همزمان با انتشار نتایج نظر سنجی موسسه گالوپ از وضعیت روحی ایرانیان و اعلام رتبه دوم افسردگی در جهان پس از کشور آشوب زده عراق، آمارهای داخلی نیز حاکی از شیوع بی سابقه افسردگی در بین ایرانیان است به طوری که به گفته دبیر انجمن روان پزشکان، از هر ۴ ایرانی، یکی مبتلا به اختلال روانی است و عمده این اختلال ها ریشه در افسردگی دارد.
هفته قبل، رسانه ها از نتایج یک پیمایش در ایران در خصوص شیوع افسردگی خبر دادند که بر اساس آن رتبه ایران در صدر جدول و پس از عراق قرار دارد و وضعیت روحی ایرانیان حتی از مردم کشوری چون سوریه نیز بدتر است.
سایت ایسنا، در اینباره نوشته بود: “نظرسنجی موسسه گالوپ می‌گوید که ایرانیان دومین مردم ناشاد در دنیا هستند. عراق نخستین کشور جهان در این فهرست است.بعد از عراق و ایران، کشورهای مصر، یونان و سوریه قرار دارند. موسسه گالوپ این نظرسنجی را در ۱۳۸ کشور جهان در سال ۲۰۱۳ انجام داده است.در این نظرسنجی از افراد پرسیده بودند آیا در روز قبل از نظرسنجی آنها احساس عصبانیت زیاد، فشار روحی، غم، درد جسمی و نگرانی داشته‌اند یا نه.جواب‌های مثبت به این سئوال‌ها را با هم جمع کرده و از آن نتیجه گرفته‌اند که مردم کدام کشورها بیشتر از بقیه ناشاد هستند.گالوپ در خبری که از این نظرسنجی منتشر کرده، به ایرانیان «حق» داده تا احساس شادی نکنند.گالوپ از «بیکاری، نرخ بالای تورم و تحریم‌های جهانی» به عنوان دلایلی نام برده که از نظر این موسسه می‌تواند در احساس نکردن شادی مردم ایران موثر بوده باشند”.
حالا نتایج نظر سنجی موسسه گالوپ را روز گذشته پرویز مظاهری، دبیر انجمن روان‌پزشکان هم تایید کرده و آنطور که “بهارنیوز” گزارش داده، گفته است: “از هر چهار ایرانی یک نفر اختلال روانی دارد. نومیدی نسبت به آینده، عدم آگاهی از نشانه‌های اختلال روانی و بی‌توجهی به درمان از جمله دلایل افزایش تعداد بیماران به شمار می‌روند”.
او افزوده است: “۲۲ تا ۲۵ درصد افراد جامعه ایران به اختلالات روانی دچارند. مشکلات روان‌پزشکی در جامعه به کوه یخی شبیه است که تنها نوک آن پیداست.مردم چون از انگ خوردن می‌ترسند به پزشک مراجعه نمی‌کنند. بنابراین آمار وزارت بهداشت خوشبینانه است”.
او ادامه داده: “تنها حدود یک چهارم افرادی که به اختلال روانی دچار هستند برای درمان به روانکاو یا روان‌پزشک مراجعه می‌کنند و در میان آنها نیز تنها حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد روند درمان بیماری خود را تا پایان پیگیری می‌کنند”.
به نوشته بهار نیوز، مطالعات دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال‌های ۱۳۷۸ و ۱۳۸۷ نشان می‌دهد که میزان شیوع اختلال‌های روانی در میان ایرانیان در فاصله ۹ سال ۶۰ درصد افزایش پیدا کرده و به اندکی بیش از ۳۴ درصد رسیده است. بحران اقتصادی، تغییر و تحولات سریع اجتماعی، استرس یا فشار روانی پیوسته و نداشتن امید به آینده از جمله عواملی هستند که به افزایش آمار اختلال‌های روانی در یک جامعه دامن می‌زنند.
در تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی تهران، عدم شادمانی - شادی عمیق - برای مدتی طولانی، احساس ناامنی و ترس، عدم برنامه ریزی و نداشتن نقشه برای ده سال آینده، بیان مشکلات و چالش های موجود جامعه به طور مکرر و حسرت گذشته و بی اعتنایی به آینده از جمله موارد اصلی بروز افسردگی در جامعه ایران اند.
در این گزارش همچنین آمده است: “اگر امید به زندگی میزان متوسط سال‌هایی در نظر گرفته شود که انتظار می‌رود یک فرد در یک کشور به آن عمر برسد، با توجه به آمار سازمان بهداشت جهانی ایران در رتبه ۱۳۳ در میان ۱۹۲ کشور جهان قرار دارد. هرچه امید به زندگی در یک جامعه کمتر می‌شود، آمار اختلال‌های روانی هم در آن جامعه بیشتر می‌شود. در ایران علاوه بر معیارهای ذکر شده، عدم آگاهی در مورد اختلال‌های روانی، هراس فرد مبتلا از قضاوت جامعه و از آن گذشته هزینه بالای درمان از جمله مسائلی هستند که به عقیده متخصصان به افزایش آمار اختلال‌های روانی دامن زده‌اند”.
بر اساس این گزارش و به نقل از دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، بیماری افسردگی شایع‌ترین اختلال روانی در ایران، به ویژه میان زنان است.
این آمار در کنار سخنان دکتر علی فرهودیان، رییس مرکز تحقیقات سوءمصرف و وابستگی به مواد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی که روز گذشته در نشست هم‌اندیشی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی بیان شد، اهمیت ویژه ای می یابند: “سن مصرف مواد مخدر در میان زنان و دختران به شدت کاهش یافته است و آمارها حاکی از آن است که میزان مصرف روانگردان ها در میان دختران ۵۰۰ برابر شده است. مصرف سیگار، قلیان و حشیش در دختران به شدت در حال افزایش است. از سوی دیگر بیش از ۶۰ درصد از زنان زندانی جرایمی دارند که ارتباط مستقیم با مصرف مواد مخدر دارد. مصرف مواد مخدرموجب پرکاری و اجبار جنسی می‌شود ودختران در مکان‌ها، افراد و شرایط خطرناک اقدام به ارتباط جنسی می‌کنند. به همین دلیل بسیاری از رفتارهای جنسی از مصرف مواد محرک سرچشمه می‌گیرد و وضعیت به گونه‌ای است که بیم آن می‌رود که فرهنگ کلی جامعه تحت تاثیر قرار گیرد.”
به گفته فرهودیان مصرف مواد مخدر بر زنان متفاوت از مردان است و در حال حاضر با پدیده تلسکوپی در اعتیاد مواجه هستیم که به معنای رشد سریع تر معضل اعتیاد بین زنان است.
او همچنین هشدار داده است: “تعداد زنان افسرده نسبت به مردان دو برابر است که این مشکلات از عوامل خطر ابتلا به اعتیاد است. البته باید گفت که زنان برای درمان اعتیاد خود سخت‌تر مراجعه می‌کنند و پس از مراجعه به جامعه دشوارتر بازمی‌گردند.
متاسفانه زنان معتاد هنگامیکه برای درمان مراجعه می کنند به آنها انگ های زیادی زده می شود. به همین دلیل بسیاری از زنان معتاد حاضر به مراجعه برای درمان خود نیستند تا از طرف خانواده، جامعه و محیط کار خود طرد نشوند. از سوی دیگر بسیاری از زنان معتاد از اعتیاد خود درآمد کسب می‌کنند و پس از ترک، منبع درآمد خود را از دست می‌دهند. در کلینیک‌ها، زمانی که زنی برای درمان اعتیاد خود مراجعه می‌کند، حتی نگاه منشی و روانشناس مرکز نیز به او تغییر می‌کند، این در حالیست که این افراد باید نگاه صحیحی به زن معتاد داشته باشند.”
فرهودیان اضافه کرده: “مسائل رفاهی و اجتماعی در حوزه زنان جزو اسناد طبقه‌بندی شده است، اما لازم است یک بانک داده در این حوزه داشته باشیم.ما آماده ایجاد یک سیستم رصد مسائل رفاهی و اجتماعی در حوزه زنان هستیم و طرح‌های پژوهشی بسیار زیادی است که می‌توانیم آنها را در حوزه ملی انجام دهیم”.
این گزارش ها در حالیست که روز گذشته، بایزید مردوخی، اقتصاددان هم از بحران بیکاری لیسانسیه ها خبر داده و خط فقر را یک میلیون و هشتصد هزار تومان برآورد کرده است؛ آمارهایی که حتی افراد غیر مبتلا به اختلال روانی را دچار وحشت می کند چه برسد به مبتلایان.
