درحالی که علی‌اصغر محکی - مدیر مسوول روزنامه همشهری - در گفت‌وگو با ایسنا خبر از رفع توقیف این روزنامه به حکم قوه قضائیه و انتشار مجدد آن داده بود، برخی منابع دراین روزنامه خبر داده اند که دولت باانتشارمجدد همشهری مخالف است. نظری که سخنان محمد علی رامین، معاون جدید مطبوعاتی ارشاد نیز بر آن صحه می گذارد: “آنها[همشهری] باید بپذیرند که خلاف بزرگی مرتکب شده‌اند… و اگر وزارت ارشاد در جایگاه مسئول و ناظر عکس العمل مناسب نشان ندهد و قانون را پاسداری نکند غیورمردان وغیورزنانی که آماده دفاع از ارزش‌ها هستند در برابر دروغ‌های خبیث امثال بهاییت خواهند ایستاد و اجازه ترویج را به هیچ رسانه‌ای نخواهند داد.”
سخنان محکی در مورد انتشار مجدد روزنامه همشهری پس از آن عنوان شد که به گفته منابع موثق، شهردار تهران دردیدار با مقامات قضایی حکم رفع توقیف این روزنامه را گرفت.پس از آن مدیر مسئول این روزنامه ضمن تاکید بر اینکه “بحث دادگاه روزنامه به قوت خود باقی است و پس از طی مراحل اداری برگزار خواهد شد” خبر از انتشار مجدد همشهری داد.
اما به گفته کارکنان روزنامه همشهری، با دخالت نیروهای دادستانی دیروز از توزیع این نشریه جلوگیری به عمل آمد.این در حالیست که برخی منابع در وزارت ارشاد خبر داده اند که در جلسه بررسی توقیف روزنامه همشهری، اعضای هیات نظارت برمطبوعات حاضر نبوده اند و جلسه به دلیل غیبت اعضاء به مرز قانونی نرسیده ورسمیت نداشته و لذا تصمیم توقیف همشهری اقدامی غیرقانونی بوده است.
در همین ارتباط سایت فردا، وابسته به جناح راست نوشته است: “در حالی که ابتدا برخی سایت های نزدیک به دولت از توقیف همشهری خبر دادند، ایرنا خبرگزاری دولت، در ساعت 38⁄15 دیروز نوشت: هیات نظارت بر مطبوعات به روزنامه های همشهری و خبر تذکر کتبی داد. دبیر هیأت نظارت بر مطبوعات اعلام کرد این هیات در جلسه خود تصمیم گرفت به روزنامه‌های همشهری و خبر به علت درج مطالب مغایر با قانون مطبوعات تذکر کتبی دهد و موضوع برای رسیدگی قانونی به مرجع قضائی ارجاع شود.به فاصله سه ساعت از انتشار این خبر و اظهار نظر دبیر هیات نظارت بر مطبوعات، خبر گزاری فارس در ساعت37/18 دیروز( دو شنبه) خبر از توقیف همشهری داد. خبرگزاری فارس به نقل از رامین دبیر هیات نظارت بر مطبوعات نوشت: روزنامه همشهری به سبب درج عکس معبد بهائیان و تشویق گردشگران جهت بازدید از این مکان از سوی هیات نظارت بر مطبوعات توقیف شد.”
اما محمد علی رامین در پاسخ به سئوال خبرنگار همشهری مبنی بر اینکه “چند نفر در هیئت نظارت بر مطبوعات به توقیف همشهری رأی دادند و چرا پس از اطلاع رسانی درباره تذکر که به روزنامه همشهری داده شده بود بعد از ساعاتی به توقیف تغییر کرد” گفت: “این موضوع جزو اسرار است و دبیر هیئت نظارت بر مطبوعات اجازه ندارد جزئیات و تصمیمات هیئت را منتشر کند، مگر اینکه خود هیئت نظارت بر مطبوعات اجازه دهند در این صورت دبیر هیئت می‌تواند اظهارنظر همه اعضا و تصمیمات افراد را به آگاهی رسانه‌ها برساند.”
وی در تشریح ماجرای توقیف همشهری نیز گفت: “همان روز اول بعد از پخش شدن خبر و اینکه جریانات فکری مختلف آن را بازتاب دادند، به ما اخطار دادند که اگر وزارت ارشاد در جایگاه مسئول و ناظر عکس العمل مناسب نشان ندهد و قانون را پاسداری نکند غیورمردان وغیورزنانی که آماده دفاع از ارزش‌ها هستند در برابر دروغ‌های خبیث امثال بهاییت خواهند ایستاد و اجازه ترویج را به هیچ رسانه‌ای نخواهند داد. وقتی این موضوع در هیئت نظارت بر مطبوعات مطرح شد بعضی از اعضای هیئت نظارت بر مطبوعات معتقد به سلب امتیاز از روزنامه، برخی به اغماض، برخی به توقیف موقت، برخی معتقد به تذکر و اخطار کتبی و ارجاع به دادگاه بودند. در این میان یک پیشنهاد بیش از سایر دیدگاه‌ها رأی آورد و این بود که به مسئولان روزنامه تا بعدازظهر دیروز فرصت دهیم تا خود با توجه به همه شرایط و ضوابط تصمیم بگیرند که از ملت و مخاطبان رسانه‌ها عذرخواهی عملی کرده و برای پاسداشت حریم حرمت‌ها و به جبران این کار زشت تصمیم گیری کنند و چند روزی از انتشار روزنامه همشهری صرفنظر کنند. تا الگویی برای ارزش‌مداری و اصولگرایی به معنای صحیح و قانونمندی در مجموع رسانه‌ها باشد.”
وی اضافه کرد: “هیئت نظارت بر مطبوعات تصمیم گرفت این موضوع را تا بعد از ظهر دیروز مسکوت نگه دارد تا تصمیم مسئولان روزنامه همشهری به ما اعلام شود که آیا حاضر هستند با حفظ حرمت رسانه‌ها و جامعه با یک عمل شایسته صداقت و امانتداری خود را از پیروی از ارزش‌های ملی نشان دهند. از ساعت 10 تا 11 قبل از ظهر تا ساعت 18 دیروز مذاکرات مفصلی با همه مسئولان ذیربط در روزنامه همشهری صورت گرفت و گفت و گو های صمیمانه با آنها به صورت تلفنی و غیره شد. ما امیدوار بودیم با تشخیص درست تصمیم درستی را بگیرند و ما را ناگزیر به توقیف نکنند اما مسئولان این روزنامه در ساعت 18 به ما اعلام کردند که از انجام هرگونه اقدام مقتضی پرهیز می‌کنند و بار تصمیم گیری را به عهده ارشاد می‌گذارند. ما به زبان‌های مختلف تهدید شدیم که اگر عکس‌العمل قانونی داشته باشیم با فشارهای گوناگون مواجه خواهیم شد. کما اینکه مدیر مسئول روزنامه همشهری در مصاحبه‌ای که انجام داد توقیف را به نفع بهاییان معرفی کرد. با کدام منطق و عقلانیت این گونه فرافکنی‌ها در جامعه برای ملت اصیل قابل تأمل است که آنها عکس ضد اسلامی را با هر انگیزه‌ای در تیراژ 5هزار منتشر کنند و خود از طریق سایت‌ها افشا کنند و سپس دولت و حاکمیت، معاونت اطلاع رسانی ارشاد و هیئت نظارت بر مطبوعات را به انفعال بکشانند و با زبان های مختلف چنین تهدید کنند که چنین و چنان می‌کنیم. این کار خلاف فرهنگ و باورهای دینی و ارزش های ماست.”
رامین آنگاه با طرح این اتهام که “معتقدم کسانی که این خلاف را بر روزنامه همشهری تحمیل کردند و می‌دانستند که چه می‌کنند حال اگر خودشان به طرق مختلف این را پخش کردند باید دوستان همشهری بدانند که ابزار یک کار خطرناک شده است” افزود: “فردای چاپ این تصویر فرصت برای این کار بود که قبل از ارجاع به هیئت نظارت بر مطبوعات روزنامه عذرخواهی کند منتهی ما هیچ عذرخواهی را ندیدیم.”
رامین ادامه داد: “پیشنهاد ما این بود که روزنامه همشهری برای حرمت‌گذاری به ملت مسلمان ایران چند روز از سر شرمساری روزنامه را در پیشگاه ملت ایران عرضه نکند. چه اشکالی پیش می‌آمد.”
خبرنگار همشهری در پاسخ به سخنان رامین گفت: “ما در ساعت 16 با ایمیل رسمی معاونت مطبوعاتی اطلاع‌رسانی ارشاد روبه‌رو شدیم که ذیل آن خبر آمده بود که روزنامه همشهری اخطار و تذکر کتبی دریافت کرده است اما دو ساعت بعد با خبر توقیف به این نشریه با خبر شدیم؛ اینکه شما از روزنامه‌همشهری خواسته‌اید که داوطلبانه چند روز منتشر نشود به چه معنی است؟”
معاون مطبوعاتی ارشاد جواب داد: “مشورت‌های ما در هیئت نظارت بر مطبوعات تا ساعت 16 که بیانیه ابتدایی منتشر شد ما را به عملکرد مثبت و خود داوری صادقانه این روزنامه نزدیک کرد و احساس کردیم که مسئولان روزنامه همشهری آمادگی دارند که با این بیان عذرخواهی کنند اما وقتی که ساعت 18 با عکس‌العمل متناقض آنها مواجه شدیم که اعلام کردند ما به طور اختیاری روزنامه را حتی چند روز تعطیل نمی‌کنیم بر اساس تصمیم هیئت نظارت بر مطبوعات روزنامه توقیف و برای تصمیم‌گیری نهایی به دادگاه ارسال شد.”
او به این ترتیب با اشاره به اینکه “در اطلاع‌رسانی تناقضی نبوده است به جز اینکه فرآیندی در اختیار همشهری بود و آنها برخلاف وعده اولیه از خود داوری درباره عملکردشان سر باز زدند” اظهار داشت:“این رأی به این مفهوم بود که اگر خود روزنامه به پذیرش اشتباه سهوی اقدام کرده و نیازی به توقیف نیست و صرفاً به دادگاه ارجاع می‌شود و اگر این کار را انجام نداد روزنامه توقیف می‌شود کما اینکه یکی از اعضا به نمایندگی قول داده بود که این وعده محقق می‌شود اما با محقق نشدن این امر ما ناگزیر به توقیف این روزنامه شدیم.”
مخالفت شورای شهر
اما تنها در جلسه هیات نظارت نبود که بحث توقیف روزنامه همشهری موافق و مخالف داشت؛شورای شهرتهران نیز دیروز شاهدمخالفت نمایندگان منتقد دولت باتوقیف همشهری و موافقت همفکران احمدی نژاد با توقیف این نشریه بود. در این جلسه که به نوشته ایلنا “اعضای شورای‌شهر تهران به شدت به این تصمیم اعتراض کردند، به‌طوریکه دویست‌و سی‌و‌نهمین جلسه شورای شهر با انتقاد از فضای رسانه‌ای این‌روزها آغاز شد” معصومه ابتکار ضمن سخنانی با تاکید بر اینکه “فضای رسانه‌ای مدت‌ها است که تحت فشار بوده و فضای محدودی برای رسانه‌ها ایجاد شده است”اظهار داشت: “بحث همشهری و نحوه برخورد با این رسانه یک بهانه بوده چرا که بعید است اصل قضیه مربوط به یک آگهی و تصویری باشد که مربوط به کشور ایران نبوده است.”
خانم ابتکارهمچنین با اعلام اینکه “طی مدت گذشته ۲۵ روزنامه را از دست دادیم” خاطر نشان کرد: “تعطیل شدن حوزه اطلاع‌رسانی دقیق و منتقدان دولتی جریان نگران‌کننده‌ای در کشور است.”
او با اشاره به روزنامه سرمایه، اعتمادملی، همشهری، خبر بین‌الملل و سایر رسانه‌ها گفت: “روزنامه خبر نیز به خاطر اعمال فشارهایی تعطیل شد و برخورد با روزنامه همشهری که به صورت شفاف از شهر اطلاع‌رسانی می‌کرد نیز با برخورد شدیدی مواجه شد. چنین جریانی نشان‌دهنده تنگ‌تر شدن فضا است و باید زمینه باز بودن فضای اطلاع‌رسانی آن هم از نوع شفاف فراهم شود تا مردم به دستگاه‌های اجرایی، نظارتی و حوزه اطلاع‌رسانی اعتماد کنند.”
رسول خادم، دیگر عضو راستگرای شورای شهر نیز با انتقاد از روند برخورد با روزنامه همشهری این روزنامه را ارگان شورای شهر دانست و تاکید کرد: “شورای شهر وظیفه دارد تا در نحوه عملکرد و جهت‌گیری این روزنامه که یکی از سرمایه‌های بزرگ شهر بوده حمایت کند چرا که این روزنامه مستقل بوده و منابع آن از پول جیب مردم و عوارض شهری تامین شده است.”
او افزود: “اگرچه اقدام روزنامه همشهری نادرست بوده اما دست گذاشتن بر روی این اشتباه، اشتباه بزرگ‌تری بوده که می‌تواند زمینه‌های فساد را فراهم کند.”
او با بیان اینکه این برخورد غیرقانونی بوده ادامه داد: “وقتی رای هیات نظارت بر مطبوعات گرفته شده این برخورد درست نبوده و بسیاری از رسانه‌های خبری در جهان بر روی این مسئله دست گذاشته‌اند به طوری که با بستن روزنامه همشهری به نوعی بزرگ‌ترین تبلیغ را بر علیه خود کرده‌ایم. چرا که این موضوع می‌توانست به راحتی و با تفاهم حل‌وفصل شود.”
احمد مسجدجامعی عضو کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران نیز با اشاره به توقیف روزنامه همشهری، دسترسی آزاد شهروندان به جریان اطلاعات آزاد را یکی از حقوق مسلم شهروندان دانست و خاطر نشان کرد: “هر محدودیتی که این آزادی اساسی را زیر سئوال ببرد باید از جانب مدیریت شهری و دخالت شورای شهر پیگیری شود.”
علیرضا دبیر، عضو هیات رئیسه شورای شهر تهران هم نسبت به توقیف همشهری هشدار داد و گفت: “عکسی که توسط روزنامه همشهری کار شده بود کار اشتباهی بوده اما از آن اشتباه‌تر دست گذاشتن بر روی موضوعی بوده که مردم از آن بی‌اطلاع بودند.”
او سپس ادامه داد: “روزنامه همشهری در دو سه روز آینده قصد داشت تا پنج هزارمین جلدش را به روی گیشه ببرد و مطابق با برآوردها این روزنامه بعد از کیهان و اطلاعات با ۱۸ سال سابقه کار پس از انقلاب جزو پرسابقه‌ترین روزنامه‌های کشور بوده به همین دلیل معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید پاسخگوی این اقدام خود باشد.”
مرتضی طلایی هم ضمن اشاره به اینکه “اقدام روزنامه همشهری در چاپ عکس فوق قابل قبول نبود»اظهار داشت: “اما این نوع رفتار و برخورد با این روزنامه هم قانونی نبوده و از کسانی که امور جامعه را اداره می‌کنند انتظار چنین برخوردی نمی‌رود.”
او افزود: “نشانی که توسط روزنامه همشهری تبلیغ شد و اقلیتی که بعدا از طریق رسانه‌ها متوجه آن شدیم برای مردم ناشناخته بود و کسی در ایران این نشان و اقلیت را نمی‌شناخت.”
در میان اعضای شورای‌شهر اما مهدی چمران، حامی و همفکر محمود احمدی نژاد از توقیف روزنامه همشهری اظهار رضایت کرد و با خط کشی بین شهرداری و شورای شهر، گفت: “این روزنامه ارگان شهرداری بوده نه شورای شهر.”
چمران افزود: “اقدام روزنامه همشهری برای اولین بار نبوده که بگوییم یک دفعه از دستش در رفته است بلکه بارها به این روزنامه تذکر داده‌ایم که چه در مورد شورا و چه در سایر موارد مطالب را با دقت بیشتری انعکاس دهند اما این روزنامه عکس‌های عوضی چاپ می‌کند.”
خسرو دانشجو، دیگر همفکر و حامی احمدی نژاد هم در این جلسه ضمن سخنانی تاکید کرد: “آنچه که واقعیت دارد این است که باید بگوییم روزنامه همشهری ارگان شهرداری است نه ارگان شورای شهر.”
او حرف آخر را نیز چنین زد: “بارها اعلام کرده‌ایم که روزنامه همشهری مطابق با مصوبه باید تحت نظارت شورای شهراداره شود.”
شائبه سیاسی
هیات نظارت بر مطبوعات روزدوشنبه روزنامه همشهری را بعلت چاپ یک آگهی گردشگری که در آن یکی از معابد بهاییان تبلیغ شده بود به مدت یک هفته توقیف کرد. محمد علی رامین، دبیر این هیات هم خبر از ارسال پرونده همشهری به دادگاه داد؛این در حالیست که عباس سلیمی نمین، از چهره های سرشناس جناح راست و مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ معاصر با تاکید بر “وجود شائبه سیاسی” در تعطیلی روزنامه همشهری گفته است: “چنین خطاهایی از سوی همه گروه‌ها و جریانات متعلق به این ملت هستند و در اعتقادشان هیچ‌کس تردید ندارد ممکن است رخ دهد.”
وی در این ارتباط به اقدام مشابه بنیاد ابوعلی‌سینا که متعلق به دولت است اشاره کرده و گفته: “اخیراً سایت این بنیاد مصاحبه‌ای با هوشنگ صهیون از بهائیان فعال به عمل آورده و حتی در انتهای این مصاحبه برای وی آرزوی طول عمر و موفقیت کرده است؛ این سایت متعلق به دولت است و این خطا صورت گرفته است آیا دولت باید این سایت را ببندد. همچنین این آگهی چند وقت پیش در روزنامه‌های ایران و خورشید نیز چاپ شده بود چرا آن موقع با این روزنامه‌ها برخورد نشد با توجه به این مسائل بیشتر شائبه برخورد سیاسی با روزنامه همشهری تقویت می‌شود که شایسته نیست که اعتبار کشور را در این زمینه مخدوش کنیم؟”
سایت شفاف نیز به نقل از محمد تورنگ، رئیس سابق مرکز اطلاع رسانی پلیس تهران بزرگ نوشت که: “اگر قرار است با نمادهای بهائیت مبارزه بشود چرا این این کار را از صدا و سیما آغاز نمی کنند.”
وی به این سایت گفته است: “مرکز همایش های بین المللی صدا و سیما که مرکز تردد مهمانهای داخلی و خارجی از تمام کشورهاست نیز دقیقا به شکل همین گل لوتوس طراحی شده است و زمانی که من به دکتر ضرغامی در این باره تذکر دادم ایشان گفتند که برای این ساختمان هزینه زیادی صرف شده و نمی شود کاری کرد.”
گفتنی است پیش از این روزنامه دولتی خورشید هم اقدام به چاپ آگهی معبد بهائیان کرده و با آن برخوردی نشده بود.
