وحید ثابتیان
گوردون براون نخست وزیر انگلیس درآخرین موضع گیری نسبت به برنامه هسته ای ایران تصریح کرد که هیچ گزینه ای را درخصوص مهارآنچه وی جاه طلبی های هسته ای تهران خواند، غیرمحتمل نمی شمارد اما امیدوار است موضوع ازطریق دیپلماسی حل شود. کوشنروزیرامورخارجه فرانسه نیزدرمصاحبه ای بدون رد کردن احتمال حمله نظامی تصریح کرد که مذاکرات بی وقفه می تواند باعث جلوگیری ازجنگ شود.
اظهارنظر براون درحالی مطرح می شود که کوشنر وزیر امورخارجه فرانسه نیز که پیش از این اظهاراتش درمورد احتمال جنگ با ایران جنجال زیادی برانگیخته بود، علی رغم تاکید بر لزوم دنبال کردن دیپلماسی می گوید سیاست خارجی فرانسه دیگر مبتنی برضدآمریکایی گرایی نیست: “ما دوست ومتحد آمریکا هستیم.”
فرانسه، انگلیس وآمریکا طی روزهای گذشته برای وضع تحریم هایی خارج ازتحریم های سازمان ملل برعلیه ایران بسیار فعال بوده اند. اگر چه کشورهایی مانند اتریش وایتالیا با وضع تحریم هایی فراتر ازآنچه شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران مقرر داشته مخالفت خود را ابراز داشته اند.
برخی کشورهای اروپایی معتقدند وضع تحریم های سختگیرانه تری که ممکن است به تغییر رفتاردولت تهران بیانجامد می تواند از اقدام یک جانبه آمریکا علیه ایران جلوگیری کند. آن هم در حالیکه مقامات ایرانی و در راس آنها محمود احمدی نژاد تصریح کرده اند که به هیچ وجه برنامه غنی سازی اورانیوم را کنارنخواهند گذاشت؛ موضوعی که اصلی ترین محور سه قطعنامه پیشین شورای امنیت سازمان ملل را به خود اختصاص می دهد.
به همین جهت کشورهای اروپایی وآمریکا هم اکنون بر تحریم های گسترده تر علیه تهران متمرکز شده اند. در این میان، آلمان ازجمله کشورهایی است که درصورت هرگونه تحریم جداگانه، به دلیل روابط اقتصادی گسترده تر با ایران نسبت به برخی کشورهای اروپایی ضرربیشتری را متحمل خواهد شد. موضوعی که باعث شده طی هفته های گذشته یکدستی کشورهای اتحادیه اروپا پیرموان فشار بیشتر به تهران دستخوش چالش شود. کوشنر به هفته نامه اشپیگل آلمان گفته است: “آلمان و ایتالیا منافع اقتصادی بزرگتری نسبت به ما در ایران دارند، به عبارت دیگر تحریم‌های سخت‌تر همه کشورها را به یک اندازه تحت تاثیر قرار نمی‌دهد. من می‌خواهم بحران هر چه که باشد ما در کنار یکدیگر باشیم. ما نباید خیلی شتابزده رفتار کنیم. اقدامات ما باید همچنان شفاف باشد. ما نمی‌توانیم فقط به تحریم‌ها بپردازیم بلکه باید مذاکره را ادامه دهیم، هدف صلح است”.
کوشنر همچنین تصریح کرده است که با توجه به اینکه سه قطعنامه پیشین سازمان ملل علیه ایران چندان تاثیرگذارنبوده، آنها تلاش می کنند تحریم های جدیدی وضع کنند: “ما می‌خواهیم مراکز عصبی اقتصادی و مالی این رژیم را هدف بگیریم، نه ملت ایران را. اینکه آیا تحریم‌ها به تنهایی کافی است یا نه؟ فکر نمی‌کنم این طور باشد. تحریم‌ها باید با پیشنهادات سیاسی همراه باشد.”
وزیر امورخارجه فرانسه در توضیح اظهارات پیشین خود هم که گفته بود اگر این اقدامات موثرواقع نشود جنگ پیش خواهد آمد، می گوید: “آنچه من گفتم این بود که جنگ بدترین چیز ممکن خواهد بود و این همان چیزی است که من مصمم هستم از طریق مذاکرات بی‌وقفه مانع آن شوم. من جنگ طلب نیستم. من چهل سال است که برای صلح مبارزه کرده‌ام. زخمی‌ها و کشته‌های بسیاری را در جبهه زیر آتش دیده‌ام. من می‌دانم درباره چه چیزی حرف می‌زنم.”
از آنجا که طی هفته های گذشته احتمال اقدام نظامی آمریکا علیه ایران دربسیاری ازمطبوعات غربی مورد بحث وبررسی قرارگرفته، وزیر امورخارجه فرانسه می گوید: “بسیاری بر این باورند که این امکان وجود دارد. این بیشترین دلیلی است که ما باید به طور دائم مذاکره کنیم؛ حتی اگر این به معنای پذیرش شکست باشد. ما به راه حل سیاسی نیاز داریم، نه به راه حل نظامی.”
این درحالی است که گوردون براون درکنفرانس مطبوعاتی خود درلندن درپاسخ به این سئوال که از کاخ سفید صدای نواختن طبل هایی برای حمله به ایران شنیده می شود گفته است: “ما به طور جدی به مسئله برنامه هسته ای ایران نگاه می کنیم. ایران لازم است تا با مسئولانی که سرگرم بازرسی تاسیسات هسته ای ایران هستند کاملا همکاری داشته باشد و چنانچه نقضی در این باره از سوی ایران صورت گیرد، نقض جدی و بزرگی محسوب می شود.” او البته نگفته است که برای چنین نقض جدی وبزرگی چه واکنشی درانتظار ایران خواهد بود، اما: “ما معتقدیم که با روش دیپلماتیک، از طریق قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل و یا تحریم ها این مسئله را دنبال کنیم و ما به طور جدی به آنچه که ایران پیشنهاد می کند و به طور کلی به مسئله برنامه هسته ای ایران خیلی جدی نگاه می کنیم.”
نخست وزیر انگستان همچنین ایران را ازکمک به شورشیان عراقی برحذر داشته: “ایران نباید به تروریست هایی که درصدد آشوب در عراق و کشتن نیروهای ائتلافی هستند کمک کند، و نباید در امور عراق دخالت داشته باشد.”
مقامات اروپایی درحالی مذاکره را به عنوان راه جلوگیری ازاقدامات دیگری مانند حمله نظامی به ایران مطرح می کنندکه طی روزهای گذشته رسانه های آمریکایی با پخش مکرر اظهارات ژنرال دیوید پترئوس، فرمانده نیروهای چندملیتی درعراق، ایران را متهم به کمک به شورشیان عراقی وکشتن سربازان آمریکایی درعراق کرده اند. آنها حتی بر این باورند که سفیر ایران در عراق، محمد حسن کاظمی قمی نیز از مقامات سپاه است ؛ مسئله ای که مقامات ایرانی آن را بی اساس دانسته اند. با این وجود اقدامات آمریکا درنشانه رفتن عالی رتبه ترین مقامات ایرانی درعراق به عنوان عضو سپاه قدس، خط جدیدی از تنش را میان واشنگتن وتهران گشوده است.