کمتر از دوهفته پس از اظهارات رهبر جمهوری اسلامی درباره حوادثی که در اردوهای کاروان راهیان نور اتفاق می افتد و گفتن اینکه “اینگونه حوادث نباید بهانه‌ای برای زیر سؤال بردن اصل این حرکت بزرگ و مفید شود” یک اتوبوس از کاروان های راهیان نور در خوزستان واژگون شده و طی آن ۸ نفر کشته شدند، حادثه تلخی که رسانه های وابسته به سپاه پاسداران و بسیج یا از انتشار آن خودداری و یا آن را به یک تصادف معمولی تقلیل داده و هیچ اشاره ای به “راهیان نور” نکردند.
خبرگزاری دولت جمهوری اسلامی ایرنا به نقل از مسئول روابط عمومی مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی خوزستان نوشت: “واژگونی اتوبوس حامل «کاروان راهیان نور» در محور طلاییه به سمت هویزه، روز سه شنبه ۸ کشته و ۳۳ نفر مصدوم بر جای گذاشت.”
علی رفیعی همچنین اعلام کرد که “۵ نفرازکشته شدگان قبل از رسیدن اورژانس به محل فوت کرده بودند وسه نفر دیگر دربیمارستان به دلیل شدت جراحات وارده فوت کرده اند.”
پیشتر در ساعات ابتدایی وقوع این حادثه خبرگزاری ایسنا وابسته سازمان جهاد دانشگاهی نیز طی گزارشی به نقل از رییس اداره تصادفات پلیس راه کشور خبرداده بود که “حوالی ساعت ۱۴ سه شنبه یک دستگاه اتوبوس حامل «راهیان نور» که از زرند کرمان برای بازدید از مناطق جنگی عازم خوزستان بود در ۱۵ کیلومتری خط مرزی طلائیه استان خوزستان در جاده فرعی دچار واژگونی شد.”
سرهنگ همایون اسفندی همچنین در اظهارات خود به صورت تلویحی از سن کم کشته شدگان این حادثه خبرداده و گفته بود: “در پی این حادثه متاسفانه تا کنون ۶ تن که همگی پسر هستند کشته شدند و تعدادی نیز مجروح و به بیمارستان منتقل شدند. هنوز علت این حادثه مشخص نشده و کارشناسان در حال بررسی موضوع هستند.”
خبر وقوع این حادثه در خبرگزاری فارس متعلق به سپاه پاسداران نیز منتشر شده و تعداد کشته شدگان آن ۵ نفر اعلام شد با این حال اما فارس در گزارش خود از این حادثه هیچ اشاره ای به این که مسافران از کاروان های “راهیان نور” بوده اند نکرده و آنها را مسافران نوروزی معرفی کرد.
فارس به نقل از فرمانده پلیس راه خوزستان نوشت: “اتوبوس حامل مسافران نوروزی ساعت ۲ و ۱۵ دقیقه ظهر امروز در مسیر طلاییه به هویزه بر اثر بی‌احتیاطی راننده اتوبوس در مسیر فرعی مرزی در اثر پیچ، کنترل از راننده خارج شده و دچار حادثه شد.
قاسم قدرتی در این گزارش فارس با گفتن اینکه “متاسفانه بر اثر این حادثه پنج مسافر در دم جان سپرده و هشت نفر نیز مجروح شدند” اعلام کرد که “خوشبختانه امسال شاهد کاهش بسیار زیاد تلفات جاده‌ای در مسیرهای مختلف استان خوزستان بودیم.”
جان باختن ۸ نفر و مجروح شدن ۳۳ تن دیگر در جریان اردوی کاروان “راهیان نور” در حالی است که سایر رسانه های سپاه، بسیج و نیروهای مسلح که این اردوها را به صورت مداوم تبلیغ و ترویج می کنند از انتشار این خبر خود داری کرده اند. وبسایت ستاد مرکزی “راهیان نور”، وبسایت این ستاد در استان کرمان، خبرگزاری های رسمی بسیج، سپاه پاسداران هیچ کدام خبر حادثه برای کاروان راهیان نور را منتشر نکرده اند.
سانسور این خبر در شرایطی روی می دهد که از ابتدای اسفندماه همگی این رسانه های متعلق به نهادهای نظامی و شبه نظامی تبلیغات گسترده ای را برگزاری اردوهای راهیان نور آغاز کرده و به صورت روزانه با انتشار گفت و گوها و خبرهای مختلف از استقبال شهروندان از سفر به مناطق جنگی تحت عنوان راهیان نور خبر می دادند.
۲۶ اسفندماه ۹۲ رهبر جمهوری اسلامی در دیداری با مسولان ستاد مرکزی راهیان نور نیز همچون چند سال اخیر از برگزاری این کاروانها حمایت کرده و گفت: “نباید اجازه داد حادثه‌ی عظیم دفاع مقدس نیز دستخوش فراموشی شود.”
آیت الله خامنه ای در اظهارات خود گفته بود: “باید از برخی حوادثی که گاهی در این اردوها پیش می‌آید جلوگیری کرد اما اینگونه حوادث نباید بهانه‌ای برای زیر سؤال بردن اصل این حرکت بزرگ و مفید شود.”
در چندسال گذشته و از زمان آغاز فعالیت نهادهای نظامی در قالب سفرهای “راهیان نور” تاکنون حوادث مکرری روی داده و تعداد زیادی از کسانی که قصد سفر به مناطق جنگی را داشته اند جان خود را از دست داده اند.
۲۵ اسفند ۱۳۸۶ یک اتوبوس حامل دانشجویان پسر یک دانشگاه در مشهد که تحت عنوان کاروان راهیان نور به مناطق جنگی اعزام شده بود در تصادف با یک تانکر سوخت دچار آتش سوزی شده و ۲۲ نفر از دانشجویان کشته شدند.
از جمله حوادث با تعداد کشته های زیاد یکی در ۶ فروردین ۱۳۸۷ روی داد که در جریان این حادثه نیز واژگون شدن اتوبوس راهیان نور که حامل کارکنان آموزش و پروش شهر کرد بود ۲۷ تن کشته و دیگر مسافران دچار جراحات جدی شدند. دیگر حادثه خونین که انتقادات زیادی را به دنبال داشت در ۲۸ مهر ۱۳۹۱ اتفاق افتاد که در جریان این حادثه اتوبوس “راهیان نور” حامل ۴۴ دانش آموز دختر در محورایذه به لردگان دچار سانحه شد و ۲۶ تن از دانش آموز کشته و سایرین به شدت مصدوم شدند.
پس از این حوادث و انعکاس گسترده تکرار کشته شدن دانش آموزان، دانشجویان و کارکنان ادارات مختلف در جریان سفر کاروان های راهیان نور، برخی از اعضای وقت مجلس انتقاد کرده و خواستار رسیدگی به این مساله شدند. برخی گزارش ها نیز در این رابطه حاکی از این بود که دانش آموزان یا دانشجویان با وعده گرفتن نمره در برخی دروس خود و همچنین کارمندان ادارات با وعده بسته های تشویقی و اضافه کاری به این سفرها برده می شوند.
از جمله ۳۰ مهرماه سال ۹۱ نماینده اردل و فارسان طی اظهاراتی در مجلس درباره کشته شدن دانش آموزان در راهیان نور گففته بود” جناب وزیر آیا شما راضی هستید که بچه‌ات این مسیر را برود، سپس جنازه‌اش را به شما تحویل دهند؟ جای تاسف است که در کشور ما نخبگان مثل گل پرپر می‌شوند و کسی پاسخگو نیست. متاسفانه هیچ مسئولی عذرخواهی نمی کند و مسئولیت هم را بر عهده نمی گیرد، وزیر آموزش و پرورش بگوید آیا راضی می شود بچه خودش در این مسیر از دست برود و جسد او را تحویل بگیرد، سردار نقدی بگویند آیا پاسخگوی این حوادث جانگذارست؟!”
حمیدرضا عزیزی فارسانی همچنین گفته بود: “پارسال این حادثه برای دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد رخ داد و سال قبل از آن نیز ۲۲ معلم جوان ما در این راه جان دادند و استان ما را داغدار کردند، اما چه اقدامی شد؟ مطمئن باشید اگر چنین باشد این سانحه دلخراش مجددا پیش می آید و کسی پاسخگو نیست، کسی عذرخواهی نمی‌کند.”
وی در اظهارات خود در صحن مجلس به به فرمانده بسیج تذکر داده و گفته بود: “نفس قضیه راهیان نور درست است، ما هر چه داریم از شهدا است، اما آیا شما پاسخگو هستید و آیا جاده‌های ما ظرفیت این سفرها را دارد؟”
در پی انعکاس گسترده رسانه ها از حوادث کاروان های راهیان نور و اظهارنگرانی چند تن از نمایندگان مجلس، مقرر شد که کمسیون امنینت ملی این حوادث را بررسی کند با این حال اما در ۱۷ آبانماه سال ۱۳۹۱ سخنگوی کمسیون امنیت ملی اعلام کرد که گزارشی از این حوادث و حادثه کشته شدن ۲۶ دانش آموز در کاروان های راهیان نور آماده شده است اما در صحن علنی مجلس خوانده نمی شود و تنها در اختیار هیات رییسه مجلس قرار خواهد گرفت.
سرتیپ پاسدار محمدرضا نقدی فرمانده بسیج نیز توجه و انعکاس اخبار کشته شدگان در کاروان های راهیان نور را “القای رسانه های بیگانه” خوانده و گفته بود: “این بزرگترین اهانت به شهدا و خانواده های شان است که بگوییم دانش آموزان به خاطر نمره آمدند. رسانه هایی که تهمت زدند، با القای تصورات غلط نه تنها در حق خدمتگزاران بلکه حتی در حق دانش آموزان ظلم نمودند.”
“راهیان نور” از سال ۱۳۷۶ توسط شاخه دانشجویی بسیج پایه گذاری شده است اما پس از حمایت های رهبر جمهوری اسلامی و سفر وی در سال ۱۳۷۸ به مناطق جنگی ستاد کل نیروهای مسلح ستاد هماهنگی راهیان نور را تشکیل داد. این ستاد اما از سال ۱۳۸۱ و با سفر مجدد آیت الله خامنه ای به مناطق جنگی و حمایت از راهیان نور به قرارگاهی در نیروهای مسلح تبدیل شد و پس از مدتی در سال ۱۳۸۴ رهبر جمهوری اسلامی در حکمی “بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس” از سازمان های زیر مجموعه سپاه پاسداران را مسئول تشکیل ستاد مرکزی راهیان نور کرد.
ستاد مرکزی راهیان نور هم اکنون با دبیری سرتیپ پاسدار یعقوب سلیمانی و ریاست سرتیپ پاسدار علی فضلی جانشین فرمانده کل بسج و از مقامات ارشد سپاه پاسداران فعالیت می کند.
۱۷ اسفندماه ۹۲ سرتیپ پاسدار یعقوب سلیمانی مسول اردوهای راهیان نور در بسیج ادعا کرد که “هرساله ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر” از جوانان درقالب کاروان های راهیان نور به مناطق جنگ 8 ساله ایران و عراق سفر می کنند.
