مقامات غربی روز پنجشنبه گفتند نوری المالکی نخست‌وزیر عراق به دولت اوباما خبر داده که ایران خواستار مذاکره مستقیم با آمریکا بر سر برنامه هسته‌ای این کشور است و عراق حاضر است مقدمات این مذاکرات را فراهم آورد.
آقای مالکی اوایل ماه ژوئیه در دیدار با سفیر آمریکا در بغداد گفته است که حامل پیامی از مقامات ایرانی است و خاطر نشان کرده که حسن روحانی رئیس‌جمهور آینده ایران در مورد مذاکره با آمریکا جدی است.
با اینکه آقای مالکی عنوان کرده که با نزدیکان رهبر ایران در ارتباط بوده اما مشخص نکرد که از طرف ایران دقیقا با چه فردی در ارتباط بوده است. برخی از مقامات غربی مطمئن نیستند که آیا رهبران ایران از عراق به عنوان یک واسطه استفاده کرده‌اند یا اینکه این صرفا ابتکار خود آقای مالکی است.
مقامات وزارت امورخارجه آمریکا نظری درباره سخنان آقای مالکی نداده‌اند. آمریکا از زمان شروع به کار دولت اوباما همواره تمایل به مذاکره مستقیم با ایران را عنوان کرده است.
پاتریک ونترل، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: “عراق شریک آمریکا است و با مقامات عراقی در حال گفتگوی مداوم درباره منافع مشترک از جمله ایران هستیم. همانطور که بارها گفته‌ایم ما برای مذاکره مستقیم با ایران برای حل نگرانی‌های جامعه بین‌المللی درباره برنامه هسته‌ای این کشور آماده هستیم.”
گری سامور مشاور پیشین دولت اوباما در امور عدم تکثیر سلاح های هسته‌ای می‌گوید، اینکه ایران از عراق به عنوان واسطه برای مذاکرات استفاده کند ستودنی است. وی گفت: “ایرانی‌ها به مالکی اعتماد دارند. از دیدگاه مالکی اهداف گوناگونی وجود دارد؛ او نمی‌خواهد بین واشنگتن و تهران تحت فشار قرار گیرد.”
در همین حال وزارت امور خارجه و خزانه‌داری آمریکا اعلام کردند که این کشور فهرست اقلام پزشکی را که می‌تواند به ایران فروخته شود افزایش داده است. دیوید کوهن، معاون اطلاعات تروریسم و مالی گفت این اقدام به منظور سرعت بخشیدن به فروش اقلام پزشکی و برآورده کردن نیازهای بشردوستانه ایران انجام شده است. بسیاری این حرکت را نشان دهنده حسن‌نیت آمریکا پیش از شورع به کار دولت حسن روحانی می‌دانند.
مذاکره مستقیم همچنین بار بزرگی را از دوش اوباما که مسئله هسته‌ای ایران بزرگترین چالش سیاست خارجی دولت او بوده برمی‌دارد.
اینکه ایران واقعا مایل به چنین مذاکراتی باشد موضوع منازعات زیادی بوده است. در سال 2009 ویلیام برنز، معاون وقت امور سیاسی وزارت خارجه آمریکا با سعید جلیلی در حاشیه مذاکرات 1+5 دیدار کرد. آنها در اصول توافق کردند که مقداری از اورانیوم غنی‌سازی شده می‌تواند برای سوخت مرکز تحقیقاتی تهران استفاده شود تا از غنی‌سازی بیشتر به منظور رسیدن به درجه نظامی جلوگیری شود. اما این توافق با مخالفت آیت‌الله خامنه‌ای توافق به هم خورد و از آن زمان مذاکره مستقیمی صورت نگرفته است. آقای خامنه‌ای در دیدار اخیر خود با محمود احمدی‌نژاد به شدت از مواضع آمریکا انتقاد کرد. او گفت با مذاکره بر سر مسایل خاص مخالف نیست اما به آمریکایی‌ها اعتماد ندارد.
آقای سامور می‌گوید: “برقراری یک کانال دوطرفه یک امر ضروری اما برای رسیدن به شرایط توافق ناکافی است. آنها خواستار توانایی ساخت سلاح هسته‌ای هستند و ما نمی‌خواهیم آنها این توانایی را پیدا کنند. رسیدن به توافقی در این میان خیلی سخت خواهد بود.”
ایران پیش از این در عراق با آمریکا مذاکره کرده است اما نه در مورد مسایل هسته‌ای بلکه در مورد مسایل عراق و حمایت ایران از گروه‌های شیعه.
به نظر می‌رسد آقای مالکی مواضع مشترک زیادی با ایران دارد، از جمله حمایت از بشار اسد. هواپیماهای ایران سلاح‌های زیادی را از طریق آسمان عراق به سوریه رسانده‌اند. مسئولان آمریکایی مکررا گفته‌اند آقای مالکی مهره ایران نیست و آمریکا باید تلاش کند نفوذ خود در عراق را افزایش دهد از جمله با فروش سلاح.
منبع: نیویورک تایمز - 26 ژوئیه
