آسیه حمزه
تنش با جمهوری اسلامی هیچ گاه تا این حد شدید نبوده است. درحالی که تهران همواره از انجام مذاکراتی که صرفاً بر برنامه هسته ای اش متمرکز شده باشد شانه خالی کرده، ولی اکنون اعلام آمادگی کرده تا مذاکراتی را با گروه ۱+۵ آغاز کند. با این حال، حکومت تهران علی رغم رویکردهایی که نشان از نیت واقعی اش برای انجام مذاکره دارد، اقداماتی را به انجام رسانده که برای قدرت های غربی ایجاد تردید می کند: قطع تحویل نفت به بریتانیا و فرانسه؛ درحالی که قبلاً نیز این میزان تقریباً در حد صفر بود. ازطرف دیگر اسراییل تهدید به بمباران این کشور می کند. برنار اورکاد، کارشناس امور مربوط به ایران، در مصاحبه ای با شبکه “اروپا یک” با انجام تحلیلی در مورد خطرات رویارویی هسته ای به سؤالاتی در این زمینه پاسخ می دهد. این مصاحبه را می خوانید.
به نظر شما چرا تنش ها امروز تا این حد افزایش پیدا کرده؟
ایران یکی از امضاءکنندگان پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی است و به همین دلیل متعهد شده که هیچ گاه برنامه هسته ای نظامی نخواهد داشت. ایران از سال ۱۹۷۲ یک برنامه نظامی صلح آمیز را دنبال می کرده که به کمک فرانسه راه اندازی شده بود که مانند هر برنامه صلح آمیز هسته ای می توان ماهیت آن را منحرف کرد. پس از اینکه سال ها این برنامه متوقف شده بود، ایران پس از جنگ با عراق آن را در سال های ۹۰ به صورت مخفی ازسر گرفت.
تعدادی از برنامه های هسته ای به همین ترتیب به اطلاع آژانس اتمی نرسیده، زیرا مسؤولان مجبور به اعلام آن نبوده اند. تمامی ظنّ ها به این دلیل برانگیخته شد که ایران خود را به عنوان یک کشور متخاصم با آمریکا نشان داده و به واقع در این مدت یک برنامه هسته ای نظامی را آغاز کرده که این مسأله در آخرین گزارش آژانس اتمی هم مورد تأیید قرار گرفته است.
پس شما معتقدید که ایران یک برنامه هسته ای نظامی را دنبال می کند؟
در سال ۲۰۰۵ دستگاه های اطلاعاتی اسراییل و آمریکا، موساد و سیا، اعلام کردند که جمهوری اسلامی دیگر برنامه هسته ای نظامی ندارد. ولی آخرین گزارش آژانس اتمی به تاریخ نوامبر ۲۰۱۱ وجود آن را تأیید می کند: ایران قبل از سال ۲۰۰۳ برنامه هسته ای نظامی داشته است، ولی آن را بین سال های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۸ متوقف کرده بود. آخرین اقدام رییس جمهور محمد خاتمی، پیش از اینکه محمود احمدی نژاد انتخاب شود، این بود که برنامه هسته ای ایران و غنی سازی اورانیوم را ازسر بگیرد. او معتقد بود که کشورهای اروپایی به تعهدات خود در مورد توسعه اقتصادی، تمهیدات صنعتی و مسایل دیگر در ازای توقف برنامه هسته ای پایبند نبوده اند. احمدی نژاد نیز همان سیاست آغاز شده را ادامه داد.
تحریم های فعلی چه تأثیری خواهند داشت؟
جمهوری اسلامی از سال ۲۰۰۶ متحمل تحریم های سازمان ملل شده. برخی کشورها می خواستند ایران فعالیت های غنی سازی خود را متوقف کند، درحالی که قانوناً حق انجام این کار را در حد مشخصی دارد. بعبارت دیگر، از همان ابتدا از مقامات ایرانی خواسته شد مشخص کنند در مذاکرات به دنبال چه هستند. امروز حتی یک خودکار هم نمی توان به ایران فروخت. طی ماه های آینده، در بهار یا تابستان، نفت این کشور نیز متحمل تحریم های شدیدی خواهد شد. این برای ایران به مثابه یک بن بست کامل خواهد بود. اکنون به یک نقطه اوج رسیده ایم، زیرا پس از تحریم نفت، دیگر تحریمی باقی نمی ماند. اکنون تنها با دو راه حل مواجه هستیم: جنگ یا صلح.
آیا ایران واقعاً برای اسراییل یک تهدید است؟
بحث اصلی در اسراییل اکنون این است که مطمئن شوند آیا امنیت کشور ازسوی ایران تهدید می شود. به هرحال، هر زمانی که اسراییلی ها بخواهند حمله کنند، مطمئن باشید که این کار را خواهند کرد و بعداً دلیل آن را توضیح خواهند داد.
آیا اسراییل توانایی حمله را دارد؟
اسراییل براین عقیده است که برنامه هسته ای ایران یک مشکل جهانی است که سازمان ملل باید آن را پیگیری کند. به دلیل نزدیکی تقریبی ایران به اسراییل، مقامات دولت یهود فکر می کنند که امنیت شان زیر سؤال رفته و آماده اند نقش ژاندارم منطقه را ایفا کنند. برخی در اسراییل می گویند اگر به ایران حمله شود، این حمله بلافاصله واکنش بسیار شدیدی را ازسوی کشورهای عربی همسایه، به ویژه مصر که درحال حاضر یک کشور بسیار ناپایدار است، درپی خواهد داشت. می توان تصور کرد که مصری ها که ازسوی اخوان المسلمین مورد حمایت اند خواهند گفت “ببینید صهیونیست ها به یک کشور مسلمان حمله کرده اند. اکنون ما خواستار قطع روابط ایم”. حمله به ایران باعث به خطر افتادن اسراییل خواهد شد.
موضع آمریکا در این رابطه چیست؟
اکنون روابط میان باراک اوباما و نتانیاهو چندان ایده آل نیست. از دید نخست وزیر اسراییل، کاملاً مشخص است که اگر رییس جمهور آمریکا مجدداً انتخاب شود، رفع درگیری در خاورنزدیک اولین اولویت او خواهد بود. لذاباید اوباما را ازنظر سیاسی بی وجهه کرد. البته یک جنگ کوچک علیه ایران و پرتاب سه موشک به سوی تأسیسات اتمی، حتی اگر هیچ چیز را نابود نکند، باعث خواهد شد ایالات متحده از اسراییل حمایت کند.
آیا مذاکرات می توانند به نتیجه برسند؟
مسأله جنگ زیاد مطرح می شود، ولی تلاش برای ایجاد صلح هیچ گاه به اندازه امروز قوی نبوده است. احمدی نژاد و رهبر انقلاب از ماه نوامبر به دنبال مذاکره با آمریکایی ها هستند. آنها همچنین گفته اند که قصد دارند هر چه سریعتر با مقامات آمریکایی و اروپایی مذاکره کنند. ایران با نشان دادن ناوهایش در مدیترانه می خواهد نشان دهد که قوی است. درست مانند یک مسابقه بوکس که رقبا ابتدا عرض اندام می کنند و به سینه خود باد می اندازند. اینها سرآغاز مذاکره است. خواسته مذاکره هیچ گاه تا این حد قوی نبوده است.
منبع: اروپا یک، ۲۱ فوریه
