در ادامه اعمال محدودیت های تجاری جهانی علیه جمهوری اسلامی، روز گذشته دولت چین نیز با انتشار بیانیه ای نسبت به برخی واردات از ایران هشداد داد. همزمان اخباری مبنی بر نشست مقامات کشورهای غربی و عربی در رم برای بررسی نحوه تحریم نفتی جمهوری اسلامی از سوی اتحادیه اروپا منتشر شده است. از سوی دیگر یک روز پس از انتشار اخباری مبنی بر پایان روابط تجاری جمهوری اسلامی با امارات، معاون رئیس دولت و سخنگوی دستگاه دیپلماسی آن را تکذیب کردند.
اخبار دیروز خبرگزاری رویترز حاکی از خیز آرام کشور چین برای ورود به اجرای تحریم ها علیه جمهوری اسلامی است. این خبرگزاری بریتانیایی بیانیه ای از وزارت بازرگانی چین را منتشر کرده که بر اساس آن دولت چین به شرکت های داخلی این کشور هشدار داده است در وارد کردن “سنگ اهن” از ایران مراقب باشند چرا که کارخانجات ایرانی این محصول را با “کیفیت نازل و غیر استاندارد” تولید می کنند.
وزارت بازرگانی چین در ادامه به تهدید “فیزیکی” برخی تجار این کشور از سوی شرکت های جمهوری اسلامی هم اشاره کرده و نوشته به آنها “حمله” شده است. این بیانیه توضیح دقیقی در خصوص این تهدیدات نداده، اما گفته است شرکت‌های چینی واردکننده سنگ آهن باید در انتخاب شریک از ایران محتاط باشند.
در چند سال اخیر سهم ایران از صادرات این محصول در بازار جهانی حدود 5 میلیون تن بوده که عمده آن توسط شرکت “گل گهر” در شهر سیرجان تحقق یافته است. چین با بیش از 600 میلیون تن حجم واردات سنگ اهن، حدود 70 درصد از سهم وارداتی این محصول را در دنیا در اختیار دارد و جمهوری اسلامی همواره حساب ویژه ای برای صدور این محصول به عنوان یکی از عمده ترین صادرات “غیر نفتی” باز کرده تا انجا که تا پایان سال 1393 (پایان برنامه پنجم توسعه کشور) قرار است ظرفیت سنگ آهن به 42 میلیون تن خواهد رسید.
کارشناسان علت شکایت چین از بی کیفیتی محصول سنگ اهن وارادتی از ایران را مرتبط با ممنوعیت صادرات سنگ آهن تغلیظ شده به دلیل افزایش نیاز واحدهای فولادسازی داخلی می دانند. گفتنی است اصلی ترین کاربرد صنعتی سنگ اهن در فرآیند تولید فولاد از اهن است. کارخانجات داخلی عمده سنگ اهن کنسانتره ( با کیفیت) را در تولید فولاد داخلی به کار می برند و سنگ آهن های گندله ( کم کیفیت) را صادر می کنند.
کارشناسان اقتصادی می گویند گرچه کاهش صدور سنگ آهن به چین به خودی خود، یک افول بزرگ در مناسبات تجاری به شمار نمی آید اما این بیانیه می تواند نموداری از بی اعتمادی پکن به تهران در تعهدات تجاری اش باشد؛ امری که می تواند دیگر حوزه های تجاری دو کشور را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
چین حدود یکسال پیش، پس از اختلاف نظر با جمهوری اسلامی بر سر قیمت نفت، واردات خود از ایران را به نصف کاهش داد و تابستان امسال ترجیح داد این خلا نفتی را در مذاکره با روسیه پر کند. قرار بود شرکت روسنفت، بزرگ ترین تولیدکننده نفت روسیه، به منظور تامین خوراک یک پالایشگاه در حال ساخت در چین، صادرات نفت خود به این کشور آسیایی رابه بیش از رقم کنونی، روزانه 300 هزار بشکه، افزایش دهد.
گفتنی است چین با خرید 22 درصد کل حجم نفت صادراتی ایران، بزرگترین مشتری جمهوری اسلامی به شمار می آید و هرگونه تصمیم چین برای کاهش واردات نفتی، می تواند دولت را با بحران مالی شدیدی مواجه کند؛ آن هم در شرایطی که اتحادیه اروپا به عنوان دومین مشتری نفتی ایران طرح هایی برای تحریم نفتی ایران به همراه بانک مرکزی در سر دارد. اخیرا گونتر اوتینگر، مسئول امور انرژی اتحادیه اروپا از توافق نظر کشورهای اروپایی پیرامون “ضرورت تحریم” نفت خبر داده بود.
اجماع در رم؟
روز گذشته برخی منابع دیپلماتیک در اروپا نیز اعلام کردند مقاماتی از ایالات متحده، اتحادیه اروپا، کانادا، استرالیا، ژاپن، کره جنوبی و احتمالا کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس روز سه شنبه در پایتخت ایتالیا ـ رم- بر افزایش فشار بر جمهوری اسلامی جهت از سرگیری گفتگوهای مربوط به برنامه اتمی اش توافق کرده اند.
دیپلمات ها گفته اند این کشورها “همفکر” هستند و دیدارشان در رم برای بحث درباره بررسی امکان تحریم واردات نفت از سوی اتحادیه اروپا انجام شده است. گفته می شود حضور کشورهای نفت خیز حاشیه خلیج فارس احتمالا برای بررسی توانایی آن ها در پر کردن جایگاه نفتی ایران در صورت تحریم بخش انرژی جمهوری اسلامی ضروری بوده است.
سردار رستم قاسمی، وزیر نفت، چندی پیش تحریم نفتی ایران را “نا ممکن” خوانده و در یک کنفرانس خبری خاطرنشان کرده بود نبود ایران به عنوان یکی از کشورهای عمده تولید کننده نفت، بازار جهانی را “به هم می‌ریزد”. این در حالی است که از هم اکنون کشورهای نفت خیزی مانند عراق و لیبی برای جایگزینی نفت صادراتی ایران دورخیز کرده اند.
مجازات مالتی ها
همزمان به نوشته رویترز وزارت خزانه داری آمریکا نیز دو روز پیش اعلام کرده است که یک فرد و ۱۰ شرکت مستقر در کشور مالت را به جرم برقراری ارتباط تجاری با “شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی” تحریم کرده است. در همین ارتباط دیوید کوهن، معاون وزیر خزانه داری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی با انتقاد از شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی و شرکت های جانبی که برای “دور زدن” تحریم های بین المللی به “اقدامات فریبکارانه” دست می زنند گفته است: “ما نیز همانند امروز شرکت های صوری و همچنین مدیران مرتبط با کشتیرانی جمهوری اسلامی را افشا کرده و می کوشیم تا تجارت غیرقانونی انها را متوقف کنیم.”
رابطه با امارت را قطع نکردیم
از طرف دیگر دیروز پس از انتشار خبری در روز سه شنبه مبنی بر قطع کلیه روابط تجاری جمهوری اسلامی و امارات، معاون اول محمود احمدی نژاد با تکذیب این موضوع، قضیه را طور دیگری بازگو کرد: “به مسئولان این کشور تذکر دادیم که زیر بار فشار آمریکا نروند، زیرا به صلاحشان نیست.”
این در حالیست که دو روز پیش خبرگزاری مهر خبر از توقف مبادلات تجاری دو کشور تا اطلاع ثانوی با دستور وزیر صنعت، معدن و تجارت داده بود. اما تنها ساعاتی بعد خبرگزاری ایرنا ـ ارگان دولت -، با سخنگوی وزارت صنعت، مصاحبه کرد تا وی قطع روابط و مراودات تجاری با امارات را تکذبب کند. وی گفته است: “از بامداد روز چهارشنبه، ثبت سفارش همانند گذشته ادامه خواهد داشت.”
دیروز نیز رامین مهمانپرست ـ سخنگوی وزارت خارجه ـ دلیل بسته شدن سایت “ثبت سفارش” وزارت صنعت، معدن و تجارت بر روی کالاهای امارات را چنین توضیح داد: “دلایل فنی داشته و وزیر محترم مربوطه نیز در این خصوص مصاحبه ای نداشته است.”
اما وزیر صنعت روز سه شنبه دلیل مشخصی برای تصمیم جمهوری اسلامی برای قطع رابطه با امارات ارائه نکرد.
