شهرداری تهران چند روز پیش از مدیران خود خواست تنها از کارمندهای مرد در دفاتر خود استفاده کنند، به این معنا که مسئول دفتر، منشی، اپراتور تلفن، تایپیست و مسئول پیگیری و… که در محدوده دفتر کار مدیران اشتغال دارند، باید مرد باشند. شهرداری تهران همچنین خواسته است در صورت امکان محل کار زنان و مردان از هم جدا شود. دلیل این تفکیک هم “آرامش و آسایش بیشتر” کارکنان عنوان شده است.
فرزاد خلفی، معاون رسانه مرکز ارتباطات و بین‌الملل شهرداری در همین خصوص به خبرگزاری ایلنا گفته است: “کارهای منشی‌گری و مسئول دفتری، زمان‌بر و طولانی است و برای راحتی و رفاه حال خانم‌ها این تصمیم اتخاذ شده است که مسئول دفتر و منشی آقا باشند.”
او همچنین گفته “زنان در چنین مشاغلی اذیت می‌شوند و ممکن است آسیب ببینند و نتوانند به زندگی و خانوادهاشان برسند و دراین صورت ممکن است اخلالی در روند زندگی‌شان ایجاد شود”.
پس از آن برخی وب‌سایت‌های خبری از اخراج زنان از پست‌های دفتری خبر دادند؛ خبری که روابط‌عمومی شهرداری آن را تکذیب کرد و گفت صورتجلسه شهرداری در راستای حمایت از بانوان خواهد بود و هیچ کارمند خانمی از شهرداری اخراج نشده و نخواهد شد.
خانم الف- شین، کارمند شهرداری تهران است، او که به علت شرایط شغلی‌اش مایل به فاش شدن نامش نیست به “روز” می‌گوید: “تا آنجا که من می‌دانم اخراجی صورت نگرفته اما جابه‌جایی چرا، خیلی از زنانی که در دفاتر مدیران مشغول به کار بودند وارد واحدهای دیگر شده‌اند، اما عملا کاری برای انجام دادن ندارند و در ادارات و واحدهای دیگر نشسته‌اند.”
او با گلایه از برخورد شهرداری با زنان می‌گوید: “علاوه بر جداسازی زنان و مردان که در آسانسورهای برخی سازمان‌ها هم دیده می‌شود بحث ما بر سر تبعیضی است که وجود دارد، یعنی زنان در شهرداری جای کمی برای پیشرفت دارند. ضمن اینکه این محدودیت برای زنان مجرد خیلی بیشتر است.”
این کارمند شهرداری می افزاید تا پیش از ازدواج، امکان ترفیع در پستش را نداشته است: “همکار آقایی دارم که ده سال پیش با من پا به سازمان گذاشت، نه بیشتر از من کار کرد و نه بیشتر از من تحصیلات دارد، الان او مدیر شده و حقوقش دو برابر من است، من اما فقط یک پله بالا رفته‌ام.”
خبرگزاری پانا هم پیش‌تر در گزارشی با همین مضمون، آورده است: “نگاه مرد سالارانه در شهرداری سال‌ها است مورد انتقاد جامعه زنان است. در شهرداری تهران کمتر زنی توانسته است به رده‌های مدیران میانی راه یابد و سهم خانم ها در معاونت‌های شهرداری هیچ است.”
“تفکیک جنسیتی موفق نبوده است”
صورتجلسه مربوط به تفکیک جنسیتی در شهرداری تهران در تاریخ ۲۷ اردیبهشت ماه ۱۳۹۳ صادر شده و به امضای عیسی شریفی، معاون هماهنگی و امور مناطق شهرداری تهران، رسیده است. خبرگزاری پانا ۱۸ تیرماه این صورتجلسه را منتشر کرد. پس از آن بود که این خبر مورد توجه دیگر رسانه‌ها، فعالان اجتماعی و زنان قرار گرفت.
این اقدام شهرداری واکنش برخی از اعضای شورای شهر را نیز به همراه داشته است. علی شاکری عضو شورای شهر تهران نسبت به تصمیم اخیر شورای معاونین و سازمان‌های شهرداری تهران مبنی بر استفاده نکردن از خانم‌ها در مشاغل دفتری شهرداری تذکر داده است: “اعلام شده است که برای رفاه حال بانوان شاغل در شهرداری اقدام کرده‌اند که خانم‌ها در بعضی از پست‌ها حضور نداشته باشند…، به نظر بنده این اقدام شعاری و عجیب و غریب است.” او از زنان عضو شورای شهر نیز خواسته نسبت به این موضوع حساس باشند.
غلامرضا انصاری، دیگر عضو شورای شهر تهران هم در همین خصوص گفته است: “این شیوه‌های تفکیکی هم در بعد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه را دچار خسران و زیان می‌کند…..این گونه اقدامات هزینه‌های زیادی در بر دارد و تنها حرکتی شعاری و اصلاحی ظاهری است که با روح دین و اخلاقیات ما تطابق ندارد. تفکیک جنسیتی بار‌ها در مکان‌ها مختلف مانند دانشگاه امتحان شده و موفق نبوده است. “
از سوی دیگر، شهین‌دخت مولاوردی معاون زنان رئیس جمهور هم از پیگیری موضوع توسط این معاونت خبر داده است.
محمد شریفی، جامعه شناس در خصوص نگاه جنسیتی در برخی از ادارات به خبرگزاری پانا می‌گوید: “فرهنگ مرد سالاری با تقسیم کار و محول کردن انجام امور خانه به زنان، عملا به نوعی، سبب سلب فرصت مشارکت برابر زنان را فراهم آورده و بتدریج به صورت یک نهاده ذهنی درآمده است، که مطابق آن، الگوهای رفتاری متناسب با همان ارزش ها را به زنان ارائه می‌دهد؛ منزوی کردن زنان در خانه جهت خدمتگذاری به شوهر، فرزند و یا جمع خانواده، نمونه‌ای از آن است که می‌تواند آسیب های دیگری را با خود بپروراند؛ و انگار نوعی «ساخت اجتماعی مونث ابدی» را به طور بارزی مداوم، مقاوم‌تر و پایاتر می‌کند. تفکیک شغل بر اساس جنس، نخستین روشی است که جامعه مبتنی بر سرمایه‌داری برای حفظ برتری مردان نسبت به زنان به کار می‌گیرد، زیرا دستمزد کمتر را بازار به زنان تخصیص می دهد.”
از زنان روزنامه‌نگار در رسانه‌‌های شهرداری شروع شد
برخورد اخیر شهرداری تهران تنها مورد تبعیض‌آمیز در چند ماه گذشته نبوده است. اسفندماه گذشته بود که خبر رسید در همشهری، یکی از بزرگ‌ترین موسسات رسانه‌ای ایران که زیر مجموعه شهرداری تهران است، فشار بر زنان روزنامه‌نگار هر روز ابعاد تازه‌ای گرفته است. این فشارها از کنترل حجاب و ارتباط با جنس مخالف در محل کار گرفته تا پرس و جو در مورد سفرهای خارجی زنان روزنامه‌نگار را شامل می‌شد. روز پیش‌تر در گفت‌وگو با دو تن از روزنامه‌نگاران زن همکار موسسه همشهری، جزییات بیشتری از فضای جدید این موسسه را منتشر کرده است. هر دوی آنها روایتی را نقل کردند که منتسب به مهدی ذاکری، مدیر عامل موسسه همشهری است؛ او از تعداد بالای زنان انتقاد کرده و خواستار کاهش حضور آنان در همشهری شده بود. به گفته یکی از این روزنامه‌نگاران مدیر بخشی که او در آن کار می‌کند، به آنها هشدار داده بوده که مراقب رفتارشان باشند، چون مدیران تحت فشار قرار دارند تا از تعداد زنان همشهری کم کنند.
این روزنامه‌نگار توضیح داده بود که حراست این موسسه اقدام به احضار زنان روزنامه‌نگار کرده است و در جلسات مجزا از آنان خواسته تا فرم‌هایی را پر کنند. به شهادت هر دو روزنامه‌نگاری که با “روز” گفت‌وگو کردند این اقدام منحصر به زنان شاغل در موسسه بوده است. در این فرم‌ها اطلاعات بسیار دقیق و جزئی شخصی و کاری خواسته شده است؛ اطلاعاتی که سن، تحصیلات، شغل و حتی محل زندگی تمام اعضای خانواده را در برمی‌گیرد.
اما حراست موسسه به همین بسنده نکرده و در زمان حضور برخی از زنان همکار، پرینت عکس‌هایی را که توسط دوربین‌ها گرفته شده ارائه کرده و در مورد نوع پوشش، گفت‌وگو با جنس مخالف، دست دادن با مردان، خندیدن و شوخی کردن و مسائلی از این دست، آنان را مورد بازخواست قرار داده‌اند. به برخی از این افراد نیز هشدار داده شده که چنان چه در رویه خود تغییر ندهند، از همشهری اخراج خواهند شد. به گفته این دو، پوشیدن لباس رنگ روشن و سر کردن شال از سوی ماموران حراست ممنوع اعلام شده و آنها خواستار استفاده از مقنعه و لباس‌های رنگ تیره بوده‌اند.
شهرداری تهران برای برخورد تبعیض‌آمیز و بر اساس جنسیت با کارمندان زن خود همواره مورد انتقاد بوده است، با این حال مسئولان این نهاد اقداماتشان را در راستای “حمایت” از زنان معرفی می‌کنند؛ “حمایتی” که ارمغانی جز تبعیض و دشواری مضاعف برای کارمندان زن این مجموعه نداشته است.
تصویر صورتجلسه شهرداری با موضوع تفکیک جنسیتی که از سوی خبرگزاری پانا منتشر شده است:
