وقتی علی در سال ۲۰۱۲ از ایران فرار کرد و به ترکیه رسید، پیشاپیش میدانست که دلش میخواهد کمیساری عالی پناهندگان سازمان ملل او را به کجا بفرستد. او میگوید: “به آنها گفتم من کانادا را انتخاب میکنم چون میخواهم به دانشگاه بروم و کانادا ارزانتر از آمریکاست؛ استرالیا خیلی دور است و در بعضی از ایالتهای آمریکا ازدواج همجنسگرایان ممنوع است و هیچوقت هم آزاد نمیشود. برای همین میخواهم به کشوری بروم که حقوقم را به من بدهد.”
علی، که نام اصلی او نیست، تورنتو را انتخاب میکند چون شنیده بود شهر بزرگی است و کار راحت پیدا میشود. او که ۲۷ سال دارد، اواخر ماه مه ۲۰۱۴ به تورنتو میرسد و ده روز را در خانههای پناهنگان میگذراند و پس از آن به خانه خود میرود و با جامعه همجنسگرایان تماس برقرار میکند؛ کاری که در کشور خودش غیرممکن بود.
در سالهای اخیر تورنتو تبدیل به سرزمین موعود همجنسگرایان ایرانی شده است. هم منزلگاه دومین جمعیت ایرانیان خارج از کشور است و هم همجنسگرایان آنجا از حقوق خوبی برخوردارند.
از طرف دیگر ایران یکی از خطرناکترین کشورها برای همجنسگرایان است. مجازات آن ها شلاق یا حتی اعدام است. حتی برای یک ملاقات ساده هم باید بسیار مراقب بود چراکه در غیر این صورت گردهماییهای مشکوک میتواند خطر زندان به جرم فساد اخلاقی و فاحشگی را در پی داشته باشد. تعداد نامشخصی از همجنسگرایان ایران که از آزار و اذیت و پنهانکاری خسته شدهاند از این کشور فرار میکنند.
امسال نشریه شهرداری، اینکه تورنتو محل امنی برای پناهندگان همجنسگراست را به عنوان یکی از ده دلیلی عنوان کرده که باید عاشق این شهر بود. سال گذشته در رژه همجنسگرایان تورنتو، یکی ایرانی با پاشنههای بلند و پیراهن سیاه و کلاه گیس صورتی، با افتخار پرچم این کشور را در هوا تکان میداد. این شهر حتی یک مسجد دوستدار همجنسگرایان نیز دارد.
باز بودن این شهر مایه غرور سیاستمداران است. بر اساس تخمین سال ۲۰۱۲، کانادا سالانه پذیرای حدود ۱۰۰ ایرانی همجنسگراست. جیسون کنی وزیر سابق شهروندی و مهاجرت کانادا میگوید: “کانادا به سازمان ملل گفته است که آمادگی دارد پناهندگان همجنسگرای ایرانی را بپذیرد.”
ارشام پارسی مدیر جامعه همجنسگرایان IRQR در تورنتو میگوید: “زندگی همجنسگرایان در کانادا به کلی متفاوت با زندگی آنها در آمریکاست.” او میگوید وقتی خودش میخواست از ایران برود با آشنایان اقوامش در لس آنجلس تماس گرفت و آنها گفتند که به کانادا برود. ازدواج همجنسگرایان در کل کشور کانادا آزاد است، در صورتیکه در برخی از ایالتهای آمریکا این امکان وجود ندارد.
ریک فلین، فیلمساز، به خاطر میآورد که وقتی خبرهای ایران را میشنید و خود نیز در جامعه آمریکا با مشکل روبرو بود با خودش میگفت: “من اینجا نگران فشار اجتماعی هستم در حالیکه نوجوانان همجنسگرا در ایران نگران این هستند که اعدام شوند.” او در دو سال گذشته مشغول ساخت فیلمی درباره همجنسگرایان ایرانی است که به کشورهای خارجی پناهنده میشوند. اولین مرحله این است که به ترکیه بروند که با پاسپورت ایرانی به راحتی امکانپذیر است. بعد روند طولانی کمیساریای سازمان ملل در آنکارا شروع میشود و بعد شهری تعیین میشود که تا انجام پروسه تقاضا در آن اقامت کنند. پناهندگان اجازه کار ندارند، برای همین ناچار به انجام کار سیاه هستند تا کمی پول در بیاورند. ترکیه مورد انتقاد قرار گرفته که برای رفاه پناهندگان تلاش نمیکند و آنها را به روستاهای کوچک میفرستد.
ریکو مارتینز از مدیران مرکز پناهندگان RCJ میگوید، تعداد زیادی از مهاجران همجنسگرا به کانادا میروند اما هنوز مشکلاتی در ترکیه وجود دارد. او میگوید: “بعضی از مسئولان میگویند، تو به نظر من همجنسگرا نمیآیی یا اینکه به اندازه کافی زنانه نیستی. چطور ثابت میکنی همجنسگرا هستی؟ اصولا شانسی است.” این روند میتواند تا زمان تعیین کشور و انتخاب شهر، سالها طول بکشد.
به هر حال شروع زندگی از صفر، حتی در شهری مانند تورنتو نیز سخت است. ایرانیها سعی میکنند کار پیدا کنند و با تنهایی بجنگند. آنها هزاران کیلومتر از خانواده و دوستانشان دور هستند و امید کمی برای بازگشت دارند.
منبع: دیلی بیست - 10 اوت