رایزنی سینماگران ایرانی برای تحریم جشنواره فیلم فجردر اعتراض به انحلال خانه سینما ادامه دارد و بر اساس اخبار، در صورت اجرائی نشدن وعده های پنهانی مسئولین فرهنگی وامنیتی به اجرا در خواهد آمد.همزمان سینماگران نیز با انتشار نامه های سرگشاده به این تصمیم اعتراض کرده و خواستار پاسخگویی مسئولین شده اند.تهمینه میلانی، رخشان بنی اعتماد، عزت الله انتظامی، داریوش مهرجویی، احمد رضا درویش، علیرضا خمسه، مجید مجیدی، کمال تبریزی، بهاره رهنما….از جمله سینماگرانی هستند که تاکنون در برابر این تصمیم موضع گیری کرده اند.
دستور انحلال خانه سینمای ایران روز سه شنبه، ۱۳ دی ماه طی نامه‌ای از سوی دبیر هیات رسیدگی به امور مراکز فرهنگی وزارت ارشاد، به مدیرعامل آن ابلاغ شد. یک روز بعد هم وزیر ارشاد دولت احمدی نژاد بر این موضوع صحه گذاشت و ادامه فعالیت این نهاد صنفی را غیر قانونی خواند.
خانه سینما، هنگامی تاسیس شد که بعد از تحولات اجتماعی ـ سیاسی درپایان جنگ ایران و عراق، مدیران سینمائی آن دوره که به جناح چپ مذهبی تعلق داشتند، خود را برای ترک صحنه و سپردن امور اهالی سینما به آنان آماده می کردند.از آغاز فعالیت خانه سینما به عنوان محل تجمع صنوف مختلف سینمایی، تا زمان اعلام تاسیس آن چهار سال طول کشید و این زمان شامل عضو گیری از اعضای صنوف مختلف سینما و معرفی بیش تر این نهاد به آنها بود. به همین دلیل تاریخ فعالیت رسمی خانه سینما فروردین ۱۳۷۲ و زمان ثبت آن در اداره ثبت شرکتها و مؤسسات غیر تجاری تهران مهر ماه ۱۳۷۲ ذکر شده‌است.
خانه سینما در اولین دور ریاست جمهوری محمدخاتمی، درخواست مستقیم و صریح سردار عزت اله ضرغامی –معاونت سینمائی وقت- برای پشتیبانی از ناطق نوری را نپذیرفت و درعمل به نفع محمد خاتمی وارد صحنه شد؛ امری که تا انتخابات مخدوش 1388 و شکل گیری جنبش سبز نیز ادامه یافت.
به دنبال اعلام خبر انحلال خانه سینما جواد شمقدری که بعد از تهیه فیلم تبلیغاتی محمود احمدی نژاد و “نورانی” وصف کردن او به مقام معاونت سینمائی رسیده، در برنامه تلویزیونی هفت که توسط فریدون جیرانی اجرا می شود، حضور یافت و از این تصمیم دفاع کرد؛امری که واکنش شدید سینماگران را در پی داشت و از جمله احمد رضا درویش کارگردان و از مسئولین اسبق خانه سینما را واداشت ضمن یک تماس تلفنی در همان برنامه، به اتهامات شمقدری پاسخ دهد و اتهامات وی از جمله مشکلات اساسنامه ای خانه سینما را نادرست بخواند.
از جمله دیگر اتهاماتی که شمقدری در این برنامه مطرح کرد این بود که برنامه پارازیت ـ صدای آمریکا ـ به دستور خانه سینما، حسینی، وزیر ارشاد را به عنوان “چهره زشت” هفته برگزیده است. فتنی اینکه جواد شمقدری تاکنون چند فیلم ناموفق با بودجه های دولتی و حکومتی، از جمله دفتر رهبری ساخته است.
در پی پاسخ های احمد رضا درویش، سیدمحمد حسینی، وزیر ارشاد هم که معلوم بود از خواب بیدار شده است، در برنامه حضور یافت و به پاسخگوئی پرداخت. او که در دولت نهم قائم مقام وزیر علوم و رئیس دانشگاه پیام نور بوده و سوابقی چون نمایندگی مجلس و فعالیت‌های مدیریتی در صداوسیما را در کارنامه خود دارد، دارای مدرک کارشناسی ارشد در رشته معاونت اسلامی و تبلیغی است و دکترای خود را در رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی اخذ کرده و پیش از انتصاب به وزارت ارشاد کمترین فعالیت و سابقه در امور هنری نداشته است.وزیر ارشاد نیز پاسخی برای احمد رضا درویش نداشت و سخنان معاون خود را تکرار کرد.چنین بود که مجید مجیدی، تنها کارگردان سینمای ایران که تاکنون نامزدجایزه اسکار شده است، به اعتراض برخاست و خواستار ملاقات با وزیر ارشاد شد. او بعداز ساعت ها تلاش توانست برای روز بعد از وزیر وقت ملاقات بگیرد.
اما ساعتی بعد از تعیین وقت ملاقات، وزیر ارشاد در یک مصاحبه شرکت و این بار اتهامات سیاسی ـ امنیتی شدیدی رامتوجه خانه سینما کرد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مصاحبه “اتفاقات رخ داده در دو جشن اخیر خانه سینما” را از دلایل انحلال خانه سینما عنوان کرد وگفت: “در جشن سال گذشته و امسال خانه سینما، افرادی دعوت شدند و بیاناتی مطرح شد، نمادهایی به کار رفته شد و تجلیل‌هایی از کسانی که در خارج از کشور هستند انجام شد که مواضع‌شان علیه نظام جمهوری اسلامی، کاملا روشن است که این‌ها جای تردید بوجود آورد.”
وی همچنین “کف زدن برای افرادی که از معاندین و مخالفین نظام جمهوری اسلامی حمایت می‌کنند در جشن‌های خانه سینما” و “واکنش چندی پیش خانه سینما به دستگیری مستندسازان” را به عنوان دیگر دلایل انحلال خانه سینما عنوان کرد.
پس از آن قرار ملاقات با مجید مجیدی لغو شد و آن طور که مجیدی گفته “وزیر نخواست” او را ببیند. “آن هم در حالیکه او سینماگران را متهم می کند که نخواسته اند با او تعامل داشته باشند”.
سخنان وزیر ارشاد، با دیدگاههای کیهان همخوانی داشت که همان روز در یادداشتی نوشت “نگاهی به عملکرد چند ساله خانه سینما که بایستی هم و غمش، صنوف سینمایی و امنیت شغلی و اصول هنری و راهکارهایی برای ارتقای سینمای این مرز و بوم باشد نشان می دهد که این مجموعه طی این سال ها نه تنها توجه و تمرکز درستی بر این وظایف اصلی و اولیه اش نداشته بلکه تا توانسته آتش بیار معرکه ای شده است که دودش به چشم سینماگران و مردم و سینمای ایران رفته است و نفعش را رسانه های غربی و شبکه های ماهواره ای مخالف نظام و اسلام برده اند.”
اعتراض وسیع سینماگران
در پی سخنان وزیر، اعتراض اهالی سینما بالا گرفت و آنان از طریق نامه های سرگشاده، یادداشت در فیس بوک و مصاحبه، مخالفت خودرا با انحلال خانه سینما و اتهامات امنیتی وزیر ارشاد اعلام کردند؛اعتراضی که همچنان ادامه دارد.
در همین راستا ابتدا صنوف ۲۴گانه خانه سینمای ایران با صدور بیانیه ای اعتراض خود را چنین عنوان کردند: “ما صنوف سینمایی ایران، خانه سینمای ایران را خانه قانونی خود می‌دانیم، چرا که در مراجع رسمی کشور به ثبت رسیده است، اساسنامه آن را خود به تصویب رسانده‌ایم، چرا که طبق قوانین رسمی کشور مجمع عمومی حق هرگونه تغییر در اساسنامه خود را دارد، هیئت مدیره خانه سینما را با آرای خود برگزیده‌ایم و به انتخاب خود ایمان داریم.توقع داریم وزارت محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی در کنار ما با شد و نه در مقابل ما، چرا که ما هنرمندان و دست‌اندرکاران سینمای ایران هستیم.”
کمال تبریزی: تسریع در تخریب
کمال تبریزی، سازنده “لیلی با من است” در بیانیه طنز آمیزی، تصمیم انحلال خانه سینمارا به سخره گرفت و نوشت: “پس از انحلال خانه سینما، اهالی آنرا به سه دسته تقسیم نموده پاره ای را نفی بلد و تبعید، پاره ای را با قهوه قجری به دیار باقی و پاره دیگر را در جراید و نشریات افشاء و رسوا نمائید”.
- نظر به تعطیلی قریب الوقوع سالن های سینما، جنابعالی پیش قدم شده و در اقدامی نمادین و با استعانت از اهرم شورای فرهنگ عمومی تعدادی از سالن های سینما را هرچه سریعتر تخریب و بجای آن عماراتی نوساز جهت کمبود فضائی اداری وزارت ارشاد تأسیس نمائید.
- دستور تسریع در توقف فیلم های در حال تولید از دیگر اقدامات ضروری است، در دستور توقف این فیلم ها لطفا آیه مبارکه استرجاع فراموش نشود.
- تخریب و تغییر کاربری موزه سینما که در این سالیان مبادرت به جمع آوری و نگهداری آلات و ادوات این سینمای فاسد گرفته و آنها را بنام جوایز و افتخارات بنمایش عموم گذاشته و می گذارد از دیگر اقدامات بایسته ای است که عاجلاً باید در دستور کار قرار گیرد ضمناً مکان این موزه از هر حیث مناسب انتقال بخش بایگانی راکد آن وزارتخانه می باشد.
- قطعه هنرمندان در بهشت زهرا از دیگر اماکنی است که ممکن است در آینده توسط اهالی فاسد این سینما مورد سوء استفاده قرار گیرد.(مرده آنها از زنده شان خطرناک تر است)
رخشان بنی اعتماد: صاحبان باور
رخشان بنی اعتماد، سازنده نرگس و بانوی اردیبهشت هم جزو نخستین کسانی بود که با انتشار بیانیه تعطیلی خانه سینما را امری محال دانست و نوشت: “خانه سینما، ملکی اجاره‌ای نیست که صاحب ملکی حکم تخلیه آن را بدهد. حتی اگر موقتا مکانی برای گردهم آمدن نداشته باشیم، هیچ مصوبه‌ای، یارای قفل زدن بر باور ما، به پابرجایی خانواده سینما را ندارد.”
میرکریمی:ارشاد یا اطلاعات؟
رضا میرکریمی، سازنده “زیر نور ماه” هم که “یه حبه قند” او روی اکران است نوشت: “این همه شتاب برای تعطیلی یک نهاد صنفی خوشنام، فراگیر و باسابقه که از دستاوردهای مهم فرهنگی پس از انقلاب به شمار می‌آید، جای شگفتی دارد.اگر کسی بی خبر بود فکر می‌کرد وزیر اطلاعات است که دارد درباره کشف یک لانه جاسوسی دیگر حرف می‌زند. راستی چرا این روزها ادبیات دولتمردان ما در عرصه‌های گوناگون این‌قدر شبیه یکدیگر است.”
میرکریمی در بخشی دیگر از بیانیه خود به اوضاع مالی معاونت سینمایی ارشاد اشاره می کند و می نویسد: “راستی آنان که هنوز درد دین و انقلاب دارند از جناب وزیر بپرسند آیا آمادگی دارند پرونده عملکرد مالی دوره اخیر معاونت سینمایی را جهت روشن شدن افکار عمومی مردم مومن و انقلابی منتشر کنند.”
نامه 9 سینماگر شاخص
پس از آن ۹ سینماگر شاخصی که سابقه طولانی در سینمای جنگ و ساختن فیلم های ارزشی برای جمهوری اسلامی دارند، دربیانیه خودنوشتند:
“آیا سه سال سکانداری سینما نتیجه‌اش چنین افتخاریست که مقام محترم وزارت فرهنگ در مقابل دیدگان مردم، با لحنی امنیتی خبر از کشف و ضبط و توقیف خانه‌ای را بدهد که دو دهه مامن اهالی سینما بوده است؟ آیا در این مدت بقیه ارکان نظام خواب بوده‌اند؟آ قای وزیر اشتباه نشسته‌اید. اینجا عرصه فرهنگ است و این خانه چند روزی میزبان شماست. براستی این ادب مهمانی را از کجا آورده‌اید؟”
این بیانیه به امضای مجید مجیدی، منوچهر محمدی، کمال تبریزی، محمدرضا هنرمند، ابراهیم حاتمی‌کیا، مجتبی راعی، حسن برزیده، سیدرضا میرکریمی و احمدرضا درویش رسیده است.
داوود رشیدی: پایان شوم
داور رشیدی، بازیگر سرشناس سینمای ایران هم چنین نوشت:از ابتدای تاسیس “خانه‌سینما” عضو این نهاد بوده‌ام و از اتفاقاتی که افتاده ناراحتم. امیدوارم این اتفاق به پایانی شوم منتهی نشود و بین معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و “خانه‌سینما” تعامل ایجاد شود. “خانه‌سینما” یکی از تشکل‌های نمونه مردمی بوده و هست که اعضای آن، این نهاد را اداره می‌کردند؛ چنین اجتماعی دلپذیر بوده و هست.
بهاره رهنما: ایستگاه آخر
بهاره رهنما، بازیگر اما چنین نوشت:واقعیت این است که با وجود “خانه‌سینما”، احساس تعلق، همبستگی میان اهالی سینما وجود دارد و داشته اما اگر این نهاد صنفی منحل شود باید گفت به ایستگاه تعطیلی سینما رسیده‌ایم.
همایون اسعدیان : لج و لجبازی
همایون اسعدیان، دیگر کارگردان سینمای ایران از این زاویه به موضوع نزدیک شد که:متاسفانه رفتاری غیرمنطقی صورت گرفته است که امیدوارم تعقلی در آن ایجاد شود. لج و لجبازی‌ای صورت گرفته که منجر به رفتاری غیرقانونی شده است و همان‌طور که گفته شد، منطقی نیست و نه اعتباری برای مسوولان خواهد داشت چراکه این رفتارها ثبت خواهد شد و بعدها نقطه درخشانی در کارنامه مسوولان نخواهد بود.
علیرضا خمسه: تنگه هرمز
اما علیرضا خمسه، کمدین مشهور ایرانی چنین لحنی را برای اعتراض برگزید:وزیر ارشاد تصمیم گرفته است به جای تنگه‌هرمز “خانه‌سینما” را ببندد. اینکه چه ارتباطی بین بستن “خانه‌سینما” و تنگه‌هرمز است و همزمانی این ماجراها را ای‌کاش بیشتر توضیح دهند.
داریوش مهرجویی
به گفتن این جمله بسنده کرد که : “خانه‌سینما” یک نهاد سمبلیک بود اما انحلال آن اتفاق خوبی نیست.
عزت اله انتظامی: نشانه تحول؟
عزت الله انتظامی که به او لقب “آقای بازیگر” سینمای ایران را داده اند از در ریش سفید درآمد و نوشت: آیا انحلالِ این خانه ی عظیم، نشانه تحول است…؟ چرا خانه ما را ویران می کنید…؟ آخر چرا خانه سینما…؟خانه سینما متعلق به تک تکِ اعضایِ هنرمند و زحمت کش خانه سینماست…این خانه از آنِ ماست… جامعه اصنافِ سینمای ایران و هزاران نفر که عاشقانه در سینما فعالیت می کنند…ما حرمتِ مهمان را داریم، به امید آنکه حرمتِ ما حفظ شود.شما را به خدا قسم، شما را به خدا قسم، همه بنا را خراب و نابود نکنید… چه زود … دیر می شود.
اعتراض تهمینه میلانی
اعتراض تهمینه میلانی اما طولانی تر بود. سازنده “دو زن” با تاکید بر اینکه “پشت این تصمیم، پیش از اینکه خرد حاکم باشد، خشم، نفرت، حسادت و احساسات عمل کرده” نوشت:
.بر این باورم که عده ی قلیلی که سهم بیشتری از خانه می خواستند، ناموفق از دستیابی به این خواسته، با جو سازی و تبلیغات منفی، قدرتمندان سیاست را تحت تاثیر قرار داده و آنها را تشویق به اخذ چنین تصمیم عجولانه یی کرده اند.
مسلما اگر هدف از بستن خانه ی سینما این باشد که 5000 انسان هنرمند، افکار و اهداف خود را قربانی آرامش گروه کوچکی نموده و با بی هویت کردن خود، به آن ها هویت ببخشند، راه به خطا می برید. چرا که خانه ی حقیقی هنرمند، قلب مردم است و به همین دلیل هنرمند حقیقی با وفاداری و تعهد به مردم، خانه ی خود را حفظ می کند و شما تنها خانه ی فیزیکی آن ها را بسته اید.
بهمن فرمان‌آرا: فیلم ندهید
بهمن فرمان‌آرا، دیگر کارگردان صاحب نام ایران هم نامه نوشت و هم اعتراضی نمادین کرد: “با شرایطی که در سینمای ایران به وجود آمده است، تصمیم گرفتم سه سیمرغ بلورینی را که از جشنواره فجر گرفته‌ام به دفتر جشنواره بازگردانم”.
او در عین حال پیشنهادی هم کرد: “اعضای محترم خانه‌ی سینما اگر متحد بمانید و همگی از دادن فیلم‌هایتان به جشنواره فیلم فجر خودداری بنمایید این اعمال ناشایست به سرعت خاتمه می‌یابد. من امروز به دلیل توهینی که به سینمای مملکت شده است توسط پیک سیمرغ‌های بلورینی که اکنون گل‌آلود شده‌اند به دفتر جشنواره پس می‌فرستم و به آن دسته از دوستان سینمایی که در پس پرده با معاونت سینمایی فالوده می‌خورند می‌گویم که سی سکه نقره به یهودای اصلی وفا نکرد و شما هم از آن خیری نخواهید دید.”
سینما: هیزم تنور انتخابات
برخی از صاحبنظران انحلال ناگهانی خانه سینمارا بخشی از یک برنامه تبلیغاتی برای گرم کردن تنورانتخابات مجلس می بیننند که برای اولین بار در تاریخ جمهوری اسلامی از جانب همه نیروهای ترقی خواه و اصلاح طلب تحریم شده است. این صاحبنظران به سخنان احمد توکلی، رییس مرکز پژوهش های مجلس استناد می کنند. احمد توکلی گفته: این تصمیم وزارت ارشاد ساختن زمینه ای برای جلب محبوبیت برای احمدی نژاد است تا در آخرین لحظات به عنوان ناجی این حرفه پرهوادار وارد صحنه شود.
آخرین خبر: تحریم جشنواره
به گزارش خبرنگار روز از تهران، در پی گسترده شدن اعتراضات اهالی سینما، مسئولین فرهنگی و امنیتی بابرخی از چهره های تاثیر گذار سینمای ایران تماس گرفته و وعده لغودستور وزیر ارشاد رادر چند روز آینده داده اند. بر اساس این گزارش، اهالی سینما در رای زنی گسترده خود به این نتیجه رسیده اند که در صورت عدم اجرای این وعده ها، جشنواره فیلم فجر را تحریم و از دادن فیلم به آن خودداری کنند. گفتنی اینکه احمدی نژاد در سفر خارج به سر می برد، سینماگران معتقدند این مهلت چند روزه برای آن است که اتفاق مورد نظر احمد توکلی در بازگشت وی روی دهد.
