شهین‌دخت مولاوردی معاونت امور زنان و خانواده رئیس جمهور این روزها درگیر شرکت در جلسات گوناگون با حضور طیف‌های مختلف زنان است. او در آخرین نشست خود که با دبیران کل احزاب زنان اصولگرا برگزار شد، پیشنهاد تشکیل اتاق فکر، دیدگاه‌ها و گروه‌های مختلف زنان در این معاونت را مطرح و همچنین آمادگی خود برای تعامل و هم افزایی گسترده با همه گروه‌ها رااعلام کرد. اما توران ولی‌مراد، دبیر ائتلاف اسلامی زنان و مدیر سایت ایران زنان که در این جلسه نیز حضور داشته در گفت‌وگو با “روز” تاکید می‌کند که مساله ایجاد اتاق فکر و برگزاری این نشست‌ها در حال حاضر موضوع اصلی ما نیست، در مساله زنان باید از کل به جزء رسید. او با ابراز نگرانی از انتصاب‌ها در دستگاه‌های اجرایی تاکید می‌کند در حال حاضر یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها باید پیگیری مدیران و مشاوران امور زنان در دستگاه‌ها باشد چرا که اگر معاونت در این زمینه توفیقی نیابد، باید به برنامه‌های کم تاثیری مثل برگزاری همایش و کنفرانس بسنده کند. این فعال حقوق زنان همچنین به مواردی از قبیل خلاءهای قانونی در حوزه زنان و بررسی طرح مربوط به افزایش جمعیت در مجلس اشاره می‌کند و برخی از مواد آن را در تضاد با حقوق برابر زن و مرد می‌داند.
مشروح گفت‌وگوی توران ولی‌مراد با “روز” را در ادامه می‌خوانید:
اتاق فکر موضوع اصلی ما نیست
دبیر ائتلاف اسلامی زنان، تشکیل اتاق فکر را دارای کارکرد مشاوره‌ای می‌داند و می‌گوید: “من فکر می‌کنم چیزی که الان لازم است و خلاءاش در ارتباط معاونت امور زنان خودش را نشان می‌دهد این است که معاونت امور زنان اهداف و برنامه‌های راهبردی را اعلام کند. این معاونت باید مشخصا و به طور متناوب گزارش بدهد و جزئیات را اعلام کند. همچنین اگر به نقطه‌های مطلوبش نرسید اعلام کند موانع این عدم تحقق برنامه‌ها چه بوده است. به نظرم آن چیزی که الان جایش خالی است یک اطلاع رسانی کلان و جامع با حضور نمایندگان همه جریانات فکری در یک نشست مطبوعاتی است. البته نشست‌های زیادی با گروه‌های مختلف زنان برگزار می‌شود. به نظرم بعضا این نشست‌ها تنها وقت را می‌کشند و فرصت‌ها را ازبین می برند.”
ولی‌مراد اضافه می‌کند: “معاونت باید یک نهاد ستادی باشد، کاری که مرکز الان باید بکند این است که نیروهای خود را در دستگاه‌های اجرایی وارد کند. چون اگر وزرا نمایندگان خودشان را در امور زنان منصوب کنند و این انتصاب‌ها با اهداف معاونت زنان هم جهت و هماهنگ نباشد، مشکل ریشه‌ای پیش می‌آید و بازوهای اجرای معاونت از دست می رود.”
این فعال حقوق زنان معتقد است: “مساله اتاق فکر موضوع اصلی ما نیست. بر اساس مدیریت استراتژیک باید از کل به جزء رسید. به عنوان مثال طرح افزایش جمعیت در یکی از کمیسیون‌ها در حال تصویب شدن است. این طرح در ارتباط با زنان و دختران نگاه تحقیرآمیز، اهانت‌آمیز و تبعیض‌آمیزی دارد. یعنی حق انتخاب در زمینه اشتغال را از زنان و دختران می‌گیرد. معاونت باید به این قضیه توجه وبا کمیسیون مربوطه رایزنی کند. اگر این طرح تصویب شود و به صحن بیاید باعث خیلی از مشکلات خواهد بود.”
دبیر ائتلاف اسلامی زنان ادامه می‌دهد: “الان دیدارهای خانم مولاوردی به طورمرتب انجام می شود و در رسانه‌ها هم به آن می‌پردازند اما مهم این است که افکار و اندیشه‌هایی که در این دیدارها طرح می شود چطور در عرصه عمل محقق خواهد شد. ما در ماه های اخیر موضوع ازدواج سرپرست و فرزند خوانده و همچنین موضوع افزایش جمعیت را در مجلس داشتیم که هر دو نیاز به اصلاح داشت. برای حل موضوعات در حال حاضر باید مدیران امور زنان در مراکز اجرایی و همچنین مدیران معاونت زنان از میان افراد قوی و صاحب صلاحیت انتخاب شوند. “
او در پاسخ به این سئوال که در حال حاضر اولویت‌های زنان چیست، می‌گوید: “ما مجموعه‌ای از مطالبات داریم که با هم تعارضی ندارد و دلیلی هم برای اولویت بندی نیست. ما یک ماموریت برای توانمندسازی اقتصادی و سیاسی زنان داریم. به عنوان مثال در طرح افزایش جمعیت تمام کسانی که در آن دخیل بوده اند اعم از طراحان، بررسی کنندگان و تصمیم گیران، همه از میان آقایان هستند. آنها می نشینند و تصمیم می گیرند که زنان از این به بعد بیشتر بچه به دنیا بیاورند. در صورتی که اصولا باید صورت مساله به این صورت طرح شود که اگر زنان در حال حاضر مایل به داشتن بچه‌های زیاد نیستند به چه دلیلی است؟ رسیدن به پاسخ این سئوال برای درک موضوع ضروری است. در شرایط فعلی اولویت‌بندی برای اشتغال دارد به صورت اولویت مرد زن دار، مرد زن و بچه دار، زن بچه دار و پسر و دختر مجرد درمی آید. دلیل بروز چنین سیاست هایی این است که زنان به صورت مستقل و زنانه در مراکز تصمیم‌ساز سیاسی حضور فعال ندارند.”
مدیر شبکه ایران زنان با اشاره به خلاهای قانونی در حوزه زنان می‌گوید: “بعد فرهنگی و اجتماعی که مربوط به هر گونه تصمیم گیری و ارتباط می‌شود بر مبنای نگرش انسانی به زن نیست. یعنی زن یک موجود صاحب اختیار به شمار نمی رود. نگاه به زن به عنوان یک عنصر خدمت‌رسان است که در تصمیم گیری‌ها حرفش ارزش ندارد. درست است که این مشکلات اجتماعی و فرهنگی یک شبه از بین نمی‌رود ولی جهت‌گیری‌ها باید به نحوی اصلاح شود که زمینه را برای کاهش مشکل در آینده فراهم کند.”
به اعتقاد ولی مراد در چنین شرایطی، معاونت زنان باید از راه‌های خلاقانه برای مواجهه با مشکلات خاص زنان استفاده کند. او در این ارتباط تصریح می کند: “این حوزه راه های خاص خود را دارد و اگر مدیری نتواند این راه ها را پیدا کند قاعدتا موفق هم نخواهد شد. به طورمشخص صرف اینکه معاونت زنان یک موضوع یا دغدغه‌ای را به یک وزیر یا مقام عالی رتبه دولتی بگوید به معنی حل مشکل نیست. چون آقایان یاد گرفته‌اند کار خودشان را بکنند، همان طور که در خانه هم کار خودشان را می کنند. در واقع آقایان حوصله مطالبه و پیگیری حقوق زنان را ندارند و اصلا نمی خواهند این کارها انجام شود. در این ۳۵ ساله آقایان از هر جناح و گروهی که هستند نگاه صحیح وانسانی و اسلامی به زنان ندارند. اسلامی به این معنی که اسلام زن و مرد را برابر و یکسان می بیند ولی این نگاهی نیست که در جامعه جاری باشد.”
فرصت‌ها در حال از دست رفتن است
از دبیر ائتلاف اسلامی زنان می‌پرسم: عملکرد شهین‌دخت مولاوردی معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور را در همین مدت چطور ارزیابی می‌کند؟ او پاسخ می‌دهد: “من هنوز اقدام عملی ندیدم. وعده‌ها یا مطالباتی که طرح شده است برای ما تازگی ندارد. من اعتقاد دارم خانم‌هایی که اعتباری دارند باید فارغ از گرایش سیاسی‌شان برای پیگیری مطالبات زنان با هم یکی شوند؛ ایده‌ای که ائتلاف اسلامی زنان بر مبنای آن شکل گرفت. ما الان بیش از یک دهه است حرفهایی درباره مطالبات زنان می‌زنیم که همه هم به آن اعتقاد داریم و الان هم دوباره همان حرف‌ها تکرار می‌شود. شاید تنها تفاوت در این است که در دولت قبل بلندگوی قوی‌ای نداشتیم و الان بلندگویمان قوی است. آن چیزی که انتظار می رود این است که از فرصت کنونی استفاده عملی هم بشود. مراکز قدرت تا قبل از دولت آقای روحانی خودشان را در تقابل با ما می دیدند. منظورم از مراکز قدرت همه نهادهایی است که در ارتباط با موضوع زنان بودند و شامل مجلس و دولت و نهادها و سازمان‌های دیگر می شود. با این حال جامعه از دولت فعلی انتظار اقدام عملی دارد و هنوز اقدام عملی صورت نگرفته است. حتی ما فرصت هایی را از دست دادیم.”
او در خصوص مساله جنجالی امکان ازدواج با فرزندخوانده که با وجود اعتراضات گسترده تا کنون امکان حذف یا ممنوعیت کامل آن میسر نشده، توضیح می‌دهد: “روزی که خانم مولاوردی حکم گرفته بودند به ایشان گفتم شما همین الان به آقای لاریجانی تماس بگیرید و بگویید که مانع از ابلاغ این قانون شوند تا نمایندگان یک طرح دو فوریتی برای اصلاح این طرح آماده کنند و در نهایت تبصره ماده ۲۷ یعنی همین موضوع فرزندخواندگی حذف شود و این کاری نداشت و شدنی بود. حذف این تبصره که بهزیستی دوران احمدی‌نژاد مطرح کرد و اصرار داشت که باشد، باعث می‌شد که جلو بحث مخالفان وموافقان درباره محتوای آن گرفته شود. حالا به طور قانونی باید 6 ماه صبر کرد تا تبصره اصلاحی به این قانون الحاق شود.”
مدیر سایت شبکه زنان ادامه می‌دهد: “موضوعی که من را در حال حاضر نگران می‌کند مربوط به انتصاب‌ها در دستگاه‌های اجرایی است. مرکز امور زنان باید در این مورد بسیار حساس باشد و افرادی که اهداف این نهاد را پیگیری می‌کنند به وزیران معرفی کنند. این فرصت هم در حال از دست رفتن است و اگر از دست برود من دیگر نمی‌دانم که معاونت امور زنان چطور می تواند برنامه‌هایش را در آینده پیگیری کند. اگر معاونت در این زمینه توفیقی کسب نکند باید به برنامه‌های کم تاثیری مثل برگزاری همایش و کنفرانس بسنده کند”.
به عنوان سئوال آخر از او در خصوص انتقال مسئولیت طرح حجاب و عفاف از نیروی انتظامی به وزارت کشور می‌پرسم. ولی‌مراد پاسخ می‌دهد: “من اساسا در ارتباط با حجاب و آنچه مربوط به مسائل ایمانی است قائل به فرهنگ سازی هستم. حجاب به این معنی که جلو نگاه جنسی به زنان گرفته شود، یک موضوع فرهنگی است ولی نکته دیگر این است که در ایران هنوز فقه اجتماعی تعریف نشده و آنچه داریم فقه فردی است. البته می شود گفت که این جابجایی بهتر از شیوه قبلی است ولی جامعه اسلامی نیاز به فقه اجتماعی دارد که هنوز در ایران وجود ندارد.”
