جوانان ایرانی چند سالی است که با آغاز فصل گرما، شاهد برخورد نیروهای انتظامی با افرادی هستند که “بدحجاب” خوانده می‌شوند. امسال اما گویا، طرح عفاف و حجاب، اهدافی بزرگ‌تر در سر می‌پروراند.
آن‌گونه که خبرگزاری “ایلنا” اعلام کرده است، وزارت ارشاد برنامه‌ای با همکاری اتحادیه آرایش‌گران و برخی نهادهای آموزشی تهیه کرده که هدف آن “پیشگیری از مدل های غربی و شرقی و ابلاغ موی ایرانی” است. بنابر این گزارش، روز بیستم تیر ماه در همایش روز عفاف و حجاب “نقشه راهی” برای تغییر نگرش فرهنگ زیبایی و الگوهای اسلامی و ایرانی ارائه می شود تا بین خانواده‌ها به ویژه جوانان تبلیغ شود و جلوی “مدل های غیر متعارف” مو گرفته شود.
یکی از مهم‌ترین بخش‌های این جشنواره، رونمایی از مدل‌های موی ایرانی برای جوانان است که به نوشته خبرگزاری ایلنا “به تایید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رسیده است.”
از کمیته تا گشت ارشاد
در سالهای پایانی دهه 60 و نیمه اول دهه هفتاد عده‌ای با نام انصارحزب‌الله در خیابان ها به دختران بدحجاب حمله می‌کردند و گشت‌های کمیته، در همراهی با آن گروه، هرگونه رابطه میان پسران ودختران را نامشروع می‌دانستند. این روند گرچه در سالهای آغزین دولت خاتمی، تا حدودی متوقف شد، اما پس از گذشت چند سال، نیروی انتظامی هر سال در تابستان، شروع به برخورد با “بدحجابی” می‌کرد. این‌گونه بود که کم‌کم “گشت ارشاد” به وجود آمد و تابستان‌ها، ون‌های نیروی انتظامی، جای دختران و پسرانی بود که به زغم گشت ارشاد بدحجاب بودند و یا چون با هم دیده شدند پس “رابطه نامشروع” داشتند.
در همان سال‌ها بود که اعلام شد طرحی در شانزده بند برای اشاعه “حجاب و عفاف” در شورای عالی امنیت ملی تصویب شده، اما سیدمحمد خاتمی، رییس شورای عالی امنیت ملی، از امضای آن جلوگیری کرده است.
با روی کار آمدن محمود احمدی‌نژاد اما اوضاع به گونه‌ای دیگر شد. سردار کارگر - معاونت اجتماعی ناجا - تاریخچه طرح حجاب و عفاف را این‌گونه توضیح می‌دهد: “بنا بر ابلاغ رئیس جمهور در سال 84، نیروی انتظامی بنابر راهکار هایی که حجاب و عفاف برای این نیرو معین کرده موظف به انجام این طرح شد که این نیرو در سال 86 اقدامات خود را در این موضوع شروع کرد. این طرح در سال 84 توسط رئیس جمهور ابلاغ شد و نیروی انتظامی سال 86 طرح را پس از مطالبه رهبری شروع کرد. راهکارهای حجاب و عفاف در شورای انقلاب فرهنگی زمان آقای خاتمی به تصویب رسیده است. دولت اصلاحات راهکارهای حجاب و عفاف را تنظیم کرده نه افراد حزب اللهی و رادیکال یعنی این حداقل های این طرح است هرچند که این طرح توسط انسانهای متعهد تنظیم شده است. در اواخر سال 88 به دلیل ورود به انتخابات و درگیری های خیابانی و فتنه در این طرح وقفه ایجاد شد و در این مدت تمام نیرو و وقت نیرو های ما درگیر ایجاد امنیت در شهر بود.”
مدل موی اسلامی، مدل موی غربی
این نخستین بار نیست که یک نهاد دولتی برای اصلاح مدل موی جوانان تلاش می‌کند. در سالهای اخیر بحث های مدل موی جوانان داغ بوده است و نهادهای دولتی و شبه دولتی انتقادهایی را نسبت به مدل موی جوانان مطرح کرده اند. نیروی انتظامی سال گذشته اعلام کرد که آرایشگاه‌ها حق کوتاه کردن موی زنان و مردان را به شیوه‌های غربی ندارند. کسانی هم که موهای خود را به شیوه غربی آرایش کنند، توسط پلیس بازداشت و آرایشگاه مربوطه نیز مورد مواخذه قرار خواهد گرفت.
دو سال پیش از این، احمدرضا رادان، رییس نیروی انتظامی تهران، اعلام کرده بود که مدل های موی پسران برگرفته از مدل های منحرف غربی است و با هنجارهای ایران همخوانی ندارد. وی تاکید کرده بود که “این حریم خصوصی فرد نیست که هر گونه بخواهد در جامعه ظاهر شود.”
رادان اضافه کرده بود پسرانی که به دلیل مدل موی “منحرف” دستگیر می شوند با ضمانت خانواده آزاد می شوند و بعد از آزادی باید مدل موی سرشان را اصلاح کرده و با مراجعه به پلیس، این موضوع را اطلاع دهند.
بحث حجاب جوانان، از اواسط بهار سال جاری، از سوی برخی از مراجع تقلید مطرح شد و آنان وضعیت حجاب در جامعه را “فاجعه‌بار” اعلام کردند. هم‌زمان با این مساله، امامان جمعه نیز در خطبه‌های هفتگی خود بر لزوم برخوردبا بدحجابی تاکید کردند تا این‌که نیروی انتظامی وارد میدان شد.
مصطفی محمدنجار، وزیر کشور نیز در اردیبهشت سال جاری گفته بود: “ستاد صیانت از حقوق شهروندان با همکاری دستگاه‌های مختلف، طرح حجاب و عفاف را پیگیری می‌کند و ترویج فرهنگ حجاب و عفاف به صورت فراگیر ابتدا از ادارات و سازمان‌ها شروع می‌شود. با همکاری بهزیستی و آموزش و پرورش برنامه جامعی داریم، هم‌اکنون در مهدکودک‌ها ناهنجاری‌هایی وجود دارد و امیدواریم با آموزش مربیان و آموزش بازی‌های مناسب به کودکان، فرهنگ اسلامی را در مهدکودک‌ها شاهد باشیم.”
اما آغاز برخوردهای نیروی انتظامی با افراد بدحجاب، با واکنش محمود احمدی‌نژاد رو‌به رو شد. وی وجود بحث‌هایی چون گشت نسبت و فیلمبرداری از بدحجابان را، را “توهین” به ایرانیان دانست و اعلام کرد که این طرح بدون هماهنگی با دولت آغاز شده و دولت با انجچام طرح به این شکل مخالف است.
سخنان وی ناظر به صحبت‌هایی بود که حسین ساجدی نیا، فرمانده نیروی انتظامی تهران، در تشریح “طرح جدید امنیت اخلاقی” به خبرنگاران گفته بود که دوربین هایی در اختیار نیروهای پلیس قرار گرفته تا از کسانی که “مزاحمت” ایجاد می کنند و همچنین “بدحجاب ها” فیلمبرداری کنند. ساجدی‌نیا اضافه کرده بود: “تمام اقدامات مستند می شود و فیلم و عکس در پرونده افراد قرار می گیردکه کسی نتواند اقداماتش را کتمان کند و اگر به محاکم قضایی نیز معرفی شد، مستند وجود داشته باشد.”
سخنان احمدی‌نژاد با انتقاد بسیاری از حامیان پر و پا قرص وی، هم چون ایت الله جنتی و آیت الله مکصباح یزدی مواجه شده بود.
احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان در نماز جمعه تهران با انتقاد از نحوه “برخورد” با “بدحجابی” گفت: “دانشگاه و دانشجو در اختیار شما است، با این شرایط دانشجو را در دانشگاه بپذیرید و دانشجو نمره می خواهد و بنابراین ناچار است که به قانون عمل کند.”
آیت الله مصباح یزدی، دیگر روحانی حامی احمدی نژاد هم این سخنان را “عجیب” توصیف کرد و هدف اصلی انقلاب سال 57 را “زنده کردن شعائر اسلامی” دانست که “حجاب” یکی از اصلی ترین آن هاست.
