امین رئوفی‌نژاد
یک روز پس از آنکه احمدی‌نژاد “اصول حاکم بر سیاستهای کلی برنامه پنجم توسعه” را رأسا و بدون توجه به نظرات مجمع تشخیص مصلحت ابلاغ کرد، هاشمی رفسنجانی، رئیس این مجمع و همچنین رئیس مجلس خبرگان در سخنانی به شدت از دولت انتقاد کرد و با تاکید بر مدارای “بیش از حد” با احمدی نژاد در این سه سال، دولت نهم را به تخطی از برنامه چهارم توسعه و گزارش نادرست در این باره متهم کرد.
وی با اشاره به حرکت نکردن دولت احمدی‌نژاد در راستای برنامه توسعه کشور، گفت: “با تغییر دولت و شروع به کار آن معلوم بود که آنها در این مسیر حرکت نمی‌کنند و ما هم در این سه ساله با دولت مدارا کردیم. “
رئیس مجلس خبرگان همچنین ببا ی‌اعتنایی نسبت به مصوبات کارگروه منصوب احمدی‌نژاد در زمینه برنامه پنجم توسعه، گفت: “سیاستهای این برنامه کاملا مشخص است و بعد از اینکه به تایید مقام معظم رهبری رسید، برای تصویب به مجلس داده خواهد شد.“
این در حالی است که درست یک روز قبل، احمدی‌نژاد اصول حاکم بر سیاستهای کلی برنامه پنجم را به طور یکجانبه ابلاغ کرده و بر تصویب برنامه بر مبنای مواردی همچون “معیار قرار دادن مبانی و موازین دینی برگرفته از قرآن و عترت و اهتمام مجدانه به تحقق اندیشه‌های حضرت امام خمینی (ره)” تاکید کرده بود.
ابلاغ اصول حاکم بر برنامه با امضای رئیس‌جمهور در حالی صورت می‌گیرد که در برنامه‌های قبلی پنج‌ساله توسعه کشور، اصول و سیاستهای کلی برنامه از سوی رهبر جمهوری اسلامی ابلاغ می‌شد.
تقابل برنامه‌ای با دولت
سخنان شدیداللحن هاشمی در خصوص عملکرد دولت نهم در شرایطی مطرح می‌شود که احمدی‌نژاد به خاطر مشکلات اقتصادی از سوی اعضای جبهه اصولگرایان به شدت تحت فشار است. جدیدترین نمونه‌ها در این زمینه، اظهارات باهنر نایب‌رئیس مجلس و نیز مواضع اخیر حزب مؤتلفه اسلامی است که در سال‌های گذشته کاملا از احمدی‌نژاد حمایت می‌کردند، اما به تازگی دیدگاه‌های انتقادی تازه‌ای را نسبت به عملکرد دولت نهم مطرح می‌کنند.
اما چنین انتقاداتی هیچ‌گاه در نهادهای نظارتی همچون مجلس به شکل مقاومت در برابر دولت احمدی‌نژاد و تلاش برای محدود کردن آن بروز نکرده و از این رو تنها نهادی که با وجود اختیارات اندک، تاکنون به شکل سازمان‌یافته در برابر سیاستهای اقتصادی دولت موضع‌گیری کرده، مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده است.
این مجمع که بازوی مشورتی رهبر جمهوری اسلامی محسوب می‌شود و به ویژه نقش مهمی در زمینه تعیین سیاستهای کلی نظام برعهده دارد، در سه سال اخیر تدوین سیاستهای کلی نظام در حوزه‌های مختلف را برعهده داشته و اخیرا نیز دست به کار تعیین سیاستهای کلی برنامه پنجم توسعه کشور شده است.
با این حال احمدی‌نژاد نیز سال گذشته دست به تشکیل یک شورای موازی برای تدوین این سیاست‌ها زد که ظاهرا همزمان با مجمع تشخیص، در حال فعالیت است. ابلاغ متنی تحت عنوان “اصول حاکم بر سیاستهای کلی برنامه پنجم توسعه” که ظاهرا در شورای عالی انقلاب فرهنگی - به عنوان طرف سوم این رقابت ـ تصویب شده، تحرک جدید احمدی‌نژاد در این زمینه است.
این در حالی است که مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز دقیقا یک روز قبل سیاستهای کلی برنامه پنجم در بخش‌های انرژی، صندوق توسعه و امور قضایی را تصویب و اعلام کرده بود. بخصوص مصوبه مجمع در خصوص “صندوق توسعه ملی” بسیار حساسیت‌برانگیزتر است؛ چرا که فلسفه تأسیس این صندوق، محدود کردن برداشت‌های دولت از حساب ذخیره ارزی کشور است که در دو سال اخیر رشد شتابانی داشته است.
تلاش جدید برای نظارت بر دولت نهم
اکنون اظهارات انتقادی رفسنجانی علیه دولت احمدی‌نژاد را می‌توان گام جدیدی در مقاومت مجمع تشخیص در برابر سیاستهای یکجانبه دولت نهم ارزیابی کرد که در آن بر تقویت نظارت مجمع بر نحوه اجرای برنامه و نیز چگونگی اجرای سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی تاکید شده است.
هاشمی رفسنجانی در اظهارات دیروز خود به شدت از شیوه اجرای این سیاست‌ها در دولت فعلی انتقاد کرد و با اشاره به عملکرد دولت نهم در عرصه خصوصی‌سازی گفت: “خصوصی‌سازی که الان اتفاق می‌افتد آن‌طور نیست که تصور شده بود؛ چرا که قرار بود واگذاری بخش‌های دولتی به بخش خصوصی صورت بگیرد نه به شبه‌دولتی. متاسفانه مشتریان عمده بورس شرکت‌های شبه‌دولتی هستند و با این روند در حال دورشدن از سیاستهای اصل 44 هستیم.“
وی افزود: “امروز دولت به کارفرمای بزرگی تبدیل شده است که در بسیاری از حوزه‌های اقتصادی که اجازه ورود نداشته وارد شده و با دولتی شدن اقتصاد کشور با مشکلات زیادی مواجه شد… به طور یقین اگر دولت می‌توانست به سیاستهای اصل 44 ظرف این مدت عمل کند، هم اکنون انبوهی از ذخائر ارزی در اختیار داشت و از این طریق با حمایت از بخش خصوصی و پرداخت تسهیلات ارزان قیمت به این بخش شاهد توسعه هر چه بیشتر کشور بودیم.“
هاشمی همچنین در خصوص اجرای بی‌برنامه سیاست حذف یارانه‌ها هشدار داد و با اشاره به این برنامه دولت که بسیاری از ناظران آن را یک طرح تبلیغاتی و انتخاباتی می‌دانند، تاکید کرد: “باید مراقب حذف بی‌برنامه یارانه‌ها باشیم.“