شروین امیدوار
نماینده ملایر گفت در جلسه ای با حضور رئیس سازمان بازرسی کل کشور و کمیسیون اقتصادی مجلس، گزارش تخلف دولت در برداشت از حساب ذخیره ارزی بررسی و تائید شده است.
به گفته حسن ونایی در این جلسه که روز دوشنبه و در مجلس برگزار شده، مصطفی پورمحمدی موجودی حساب ذخیره ارزی را 25 میلیارد دلار اعلام کرده است. این در حالی است که به گفته نماینده ملایر، مطابق بررسی های انجام شده و طبق برداشتهای رسمی و تعهدات حساب ذخیره ارزی، موجودی این صندوق باید خیلی بیشتر از 25 میلیارد دلار بوده است.
خبرگزاری ایلنا به نقل از حسن ونایی گزارش داد “یک مورد از تخلفات دولت در برداشت از حساب ذخیره ارزی برداشت بدون اخذ مجوز برای حاملان انرژی حدود 2 هزار میلیارد تومان است.” این نماینده مجلس همچنین با اشاره به اینکه دولت امسال مجوز برداشت 3 هزار میلیارد تومان از حساب ذخیره ارزی را داشته، گفته است ”طبق گزارش سازمان بازرسی دولت 5 هزار میلیارد تومان با نام حامل انرژی از این حساب برداشت کرده است.“
تخلف دولت در خصوص برداشت از حساب ذخیره ارزی در حالی تائید شده که دولت در هفته های اخیر تلاش کرد تا لایحه برداشت 15 هزار میلیارد تومانی را تحت عنوان “برای پرداخت معوقه بانکها” از تصویب مجلس بگذراند.
مجلس هشتم اما در صحن علنی با فوریت برداشت این لایحه مخالفت کرد و بررسی بیشتر آن را به کمیسیون اقتصادی مجلس سپرد، که این کمیسیون نیز به دلیل مواردط از لایحه برداشت 15 هزار میلیارد تومانی دولت از حساب ذخیره ارزی که با قانون اساسی مغایرت داشت، آن را رد کرد.
نماینده ملایر در این خصوص اظهار داشت: “این سومین باری است که لایحه مذکور از سوی نمایندگان رد میشود پیش از این نیز کمیته اقتصادی مجلس لایحه پرداخت معوقه بانکها را از دستور کار خارج کرده بود.”
مصطفی پور محمدی رئیس سازمان بازرسی کل کشور، اواخر مهرماه همزمان با حضور محمود احمدی نژاد در یک برنامه تلویزیونی، و ادعای داشتن ذخیره ارزی چند ساله، گزارش محرمانه ای در مورد موجودی حساب ذخیره ارزی و تخلفات مالی دولت نهم را برای چهار مقام ارشد از جمله رهبر جمهوری اسلامی، رئیس قوه قضائیه، رئیس مجلس و خود احمدی نژاد ارسال کرده بود.
حساب ذخیره ارزی، به سوی صفر
همزمان با تائید تخلف دولت در برداشت از حساب ذخیره ارزی معاون اقتصادی بانک مرکزی اعلام کرد ”براساس مطالعات بانک مرکزی آستانه تحمل اقتصاد ایران برای عبور موفق از بحران مالی جهان در حوزه قیمت نفت 60.6 دلار برای هر بشکه است، و افت قیمت به پایین تر از این حد اقتصاد ایران را با مشکلات بزرگی مواجه خواهد کرد.“
رامین پاشایی فام که در کنفرانسی خبری در تهران سخن می گفت به دو سناریوی بانک مرکزی برای قیمت نفت اشاره کرد و گفت: “بانک مرکزی در سناریوی اول قیمت هر بشکه نفت با فرض 60.6 دلار در نظر گرفته شده و فرضیه دوم قیمت نفت را 85.6 دلار پیش بینی کرده است.“
وی در عین حال تاکید کرد که در سناریوی بانک مرکزی ”قیمت هر بشکه نفت در پنج ماهه منتهی به پایان سال جاری به طور متوسط 60.6 دلار باشد.“
به گفته معاون اقتصادی بانک مرکزی در صورت سقوط قیمت نفت خام ایران به کمتر از 60.6 دلار باقط مانده حساب ذخیره ارزی کشور نیز که مقامات بانک مرکزی ان را حدود 25 میلیارد دلار اعلام کرده اند، صفر شده و حساب ذخیره ارزی ایران از ارز تهی خواهد شد.
معاون بانک مرکزی همچنین گفته که در صورت افزایش قیمت نفت به بالای 85.6 دلار حساب ذخیره ارزی موجودی فعلی خود یعنی موجودی بین 23 تا 25 میلیارد دلاری را حفظ خواهد کرد.
محمد رضا باهنر عضو راستگرای مجلس و از نزدیکان به دولت احمدی نژاد چند روز پیش و همزمان با ارائه گزارش سازمان بازرسی کل کشور در مورد تخلفات ارزی دولت و موجودی حساب ذخیره ارزی در نشست ماهانه تشکل محافظه کار جامعه اسلامی مهندسین، گفته بود: ”در اواخر برنامه سوم با کمک دولت و مجلس بحث حساب ذخیره ارزی مطرح شد تا وقتی قیمت نفت بالا و پایین می رود، مازاد درآمد را به حساب ذخیره ارزی واریز کنیم، تا با کاهش قیمت نفت دچار مشکل نشویم.اکنون در روز مبدأ هستیم و پول چندانی در حساب ذخیره ارزی باقی نمانده است.“
باهنر همچنین تصریح کرده بود:“عده ای بدبینانه می گویند تا پایان سال چیزی در حساب ذخیره ارزی باقی نخواهد ماند، و خوشبینانه نیز این است که تا پایان سال بیش از 7 الی 8 تا 10 میلیارد دلار در حساب باقی نخواهد ماند.“
به گفته نائب رئیس دوم مجلس:“قیمت هر بشکه نفت را 56 تا 57 دلار در بودجه 87 محاسبه کرده بودیم ولی با توجه به متمم ها و اصلاحیه هایی که دولت تقدیم مجلس کرد، ما به ازای هر بشکه نفت 80 دلار در سال 87 هزینه خواهیم کرد.”
احمدی نژاد پیشتر در مصاحبه ای تلویزیونی از اعلام موجودی حساب ذخیره ارزی خودداری کرده و ادعا کرده بود “موجودی حساب ذخیره محرمانه است.” وی همچنین گفته بود: “خوشبختانه ذخایر ارزی بالایی داریم که در تاریخ کشور سابقه ندارد و برای چند سال مصرف کشور ارز در اختیار داریم.“
قیمت نفت در حال سقوط بیشتر
در آمد نفتی ایران در 3 سال اخیر با رشد افسانه ای قیمت نفت در تاریخ کشور بی سابقه بوده، است، اما به گفته مقامات بانک مرکزی و مجلس، از این در آمد افسانه ای مبلغ قابل توجهی در حساب ذخیره ارزی باقی نمانده است.
تنها در 6 ماه اول سال میلادی 2008 بنابر اعلام “سازمان اطلاعات انرژی” در آمد نفت ایران 54 مییلیارد دلار بوده که معادل کل در آمد نفتی ایران در سال 2007 است. بالاترین قیمت نفت در دوران محمد خاتمی 22 دلار در هر بشکه بود.
این در حالی است که روز دوشنبه 13 آبان سقوط قیمت نفت به رغم تصمیم اوپک برای کاهش تولید نفت تا سقف 1.5 میلیون بشکه همچنان بله سقوط خود ادامه می دهد، و “ قیمت نفت خام سبک شیرین بورس نیویورک دوشنبه سوم نوامبر با سه دلار و 90 سنت کاهش در مقایسه با معاملات جمعه گذشته به بشکه ای 63 دلار و 91 سنت رسید.“
وزارت نفت ایران نیز روز سه شنبه 14 آبان اعلام کرد: “میانگین قیمت تقریبی هر بشکه نفت خام صادراتی ایران در ماه اکتبر 2008 میلادی نسبت به ماه سپتامبر همین سال حدود 27 دلار و 17 سنت کاهش یافت.”
قیمت نفت خام ایران تا قبل از آغاز کاهش تولید اوپک از 11 آبان، به زیر 60 دلار رسیده و به گزارش خبرگزاری شانا دکتر فریدون برکشلی یکی از کارشناسان انرژی در ایران احتمال تاثیر معکوس مصوبه اوپک برقیمت نفت را تائید کرده و گفته “در صورت ناهماهنگی در اجرای کاهش تولید نفت اوپک، به جای ایجاد ثبات در بازار، کاهش قیمت نفت ایجاد شود.“
وی همچنین گفته است “در سه تا چهار ماه اخیر، قیمت نفت خام حدود 60 درصد کاهش یافته و این در حالی است که تقاضای نفت خام تنها 8 درصد کاهش یافته و وضعیت پیچیده ای را ایجاد کرده است.”