بودجه در وضعیت بحران

نویسنده
جواد ملک‌زاده

» قیمت نفت از 35 دلار کمتر شد‏

bodjet.jpg

همزمان با تصویب نرخ 37.5 دلاری برای هر بشکه نفت در کمیسیون تلفیق بودجه، گزارش‌ها حاکی از آن است ‏که قیمت نفت در بازار آسیا به زیر 35 دلار برای هر بشکه رسیده است. این اتفاق که به کاهش درآمدهای دولت و ‏کسری در بودجه سال 88 خواهد انجامید، درست یک روز پس از آن رخ داد که احمدی‌نژاد ادعای همه کارشناسان ‏در خصوص کسری بودجه سال آینده را تکذیب کرد و واکنش تند نمایندگان مجلس را برانگیخت.‏

جلسه مجلس هشتم دیروز هم مثل بیشتر چهارشنبه‌های دو ماه گذشته، با تشنج همراه بود؛ اعتراض نمایندگان به ‏لاریجانی به خاطر پذیرش غیرقانونی اصلاحیه بودجه، پس از اعتراض لاریجانی به اظهارات تخریبی احمدی‌نژاد ‏علیه مجلس و دیوان محاسبات، فضایی سنگینی را پیش روی ناظرانی که منتظر تعیین تکلیف دو لایحه مهم در ‏دست بررسی در مجلس هستند، پدید آورد.‏

نمایندگان مجلس از یک ماه پیش لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها را در دست بررسی دارند که تاکنون با انتقادهای ‏زیادی همراه بوده است. با این حال و در شرایطی که دست‌کم نیمی از کمیسیون‌ها با این لایحه مخالفت کرده و به ‏آن رای نداده‌اند، وزیر اقتصاد تهدید کرده که اگر مجلس لایحه را تا ابتدای هفته آینده از تصویب نگذراند، دولت ‏لایحه را پس می‌گیرد.‏

مجلس همچنین لایحه جنجالی بودجه 1388 را در دست بررسی دارد که از اواسط هفته جاری به مرحله بررسی ‏در کمیسیون تلفیق بودجه رسید و در اولین گام، تصویب ماده واحده آن با عدم همراهی 14 نماینده از مجموع ‏اعضای کمیسیون تلفیق تصویب شد تا مشخص شود که این لایحه در اندک زمان باقی‌مانده راه پر پیچ و خمی را تا ‏تصویب نهایی طی خواهد کرد.‏

‎ ‎بازار نفت، دروغ احمدی‌نژاد‎ ‎

تا اینکه دیروز بالاخره اتفاقی که بسیاری از کارشناسان منتقد دولت پیش‌بینی می‌کردند اما با انکار سرسختانه ‏احمدی‌نژاد و مردان اقتصادی‌اش مواجه بود، رخ داد و قیمت نفت در بازار نه تنها از قیمت تعیین شده در بودجه ‏کمتر شد، بلکه از کف 35 دلار هم پایین‌تر رفت تا در شرایطی که هنوز 24 ساعت از تکذیب کسری بودجه 88 ‏در مصاحبه تلویزیونی احمدی‌نژاد نگذشته، دروغ بودن سخنان وی ثابت شود.‏

احمدی‌نژاد سه شنبه شب در گفت‌وگوی زنده تلویزیونی خود با مردم گفت: “ما مطلقا کسری بودجه نداریم و با ‏مجلس صحبت کرده‌ایم که اگر در جایی احساس می‌کند درآمدی محقق نخواهد شد به ما بگوید تا به جای آن منابع ‏دیگری را معرفی کنیم.“‏

با این حال کمتر از نصف روز پس از این سخنان، قیمت نفت به حدی کاهش یافت که تا همین حالا، با توجه به ‏تصویب قیمت 37.5 دلاری برای هر بشکه نفت در کمیسیون تلفیق، درآمدهای نفتی دولت در سال آینده دست‌کم 7 ‏درصد از آنچه در لایحه بودجه پیش‌بینی شده، کمتر خواهد بود؛ این در حالی است که تردیدها در خصوص عدم ‏تحقق درآمدهای غیرنفتی به مراتب بیش از اینهاست.‏

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس هم دیروز در جمع خبرنگاران پارلمانی با تاکید دوباره بر گزارش این مرکز در ‏خصوص کسری بودجه سال آینده، به احمدی‌نژاد توصیه کرد: “به جای آنکه این گزارش را تکذیب کند، بهتر است ‏کار کارشناسی انجام دهد و اگر اشکالی در کار مرکز پژوهش‌هاست آن را اعلام کند.“‏
هرچند این تنها تعریض دیروز توکلی به احمدی‌نژاد نبود.‏

‎ ‎انتقاد توکلی‎ ‎‏ ‏

هفته گذشته، همزمان با پایان مهلت نمایندگان و کمیسیون‌ها برای ارائه پیشنهادات خود درباره لایحه بودجه و آغاز ‏بررسی این لایحه در کمیسیون تلفیق، نمایندگان خبردار شدند که دولت لایحه‌ای را تحت عنوان اصلاحیه بودجه ‏‏88 به مجلس فرستاده و لاریجانی هم آن را اعلام وصول کرده است.‏

این موضوع که آشکارا خلاف آیین‌نامه بود، روز گذشته تذکر آیین‌نامه‌ای احمد توکلی را برانگیخت و لاریجانی نیز ‏در جواب وی اعلام کرد که با این تذکر موافق است، اما به علت کمبود وقت چاره‌ای جز پذیرش لایحه دولت ندیده ‏است.‏

دولت احمدی‌نژاد با وجود وعده‌های مکرر قبلی، لایحه بودجه آخرین سال ریاست‌ جمهوری احمدی‌نژاد را آن‌قدر ‏دیر به مجلس فرستاد که اگر نمایندگان چند روزی از برنامه عقب بیفتند، مجبورند در تعطیلات نوروز هم به کار ‏بررسی بودجه ادامه دهند. با این حال اکنون دولت پس از 20 روز، یک اصلاحیه جدید را هم برای بودجه فرستاده ‏که دیگر نمایندگان هیچ فرصتی برای بررسی آن ندارند و باید کمیسیون تلفیق آن را در بودجه اعمال کند. ‏

نکته شگفت‌انگیز این است که دولت ادعا می‌کند بیشتر بخش‌های این لایحه، مربوط به اصلاح غلطهای تایپی و ‏برخی موارد جا افتاده و فراموش شده در مراحل تدوین بودجه است، اما دیروز احمد توکلی فاش کرد که این ‏اصلاحیه حاوی “میلیاردها ریال جابه‌جایی، 63 طرح جدید و حذف چندین طرح” است که با توجه به زمان‌بندی ‏فشرده بررسی بودجه در مجلس، نمایندگان فرصت بررسی هیچ‌یک از آنها را پیدا نمی‌کنند.‏

توکلی دیروز به رئیس مجلس تذکر داد که لایحه دولت خلاف آیین‌نامه داخلی مجلس است و هیات رئیسه ‏نمی‌بایست آن را می‌پذیرفت. وی این کار لاریجانی را “بدعت‌گذاری” در کار مجلس دانست و خواستار خارج ‏شدن این لایحه از دستور شد.‏

لاریجانی نیز اذعان کرد که سخنان توکلی “به لحاظ اصولی درست” است، اما پذیرش لایحه دولت را این‌گونه ‏توجیه کرد که: “روال منطقی این است تا لایحه جامع داده شود و نمایندگان نیز ده روز فرصت داشته باشند تا ‏نظرات خود را ارائه کنند، اما امسال لایحه را دیر دادند و من فکر کردم ممکن است این اصلاحیه مشکلات لایحه ‏را بهتر رفع کند.“‏

رئیس مجلس هشتم در عین حال احتمال کنار گذاشتن اصلاحیه دولت را نیز مطرح کرد و گفت: “اگر نمایندگان ‏بگویند فرصت نداشتیم لایحه اصلاحیه را بررسی کنیم، حق با آن‌هاست و ما باید آن‌را رعایت کنیم. اگر نظر ‏نمایندگان این است که ما نتوانستیم نظراتی را ارائه دهیم، این را به عنوان اصلاحیه نمی‌پذیریم.“‏