اتمی ایران حل شود و تحریم ها برداشته شود.”
دادخواه در مورد موضعگیری آمریکا در قبال این مسئله قبل از توافق اتمی با ایران گفت که ایران به چیزی بیش از یک توافق اتمی موقت برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی نیاز دارد.
وی گفت: “ما باید این نکته را در نظر بگیریم که روند پیوستن به این سازمان ممکن است سال ها طول بکشد. به همین دلیل آمریکا ممکن است اجازه آغاز این روند را بدهد اما برای عضویت نیاز به یک توافقنامه قطعی است که در نتیجه آن تحریم ها برداشته شود و رابطه سازنده بین ایران و آمریکا آغاز شود.”
دادخواه در ادامه می گوید که ایران آماده پیوستن به سازمان تجارت جهانی نیست. او توضیح می دهد: “ایران زمانی می تواند به سازمان تجارت جهانی بپیوندد که موافقت کشورهای عضو را جلب کرده باشد.”
دادخواه گفت: “به محض اینکه کالاهای خارجی از گمرک وارد بازارهای ایران شد باید شرایطی یکسان با کالاهای تولید داخل داشته باشد. مشکل اینجاست که صنایع ایران به شدت وابسته به واردات مواد اولیه، کالاهای نیمه تمام، قطعات یدکی با استفاده از ارز مصنوعی ارزان است. بعلاوه، بسیاری از این کالا ها مورد حمایت سوبسید های دولتی هستند و قادر به رقابت برابر با کالاهای خارجی نیستند. به همین دلیل اگر ایران همین امروز به سازمان تجارت جهانی بپیوندد، بسیاری از صنایع اش ورشکسته می شوند.”
وی گفت که ایران نیاز به طرحی برای تغییر صنایع و اقتصاد خود دارد. دادخواه اشاره کرد که این طرح باید صنایع وابسته به سوبسید های دولت را کاهش بدهد.
وی در این مورد توضیح داد: “بطور خاص، یک بازار آزاد ارز خارجی باید ایجاد شود. دولت باید با استفاده از درآمد نفتی، دست از دخالت در نرخ ارز بردارد”.
ایران تا رسیدن به عضویت در سازمان تجارت جهانی راه درازی در پیش دارد.
بعد از ۱۲ سال گفتگو بین کشورهای عضو، سازمان تجارت جهانی عاقبت در ۶ دسامبر امضای قرار داد برای تجارت جهانی امضا شد.
این قرار داد با آسان کردن روند اجرای قرار داد، تجارت جهانی موفق به تجارت بیش از یک تریلیون دلار و ایجاد فرصت های شغلی برای ۲۱ میلیون نفر شد.
محمدرضا سبزعلی پور، رئیس مرکز تجارت جهانی ایران، به آذرنیوز گفت که ایران از این فرصت جهانی سودی نخواهد برد مگر اینکه به این سازمان بپیوندد.
سبزعلی پور گفت: “قدرت های جهان و ۱۵۹ کشور عضو سازمان تجارت جهانی، ایران را به عنوان به یک عضو مورد اعتماد نپذیرفته اند. من معتقدم که تقریبا غیر ممکن است که ایران تا ده سال دیگر موفق شود به این سازمان بپیوندد.”
وی گفت که مهم ترین مانع رای منفی آمریکا است که بر تصمیم گیری سایر اعضا نیز اثر می گذارد. او توضیح می دهد: “رویکرد واقعی نشان می دهد که اقتصاد قوی آمریکا به این کشور یک موقعیت ویژه داده است که کشورهای دیگر را تحت نفوذ قرار می دهد.”
وی گفت که تحریم های اعمال شده علیه ایران یکی دیگر از دلایل به تاخیر افتادن این روند است و ایران باید شرایط سخت تری را برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی بپذیرد.
سبزعلی پور، گفت: “سازمان تجارت جهانی همواره به کشور هایی که می خواهند به این سازمان بپیوندند توصیه می کند تا ابتدا حمایت سیاسی کشورهای عضو را جلب کنند. تا زمانی که ایران با کشورهای دیگر، بخصوص شش قدرت جهان، اختلاف داشت فاقد این حمایت سیاسی بود.”
او گفت: “به همین دلیل اگر ما فکر کنیم بحث ها صرفا اقتصادی است و به سیاست توجه نمی شود، اشتباه کرده ایم.”
سبزعلی پور گفت که “توافقنامه جدید مبادلات مالی بین کشورها عضو سازمان تجارت جهانی با ایران را آسان کرده است به همین دلیل حجم تجارت بین کشورهای عضو در آینده افزایش چشمگیری خواهد داشت.”
او گفت: “اگرچه کشورهای عضو با یکدیگر معاملات تجاری دارند اما کم کم با کشورهای غیر عضو مانند ایران هم وارد تجارت می شوند.”
آذرنیوز،۱۵ ژانویه
