باراک اوباما با قبول تحت کنترل آوردن سلاح‌های شیمیایی سوریه، دست به انتخابی زد. تصمیم گرفت از خط قرمزی که تعیین کرده بود، با دیپلماسی دفاع کند نه مداخله نظامی. حالا هیچ ضمانتی برای پیروزی وجود ندارد. اما این انتخاب می‌تواند فرصتی را برای وارد کردن ایران، نزدیک‌ترین متحد سوریه، به گفتگوی عمیق تر بر سر مسئله هسته‌ای این کشور فراهم آورد.
پرزیدنت اوباما روز یکشنبه آشکار کرد که با حسن روحانی رئیس‌جمهور تازه انتخاب شده ایران که از تمایل به ارتباط بیشتر با غرب گفته است به صورت مستقیم در تماس بوده است. آقای روحانی هفته آینده برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر خواهد کرد. قرار ملاقات با ویلیام هیگ وزیر امور خارجه انگلیس گذاشته شده که به اندازه کافی موضوع ویژه‌ای به حساب می آید. اما برخی مسئولان آمریکا از احتمال دیدار آقای اوباما و آقای روحانی در راهروهای سازمان ملل سخن گفته‌اند. هیچ رئیس‌جمهور آمریکایی پس از جیمی کارتر که در سال 1977 با محمدرضاشاه پهلوی دیدار کرد با یک رهبر ایرانی ملاقات نکرده است.
این دیدار چه صورت بگیرد چه نگیرد، حال و هوا در حال تغییر است و آینده برای رفع تنش بر سر برنامه هسته‌ای ایران امیدوارکننده به نظر می‌رسد. اما هنوز مشکلاتی وجود دارد. مذاکرات جدید دادن امتیازاتی را می طلبد. تهران باید قبول کند بازرسی بدون قید و شرط باشد، غنی‌سازی با درجه بالا را متوقف کند و سئوالات در مورد فعالیت‌های ساخت سلاح هسته‌ای را پاسخ دهد. غرب نیز باید حق ایران برای غنی‌سازی با درجه پایین اورانیوم را به رسمیت بشناسد.
این از لحاظ سیاسی چالش‌برانگیز است. آقای اوباما اگر به صورت مستقیم با ایران وارد مذاکره شود قمار بزرگی را انجام داده است. حتی اگر پیشرفت‌های معنی‌داری هم صورت پذیرد او قدرت کاهش تحریم‌ها را ندارد. این تصمیم را باید کنگره، که عمیقا نسبت به حسن‌نیت ایران بدگمان است، بگیرد.
برای آقای روحانی هم ریسک‌هایی وجود دارد. هنوز مشخص نیست که آیا او در این موضوع از حمایت آیت‌الله خامنه‌ای برخوردار است یا خیر. شکست در کاهش تحریم‌ها که اقتصاد کشور را فلج کرده موضع تندروهای ایران را بار دیگر تقویت می‌کند.
هر دو طرف باید این فرصت را مغتنم شمارند تا مذاکرات هسته‌ای ایران را احیاء کنند. مذاکره مستقیم آمریکا با ایران ریسکی است که ارزش قبولش را دارد. با این حال نباید در بالاترین سطح آغاز شود. به زودی زمان برای متوقف کردن ایران در بدست آوردن توانایی ساخت سلاح هسته‌ای خیلی دیر خواهد شد. این دورنمای بسیار وحشتناک‌تری نسبت به زرادخانه سلاح شیمیایی سوریه است.
منبع: فایننشیال تایمز - 16 سپتامبر2013
