سلطان قابوس اولین رهبر خارجی است که به منظور دیدار با حسن روحانی، مهمان سعدآباد شده؛سفری نسبتا اسرارآمیز، چرا که اخبار تایید نشده حکایت از آن دارد که وی با پیامی از سوی آمریکایی ها به تهران آمده است. این در حالی است که محمد جواد ظریف، وزیر جدید خارجه گفته باید منتظر ماند تا این خبر تایید شود، و سخنگوی دستگاه دیپلماسی هم این موضوع را داستان سرایی خوانده است.
سلطان قابوس که در هوای نه چندان گرم روز گذشته تهران در فرودگاه مهرآباد مورد استقبال محمود جواد ظریف وزیر امور خارجه، و حوالی ساعت 2 بعد از ظهر رئیس جمهوری اسلامی قرار گرفت؛ مراسمی که در آن برخی از اعضای کابینه حسن روحانی، همچون بیژن زنگنه، وزیر نفت، علی جنتی، وزیر ارشاد، محمد جواد ظریف و محمدرضا نهاوندی، وزیر صنعت، حضور داشتند.
از سوی دیگر سلطان قابوس نیز با آوردن وزرای نفت، خارجه و کشورش به تهران جدی بودن این سفر سه روزه برای مسقط را نشان داد.
اهمیت سفر پادشاه عمان به تهران پس از آن به طور فزاینده ای بالا رفت که روزنامه الاخبار چاپ بیروت به نقل از منابعش در عمان ادعا کرد، سلطان قابوس در این سفر پیغام های ایالات متحده را برای تهران خواهد آورد و قصد دارد پاسخ تهران را نیز به گوش مقامات کاخ سفید برساند.روزنامه خراسان دیروز در گزارشی در این ارتباط نوشت که پادشاه عمان با پیشنهاد حل مشکل سوئیفت (یکی از حیاتی ترین کانال های مبادلات پولی بانکی میان کشورها) برای ایران در ازای کاهش غنی سازی وارد سعدآباد خواهد شد.
در همین حال سایت عصر ایران نیز با استناد به گزارش نشریات عربی نوشته قابوس بن سعید سلطان قرار است بکوشد تا زمینه مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا را فراهم کند. سلطان قابوس برای طرح پیشنهادهای خود در تهران موافقت مقدماتی آمریکا و جمهوری اسلامی را دریافت کرده است. بنابر ادعای این روزنامه منابع آگاه در عمان گفته اند گام هایی که زمینه چنین گفت وگوی غیرمستقیمی را فراهم می کند بر حل مشکل سوئیفت، یکی از کانال های مبادلات پولی بانکی میان کشورها، متمرکز خواهد شد. هم اکنون سوئیفت تحت فشارهای آمریکا از ارائه خدمات بانکی پولی به جمهوری اسلامی خودداری می کند. سیستم سوئیفت جهت ارسال و دریافت هرگونه پیام ارزی در بین واحدهای ارزی بانک های داخل کشور و بانک های خارج از کشور مورد استفاده قرار می گیرد. تحریم ها علیه مبادلات بانکی ایران، مانع از دسترسی دولت ایران به حدود 80 میلیارد دلار از پول های خود در بانک های خارجی در شهرهای مختلف جهان شده است.
خبرهای دیگر حکایت از آن دارد که سلطان قابوس به مقامات جمهوری اسلامی هم پیشنهاد می دهد که در قبال این موضوع، سرعت و سطح غنی سازی را کاهش دهند، و همزمان غرب اصل غنی سازی جمهوری اسلامی را خواهد پذیرفت.
از آنجا که سلطان قابوس در سفر خود با تهران به طور شخصی با آیت الله خامنه ای نیز دیدار خواهد کرد، ناظران معتقدند احتمال مطرح شدن چنین پیشنهادهایی از سوی سلطان قابوس کم نیست.
محمد جواد ظریف نیز اصل این موضوع را رد نکرده است، گرچه تاییدی هم در کار نیست. وزیر امورخارجه در مراسم استقبال از پادشاه عمان به برخی از سئوالات خبرنگاران پاسخ داد، از جمله در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از این است که حضور سلطان قابوس برای برقراری روابط بین تهران و واشنگتن باشد، خاطرنشان کرد :” آنچه در دستور کار سفر سلطان عمان قرار دارد موضوعات مورد علاقه دو کشور، روابط دوجانبه و موضوعات مهم منطقه‌ای و بین‌المللی است و خبر دیگری از موضوعات دیگر نداریم.”
این در حالی است که ظریف روز جمعه در یک برنامه تلویزیونی در خصوص سفر پادشاه عمان به ایران و اینکه گفته می شود وی واسطه رابطه ایران و آمریکا است، گفته بود: “سلطان عمان از قبل از تحلیف ریاست محترم جمهوری اظهار علاقه کرده بودند که به عنوان اولین رهبر خارجی به ایران بیاید. اینکه ایشان پیامی از جایی برای ما داشته باشند چیزی است که باید صبر کنیم و بعد از سفر ایشان به آن پی ببریم”
با روی کار آمدن دولت حسن روحانی که گفته مایل است سیاست اعتدال را در دیپلماسی جمهوری اسلامی برگزیند امیدها برای کم شدن تنش ها میان جمهوری اسلامی و ایالات متحده که 34 سال است روابط دیپلماتیک خود را قطع کرده اند بالا گرفته است. دو کشور یک دهه است بر سر برنامه اتمی نظام وارد بحرانی جدی شده اند؛ بحرانی که باعث تحریم تمام عیار صنعت نفت و حوزه مالی تهران شده و اقتصاد کشور را به لبه پرتگاه برده است. ناظران می گویند اگر تحریم ها نتواند نظام را از ادامه برنامه هسته ای اش منصرف کند، گزینه بعدی می تواند حمله نظامی به تاسیسات اتمی باشد.
در چنین فضایی دومین سفر سلطان قابوس به تهران پس از انقلاب اسلامی، از سوی طرفداران مصالحه میان دو دولت به فال نیک گرفته شده؛به ویژه آنکه عمان تاکنون تبحر خود را درمیانجیگری در حل بحران های تهران با غرب نشان داده است.
نوروز سال 86 هم همزمان با بروز تنشی جدی میان دولت احمدی نژاد و تونی بلر بر سر دستگیری چندین ملوان بریتانیایی در آب های جنوبی ایران، عمان نقش قابل توجهی برای آزادی این افراد ایفا کرد. همچنین آزادی سه کوهنورد جوان آمریکایی که تابستان سال 88 در غرب کشور بازداشت شده و با اتهام جاسوسی مواجه بودند، پس از گذشت بیش از یک سال با وساطت سلطان قابوس به سرانجام رسید.
گفتنی است چهار روز پیش از سفر سلطان قابوس به تهران، عباس عراقچی، سخنگوی وزارت خارجه، این موضوع را که پادشاه عمان حامل پیغامی برای تهران است “داستان سرایی” خوانده و گفته بود :” اینها داستان سرایی‌ها و فضاسازی‌هایی است که رسانه‌های خارجی برای تخریب فضای مثبت ناشی از تغییر دولت در ایران انجام می‌دهند که متأسفانه گاهی برخی از رسانه‌های داخلی هم در این فضاسازی‌ها گرفتار می‌شوند.”
باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده، جو بایدن معاون وی و جان کری وزیرخارجه ایالات متحده در ماه های گذشته تاکید کرده اند که آماده مذاکرات مستقیم و بدون واسطه میان دو دولت هستند. با این حال آیت الله خامنه ای که خود را یک فرد “انقلابی و نه دیپلمات” می خواند روی خوشی به این مذاکرات نشان نداده است.
