بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل که در میانه مبارزات انتخاباتی قرار دارد، با توافق آتی آمریکا با ایران بر سر برنامه هسته‌ای این کشور مخالفت است و این موضوع موجب انزوای بیشتر او شده است.
منابع خاورمیانه به “دبلیو ان دی” گفتند، این نشان می‌دهد که چرا ران درمر، سفیر نتانیاهو در آمریکا، بدون سروصدا کاخ سفید را برای دیدار با رهبر اکثریت کنگره دور زد تا نخست‌وزیر روز سوم مارس پیرامون بحران هسته‌ای ایران در کنگره سخنرانی کند.
خبر این دیدار موجب تعجب کاخ سفید شد و روابط میان واشنگتن و تل‌آویو را تیره‌تر کرد. این منابع می‌گویند، این حرکت به نفع ایران تمام خواهد شد، چراکه تهران باور دارد از طریق مذاکرات به چیزی که می‌خواهد دست خواهد یافت.
نتانیاهو هرگونه توافق هسته‌ای با ایران را که انتظار می‌رود پس از انتخابات ۱۷ مارس اسرائیل نهایی شود، یک توافق بد می‌داند. اکیوا الدر، متخصص امور خاورمیانه می‌گوید: “روشن‌ترین نشانه از این‌که ایران به آن‌چه می‌خواهد دست خواهد یافت، همکاری آمریکا و ایران علیه داعش در عراق است. یک نشانه دیگر را می‌توان در مذاکرات بین کشورهای خلیج فارس و ایران برای برقراری نظمی نوین در منطقه یافت.”
ایران و عربستان سعودی، که شدیدا با تهدید داعش روبرو هستند، پشت پرده برای بهبود روابط دیدار می‌کنند و این موضوع پس از مرگ ملک عبدالله و پادشاهی جدید سلمان بن عبدالعزیز آل سعود، سرعت یافته است.
علاءالدین بروجردی، رئیس کمیته امنیت ملی و روابط خارجی مجلس ایران، با اشاره به چنین تلاش‌هایی گفت: “سیاست درازمدت ایران بر اساس برقراری روابط برادرانه با کشورهای منطقه، خصوصا عربستان سعودی بنا شده است.”
عربستانِ سنی در سال‌های اخیر درگیر جنگ قدرت با ایرانِ شیعه بوده است. در برخی کشورها، این رقابت موجب درگیری‌های فرقه‌ای میان شیعه و سنی شده که نمونه اخیرش، جنگ داخلی سوریه است. ایران از دولت علوی سوریه حمایت می‌کند و عربستان از شورشیان سنی.
تمام این موضوعات، تلاش‌های ایران برای دستیابی به توافق هسته‌ای را مورد توجه قرار می‌دهد. پیش‌بینی ایران این است که کشورهای عرب خلیج فارس با هدف تنش‌زدایی از منطقه و تمرکز بر دشمن مشترک خود، داعش، توافق را قبول خواهند کرد.
به گفته منابع یادشده، نه تنها میان‌بر آشکار نتانیاهو موجب خشم کاخ سفید شده، بلکه مایکل اورن، سفیر سابق اسرائیل در آمریکا را نیز نگران کرده است. اورن از نتانیاهو خواسته تا سخنرانی خود در برابر کنگره آمریکا را لغو کند. نطق او همچنین با مخالفت آموس یادلین، رئیس سابق اطلاعات ارتش اسرائیل که اقدام او را “غیرمسئولانه” خوانده نیز همراه بوده است. هرچند اورن و یادلین با انتقاد از نتانیاهو، اهداف سیاسی خود را نیز دنبال می‌کنند.
با این حال نتانیاهو با کنگرۀ تحت رهبری جمهوریخواهان روابط بسیار گرمی دارد و انتظار می‌رود از سخنان او استقبال شود، هرچند که رهبران کنگره تصمیم گرفته‌اند، لایحه افزایش تحریم‌ها علیه ایران را به بعد از مذاکرات هسته‌ای موکول کنند.
الدر معتقد است، مخالفت نتانیاهو با توافق ایران، موجب کاهش حمایت‌های غرب از اسرائیل خواهد شد و ایران موضع خود را به عنوان کشوری در آستانه کسب قدرت هسته‌ای درمیان همسایگان عربی تثبیت می‌کند. وی گفت، شکاف آشکار بین نتانیاهو و اوباما، اسرائیل را به جای ایران در موقعیت “بیگانۀ نافرمان” قرار می‌دهد. وی می‌افراید: “وقتی نتانیاهو قرار گذاشته روز سوم مارس در مقابل هر دو مجلس کنگره سخنرانی کند، این اقدام علیه تلاش‌های اوباما برای دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران قلمداد می‌شود؛ در واقع این اقدام نتانیاهو به ایران مشوق بیشتری برای امضای توافق می‌دهد.”
وی گفت، ایران حالا می‌تواند مطمئن باشد که امضای توافق، شکاف بین کاخ سفید و نتانیاهو را تا زمانی که او نخست‌وزیر است عمیق‌تر می‌کند. وی افزود: “سخت می‌توان اهمیت تبدیل رهبر اسلامِ شیعه را از یک دشمن بزرگ به متحد غرب و همسایگان عرب سنی بیان کرد. مشروعیت‌بخشی به ایران به عنوان یک کشور در آستانه کسب قدرت هسته‌ای از جانب رقبای عرب سنی، استدلال‌های اسرائیل مبنی بر این‌که، توافق هسته‌ای توازن قدرت در منطقه را بر هم خواهد زد، بی‌اساس می‌کند.”
اسرائیل به ایران و حزب‌الله نیاز دارد که از آن‌ها در مقابل عربستان سعودی و کشورهای عربی دیگر که به نظر می‌رسد خواستار توافق قریب‌الوقوع هسته‌ای هستند، به عنوان مترسک استفاده کند.
ایران با وجود تمام هزینه‌ها از رژیم اسد حمایت می‌کند و به این ترتیب بقای دولت سوریه نیز بستگی به توافق هسته‌ای دارد. اگر قرار بود داعش دولت اسد را سرنگون کند، بقای حزب‌الله مورد تهدید قرار می‌گرفت و درگیری‌های فرقه‌ای به لبنان کشیده می‌شد. شاید برای همین است که اسرائیل تمایل چندانی به انتقاد از عربستان بخاطر حمایت از مبارزان سنی، که به شکل فزاینده‌ای به داعش می‌پیوندند، ندارد.
یک منبع دیگر در خاورمیانه به دبلیو ام دی گفت: “اسرائیل یک مترسک می‌خواهد که به کمک آن با عربستان مقابله کند. برای همین است که اسرائیل مستقیما با افراط‌گرایی سنی مقابله نمی‌کند و هم‌چنان ایران را دشمن خود معرفی می‌کند.”
الدر گفت، ایرانی‌ها هم می‌خواهند نتانیاهو در انتخابات مارس پیروز شود. وی گفت: “گلوله‌برفی کثیفی که نتانیاهو به سمت پایتخت یخ‌زده آمریکا پرتاب کرده، می‌تواند به زودی تبدیل به یک بومرنگ شود.”
منبع: دبلیو. ام. دی. ۲ فوریه ۲۰۱۵
