باربارا سرک
امارات متحدۀ عربی، که روابط نزدیکش با آمریکا به این کشور جسارت بخشیده، رویکرد خصمانه تری را برای اعتراض به ایران در خصوص ادعاهای ارضی دربارۀ سه جزیرۀ کوچک خلیج فارس اتخاذ کرده است. صحبت های شدید الحن مقامات امارات بخشی از فشارهای این کشور غنی از نفت است تا بعنوان یک بازیگر اصلی در عرصۀ جهانی جدی تر گرفته شود.
مدت سه دهه است که امارات با رفتاری نسبتا ً محتاطانه، با ایران بر سر این جزایر سه گانه که در تنگۀ استراتژیک هرمز واقع شده اند، درگیری دارد. اما این کشور تابستان امسال تاکتیک های خود را تغییر داد و به منظور حمایت از آزادسازی اراضی عرب از اشغال غیرقانونی ایران به دیپلماسی جدی تری روی آورد. به ویژه اینکه امارات به بازگشایی اخیر دو دفتر نظارت و بازرسی دریایی توسط ایران در جزیرۀ ابوموسی اعتراض کرد.
شیخ عبدالله بن زاید وزیر امور خارجۀ امارات در سخنرانی ماه سپتامبر در مجمع عمومی سازمان ملل خاطر نشان کرد، “ادامۀ اشغال جزایر سه گانۀ امارات توسط ایران، از سال 1971، موضوعی است که اهمیت ویژه ای برای ما دارد.” این اظهارات تا به امروز علنی ترین اظهارات صورت گرفته توسط یک مقام اماراتی دربارۀ این موضوع بشمار می رود.
سفر اخیر عبدالله بن زاید به تهران به منظور بهبود “روابط دوجانبه” حاکی از تمایل امارات برای حل و فصل مسائل موجود با ایران است. اما پشت پرده، امارات گروه هایی مانند شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیۀ عرب را تحت فشار گذاشته است تا به آن کمک کنند کنترل این مناطق ارزشمند به لحاظ استراتژیک را در دست گیرد.
امارات همچنین به دیپلمات های غربی دربارۀ ممانعت تهران از حل این مناقشه توسط یک میانجی بین المللی شکایت کرده است. این قبیل اقدامات باعث حمایت برخی از کشورهای غربی از امارات متحدۀ عربی شده اند.
روزنامۀ نشنال در ابوظبی هفته گذشتۀ به نقل از فرانکو فراتینی وزیر امور خارجۀ ایتالیا گفت،” جامعۀ بین الملل باید به امارات کمک کند، کاری کند به ایران بفهماند که اشتباه می کند و باید به منظور گفتگو دربارۀ این موضوع پشت میز مذاکره بنشیند.“
شیخ نشینان محافظه کار کشورهای عربی خلیج فارس که معمولا ً در انتقاد از همسایۀ خود محتاطانه عمل می کنند، بندرت ژست مقابله جویانه به خود می گیرند. سیمون هندرسون مدیر برنامۀ سیاست خلیج فارس و انرژی در مؤسسۀ سیاست خاور نزدیک در واشنگتن می گوید، “اماراتی ها به ایران بعنوان یک همسایۀ توسعه طلب و زورگو می نگرند، اما دوست ندارند این موضوع را علنا ً عنوان کنند.“
به گفتۀ تحلیلگران، این اعتماد به نفس جدید امارات برای اعتراض به ایران نتیجۀ ارتباط این کشور با آمریکاست. هندرسون می گوید، “امارات دارد با حمایت کشورهای خلیج فارس و شاید حمایت قابل توجه آمریکا به تهران می گوید: عقب بنشین، مؤدب باش.“
تئودور کاراسیک محقق برجستۀ مؤسسۀ مطالعات نظامی خلیج فارس و خاور نزدیک در دوبی می گوید، “این جزایر از نظر استراتژیک در موقعیت عالی برای نظارت و مراقبت از تنگۀ هرمز قرار دارند و به ایران این امکان را می دهند که برای حراست بیشتر از اراضی خود، قایق، موشک، رادار و نیروهای نظامی در تنگۀ هرمز مستقر سازد.“
ایران مدعی است که توافقنامۀ امضاء شده، هشت سال قبل از انقلاب اسلامی 1979، میان محمدرضا شاه پهلوی و یکی از هفت امیرنشین امارات یعنی شارجه به تهران حق ادارۀ جزیرۀ ابوموسی و استقرار نیروهای نظامی در آن را می دهد.
جمال السویدی مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات استراتژیک امارات در ابوظبی می گوید، “گهگاه که تهران از ناحیۀ حملۀ دریایی آمریکا از آب های خیلج فارس احساس نگرانی می کند، بنظر می رسد حضور استراتژیک ایران در این جزایر برای دفاع از خود و شاید ایجاد اختلال در تردد کشتی ها در تنگۀ هرمز پررنگ تر می شود.“
این در حالی است که نیروی دریایی آمریکا تأکید می کند که به ایران اجازه نخواهد داد تهدید خود را عملی کند، اما در همین حال همسایگان عرب ایران، تصمیم تهران برای بازگشایی دفاتر بازرسی و نظارت دریایی را اقدامی تحریک آمیز می دانند.
منبع: اسوشیتدپرس، 4 نوامبر