همه چیز در اختیار شورای نگهبان باشد

نویسنده
جلال یعقوبی

» زمزمه واگذاری نظارت بر انتخابات شوراها

رییس کمیسیون شوراهای مجلس پیشنهاد کرده است که نظارت بر انتخابات شوراهای شهر و روستا نیز به شورای نگهبان واگذار شود.

به گزارش خبرگزاری فارس، امیر خجسته، نماینده و رییس کمیسیون شوراهای مجلس; تنها راه مؤثر در برگزاری انتخابات شوراها را نظارت شورای نگهبان عنوان کرد و گفت: “پیشنهادهای متعددی در کمیسیون شوراها مطرح شده است از جمله بحث نظارت مجلس اما به نظر ما این جوابگو نخواهد بود.” او اضافه کرد: “پیشنهاد دیگری هم مبنی بر نظارت نمایندگان سه قوه طرح شده است، اما معتقدیم شورای نگهبان به علت تشکیلات منسجم و گسترده‌ای که در سراسر کشور دارد می‌تواند در این زمینه اثرگذارتر باشد.” خجسته تاکید کرد: “موفقیت شورای نگهبان در نظارت بر انتخابات شوراها صددرصدی خواهد بود. “

مطابق قانون فعلی انتخابات شوراها، مجلس مسئول نظارت بر انتخابات شوراها است، اما از آنجا که ترکیب مجلس قابل پیش‌بینی نیست و در هر انتخاباتی ممکن است جناح رقیب اکثریت را بدست بگیرد، راستگرایان از اینکه نظارت بر انتخابات شوراها در اختیار مجلس باشد نگرانند.

این نگرانی از سال‌ها قبل وجود داشت. در اسفند ماه سال ۱۳۸۱، انتخابات دور دوم شوراهای اسلامی برگزار شد، که نظارت بر عهده مجلس ششم و اجرا در دست وزارت کشور دولت خاتمی بود. این انتخابات نمونه‌ای مشخص برای نگرانی راستگرایان از آینده شوراها شد. در آن زمان صلاحیت بسیاری از کسانی که بطور معمول در دیگر انتخابات‌ها رد صلاحیت می‌شوند، تایید شد و این موضوع خشم هواداران آیت‌الله خامنه‌ای را در پی داشت. کار به جایی رسید که آیت‌الله خامنه‌ای در روز برگزاری انتخابات شوراها از تهران خارج شد تا در انتخابات شرکت نکند. او حتی در روز رای‌گیری طی سخنانی تهدید کرد که اگر افراد بدون صلاحیت به شوراها راه یابند، انتخابشان بی‌اعتبار خواهد بود. او گفته بود: “ برخی‌ گزارشها حاکی‌ است‌ در برخی‌ از جاها در تشخیص‌ صلاحیت‌ها کوتاهی‌ شده‌ است‌ که‌ در این‌ زمینه‌ تحقیق‌ خواهد شد و اگر افرادی‌ نابجا و برخلاف‌ مقررات‌ به‌ انتخابات‌ راه‌ یافته‌ باشند انتخاب‌ آنها اعتبار ندارد چرا که‌ در همه‌ مراحل‌ انتخابات‌ باید معیارها و ضوابط منطبق‌ بر مبانی‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ رعایت‌ شود. “

البته در نهایت بدلیل شرکت کم‌شمار مردم که نسبت به اصلاح‌طلبان معترض بودند، برنده انتخابات شورای تهران، راستگرایان بودند و محمود احمدی‌نژاد به شهرداری تهران رسید. با اینهمه نگرانی از تایید صلاحیت کسانی که از دیدگاه نظام “صلاحیت” لازم را ندارند، باقی ماند.

در سال‌های گذشته نیز بارها مساله نظارت در انتخابات شوراها مطرح شده است. اواخر اردیبهشت ماه گذشته و در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری و همچنین انتخابات شوراها که همزمان برگزار می‌شد، آیت‌الله جنتی دبیر شورای نگهبان گفته بود: “شوراها جایی است که مردم با آن سروکار دارند چه در روستاها و چه در شهرهای کوچک و بزرگ اگر شوراها سالم باشند به مردم خدمت می‌کنند و اگر هم ناسالم باشند به مردم جفا و ظلم می‌کنند متأسفانه مسئله نظارت بر صلاحیت اعضاء شوراها نزدیک به صفر است.” او اضافه کرده بود: “ما در شورای نگهبان ۳ تا ۴ سال به صورت ممتد و در بین دوره‌های مختلف کار می‌کنیم در جاهای مختلف دفتر داریم و هیات‌های نظارتی فعال هستند از مراجع اطلاعاتی، وزارت اطلاعات، سپاه و ناجا استعلام می‌گیریم و البته با این حال کار ما هم بسیار زیاد است.” جنتی همچنین گفته بود: “بر طبق قانون تایید صلاحیت انتخابات شوراها به عهده مجلس است اما اعضاء شوراها باید چگونه تایید صلاحیت شوند و آیا مجلس می‌تواند همه را بررسی صلاحیت کند؟ آنها به ما می‌گویند که به ما کمک کنید که ما می گوئیم ما در کار خودمان هم مانده ایم.”

یک روز بعد از این سخنان، علی لاریجانی، رئیس مجلس اعلام کرد که ادعای صفر بودن نظارت در انتخابات شوراها صحیح نیست. او درباره جنتی گفته بود: “قطعا ایشان یکی از شخصیت‌های مورد احترام برای همه هستند. عرض من نیز به این مسئله مربوط است که مطلب به طور کامل روشن شود. نکته‌ای که ایشان به آن اشاره داشتند مبنی بر اینکه نظارت در مورد انتخابات شوراها در حد صفر است، اطلاع صحیحی نیست.” رئیس مجلس تاکید داشت: “این حرف، حرف دقیقی نیست چرا که تمام بدنه مجلس درگیر نظارت بر امر شوراهاست و به نظر می‌رسد اطلاعات درستی در اختیار رئیس شورای نگهبان قرار نگرفته و باید به این مسئله توجه شود که مسئله شوراها برای مجلس شورای اسلامی مهم است و نظارت آن توسط نمایندگان به طور دقیق انجام خواهد شد که تا حقی از شخص و کسی ضایع نشود در همه زمینه‌ها که قانون مشخص کرده نظارت نمایندگان مطابق قانون انجام خواهد شد و نباید نگرانی به جامعه القا شود.”

با وجود توضیحات علی لارجانی، سخنان جنتی نشان داد که حتی در زمان سیطره راستگرایان بر مجلس نیز نگرانی از نحوه نظارت بر انتخابات شوراها همچنان وجود دارد.

از مهرماه سال گذشته بررسی “اصلاحیه قانون انتخابات شوراها” در کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس آغاز شد. در ابتدا گفته می‌شد که طی “یکی دو جلسه” کار بررسی به پایان می رسد و اصلاحیه مزبور به مجلس خواهد رفت، اما هنوز این اتفاق نیفتاده است.

روزنامه جام‌جم، وابسته به صدا و سیمای جمهوری‌اسلامی در گزارشی که دیروز درباره احتمال واگذاری نظارت به شورای نگهبان منتشر کرد، نوشت: “صحبت از اجحاف در حق نامزدهای انتخابات شوراهای شهر و روستا، حالابرخی از نمایندگان مجلس را بر آن داشته که صحبت از واگذاری نظارت برانتخابات شوراها از مجلس به شورای نگهبان خبر بدهند.” این روزنامه از قول محمد جواد کولیوند نائب رئیس کمیسیون شوراها، نوشته بود: “این حق مربوط به مردم است و نمایندگان قطعا رضایت قلبی دارند که شورای نگهبان متناسب با جایگاهی که در قانون دارد نظارت و بررسی صلاحیت کاندیداها را بررسی کند. “