بدون مصونیت، نماینده وکیل الدوله می شود

فرشته قاضی
فرشته قاضی

» اعلام جرم علیه علی مطهری در مصاحبه با صاحبنظران

هنوز سرنوشت اعلام جرم دادستانی تهران علیه علی مطهری، نماینده اصولگرای مجلس شورای اسلامی مشخص نیست هرچند علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، گفته که اظهارنظر آقای مطهری وجهی برای اعلام جرم ندارد و همزمان هیات نظارت بر رفتار نمایندگان که بررسی این مساله بر آنها واگذار شده بود، به گفته عوض حیدرپور، عضو این هیات، نطق آقای مطهری را در راستای ایفای وظایف نمایندگی‌اش دانسته و نظر داده که اعلام جرم دادستانی علیه او وجهی نداشته است اما هنوز مشخص نیست تکلیف این اعلام جرم از سوی دادستانی به کجا خواهد کشید.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی براساس اصل ۸۶ قانون اساسی در مقام ایفای وظایف نمایندگی در اظهار نظر و رأی خود کاملاً آزادند و نمی‌توان آن‌ها را به سبب نظراتی که در مجلس اظهار کرده‏اند یا آرایی که در مقام ایفای وظایف نمایندگی خود داده‏اند تعقیب یا توقیف کرد‏.

حسین لقمانیان اما نماینده مردم همدان در مجلس ششم بود که علیرغم برخورداری از مصونیت نمایندگی، به دلیل نطق پیش از دستورش در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی بازداشت و به ۱۳ ماه زندان محکوم شد. او در مصاحبه با “روز” با انتقاد از اعلام جرم دادستانی علیه علی مطهری، می گوید: سال ۸۱ من بازداشت شدم متاسفانه آن موقع هم همین مساله با همین شرایط برای ما بود من در نطق پیش از دستور خودم به حصر آقای منتظری پرداخته بودم و درباره زندانیان سیاسی که من معترض بودم از جمله بازداشت اقای سحابی سخن گفته بودم. من به عنوان نماینده مجلس دارای مصونیت نمایندگی بودم و از اصل ۸۴ و ۸۶ قانون اساسی برای ابراز دیدگاهها استفاده می کردم. دو اصلی که می گوید نماینده را نمی توان به خاطر بیان مطالب و نظرات اش مورد تعقیب قرار داد و بر اصل مصونیت پارلمانی تاکید دارند. اما مرا بازداشت کردند و حدود ۲۵ روز بازداشت بودم که با اعتراض و مقاومت مجلس و شخص آقای مهدی کروبی که رئیس مجلس بود من ازاد شدم. بعد از آزادی هم که کلی تنگنا درست کردند. مدتها دادگاه می رفتم و می آمدم تا اینکه مرا به ۱۳ ماه حبس محکوم کردند ولی در نهایت با اعتراض و مقاومت مجلس و دفاع خوب آقای کروبی این حکم به اجرا در نیامد.

آقای لقمانیان می افزاید: الان اقای مطهری، فرزند یک شخصیت برجسته و از تئوریسین های بزرگ جمهوری اسلامی است و شخصیت خودش هم بالیاقت است و نشان داده نماینده واقعی مردم است و دارد حرف واقعی مردم را می گوید. او دارد به مشکلات اساسی جامعه ما اشاره می کند و یکی از مشکلات ضروری ما بحث حصر آقای موسوی، آقای کروبی و خانم رهنورد است. من خیلی خوشم امد از آقای مطهری که شجاعت به خرج داد و گفت که رئیس قوه قضائیه مدافع ان طرف شده در حالیکه باید مستقل باشد.

نماینده اصلاح طلب مجلس ششم سپس با اشاره به اصول قانون اساسی مبنی بر مصونیت پارلمانی نمایندگان می گوید: رفتاری که با من کردند یا الان با آقای مطهری می کنند نادیده گرفتن اصل صریح قانون اساسی است. اگر ان دو اصل هم از قانون اساسی حذف شود، نماینده می شود وکیل الدوله و چیزی از نمایندگی نمی ماند. نماینده که بترسد و حرف نزند و مسائل را نتواند بگوید ماندن در مجلس چه فایده ای دارد. ان دو اصل برای این است که نماینده نترسد و حرف بزند. اگر نباشد که چیزی از نمایندگی نمی ماند اگر قرار باشد حرف بزند هر روز برود دادگاه که نمی شود و اگر حرف نزند که نماینده نیست.مصونیت یعنی بتواند حرفش را قاطع و روشن بزند.

طی روزهای گذشته اما بحث اعلام جرم علیه علی مطهری و مساله مصونیت نمایندگی واگنش های زیادی را به دنبال داشته؛ در میان این واکنش ها که اکثرا در رد اعلام جرم و دفاع از مصونیت نمایندگی اظهار شده برخی نماینده های منتسب به جناح تندرو از جمله احمد سالک و زهره طبیب زاده اما موافق اعلام جرم علیه آقای مطهری بوده و عنوان کرده اند این اعلام جرم خدشه ای به استقلال مجلس نمی زند. در همین زمینه سراغ حجت الاسلام علی محمد بزرگواری رفته و درباره مصونیت نمایندگی از او سوال کرده ام. آقای بزرگواری می گوید که نظر او همان است که علی لاریجانی به عنوان رئیس مجلس بیان کرده است.

این نماینده مجلس پیشتر و در جریان بررسی صلاحیت وزرای کابینه حسن روحانیف در صحن علنی مجلس، مهدی هاشمی را دله دزد خوانده بود. او همان زمان در مصاحبه با “روز” گفته بود که مصونیت نمایندگی دارد و کسی جرات نمی کند او را به دادگاه احضار کند. سوال میکنم که شما به خانواده هاشمی توهین کردید و گفتید به دلیل مصونیت نمایندگی کسی جرات احضار شما را ندارد، اکنون علیه آقای مطهری به دلیل انتقاد از دستگاه قضایی اعلام جرم شده است. نظر شما چیست؟ آقای بزرگواری می گوید: رئیس مجلس جناب آقای لاریجانی گفتند که نماینده ها در صحبت کردن و اظهارنظر آزاد هستند. این نظر ما است و ما تایید کردیم. نظر ما نظر رئیس محترم مجلس است و جلوی هیچ نماینده ای که بخواهد انتقاد بکند هیچ کسی نگرفته.

می گویم شما می گویید کسی جلوی اظهارنظر نماینده ای را نگرفته اما علیه آقای مطهری اعلام جرم شده. عضو فراکسیون روحانیون مجلس می گوید: حالا دیگر دادستانی اعلام جرم کرده مهم نیست زیاد. نماینده مجلس وظیفه ای دارد و باید نظرش را اعلام کند.جواب من همان جوابی است که آقای علی لاریجانی، رئیس مجلس داده اند و جواب دیگری ندارم.

امیر محبیان، روزنامه نگار و تحلیل گر مسائل سیاسی اما در مصاحبه با “روز” می گوید: نماینده دارای دو شان است یک شان به عنوان شهروند و یک شان به عنوان نماینده مردم که بیانگر دیدگاهها و نظرات موکلین خودش است. اگر به عنوان شهروند خطایی انجام دهد مثل هر شهروند دیگری و ربطی به بیان دیدگاه ها نداشته باشد، طبیعتا مثل همه شهروندان در محضر قاضی قرار خواهد گرفت. اما به عنوان نماینده مجلس، نه به عنوان یک شخص، بلکه برگزیده گروهی است. آقای مطهری در موضوعات مختلف نظراتی بیان می کند و باید با مسامحه بیشتر با آقای مطهری مواجه شد و اگر اعلام جرمی شده باشد از طرف دادستان، به گمان من اقای مطهری با اعلام اینکه به عنوان یک نماینده مجلس بیانگر دیدگاهها است و جرمی مرتکب نشده می تواند از موقعیت خود دفاع کند.

او می افزاید: من فکر می کنم در مواجهه با بیان دیدگاهها نظیر انچه آقای مطهری انجام می دهد باید با تحمل بیشتری برخورد کرد ولی باید دید دادستان دقیقا برای چه موضوعی و براساس چه اصلی اعلام جرم داده.

درباره مصونیت نمایندگی و اصول قانونی در این زمینه سوال میکنم و آقای محبیان می گوید: طبیعتا باید با تحمل بیشتر باید با نمایندگان باید مواجه شد و این را در نظر بگیریم که ازادی نمایندگان در بیان دیدگاهها و نقد و نظارت شان باید مورد نظر قرار بگیرد و اگر در این زمینه دائما برخورد حقوقی صورت بگیرد ممکن است نمایندگان جسارت خودشان را برای بیان دیدگاهها از دست بدهند.

علی مطهری گفته بود که “جای تاسف است که پس از گذشت ۴ سال از آن ماجرا، هنوز مساله فتنه حل نشده و ورد زبان‌هاست، بهتر است رئیس محترم قوه قضاییه به جای شعار دادن درباره فتنه به حل آن بپردازد و حل آن مستلزم وجود یک قوه قضاییه مستقل است. نه قوه ای که از این نهاد و آن دفتر و دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی تاثیر بپذیرد”.