خط کانال اصلی کشتیرانی اروندرود به صورت منصف نیست و حالتی زیگزاگ دارد، بخشی از آن به سمت عراق و بخشی دیگر به طرف ایران است. در خارج از اروندرود و حوزه خلیج فارس بین کشورهای ساحلی (ایران، عراق و کویت) تحدید حدودی نشده و خط مبداء ایران به صورت مستقیم است و در این منطقه چون دریای سرزمینی یا فلات قاره خیلی مشخص نشده ابهامات فراوانی ایجاد میشود.
ایران با استناد به بازداشت 15 ملوان انگلیسی در مصب رودخانه اروندرود در خلیج فارس معتقد به تجاوز به آبهای سرزمینی خود است و در طرف مقابل، انگلیس مدعی بازداشت ملوانان خود در آبهای ساحلی عراق شده است. در عرف حقوق بینالمللی هرگاه کشتی جنگی یک کشور بیگانه وارد آبهای سرزمینی کشوری شده و مقررات کشور ساحلی را رعایت نکند، کشور ساحلی میتواند درخواست خروج فوری کشتی جنگی را کند و ماده 33 و نیز 82 کنوانسیون حقوق دریا چارچوبی در این زمینه تعیین کرده است که بسته به شرایط تصمیمهای مختلف اتخاذ میشود. معمولا در صورت ادامه اختلافات بین دو کشور کمیته حقیقتیابی تشکیل شده و واقعیت را پس از تحقیقات کارشناسی شده گزارش میدهد که در حال حاضر چنین درخواست و قصدی بین مقامات لندن و تهران مشاهده نشده است. در حال حاضر شرایط حاکم بر روابط ایران و انگلیس تنشزا است و سیری از وقایع پیرامونی به این رخداد متصل شده که به حادتر شدن اوضاع میانجامد. انگلیسیها مدعی دخالت ایران در انفجارهای بصره هستند. و ایرانیها انگلیس را به دخالت در انفجارهای خوزستان متهم میکنند. از سوی دیگر قطعنامه جدید تحریمها علیه ایران 17477) به اهتمام انگلیس و از سوی 551 به شورای امنیت عرضه شد که به موازات دستگیری نظامیان انگلیسی به تصویب رسید. کشتیها میتوانند عبور بیضرر به آبهای سرزمینی کشورها داشته باشند و در نهایت با درخواست کشور ساحلی آن را ترک کنند. اما در منطقه خلیج فارس چنین جوی حاکم نیست و شرایط امنیتی حکمفرماست که همین امر اصل ورود قایقهای انگلیسی به آبهای سرزمینی ایران فارغ از قصد و نیت آنها را به بحرانی پیچیده و سیاسی تبدیل میکند که حتی این رخداد از سوی آمریکا به <گروگانگیری> تعبیر شده است. مصلحت اقتضا میکند با توجه به شرایط پیرامونی و حساسیتهای ایجاد شده در خصوص این رخداد، مساله بازداشت ملوانان انگلیسی به صورت مسالمتآمیز حل و فصل شود تا در پیوند با مشکلات دیگر ایران در عرصه سیاست خارجی، از بحرانیتر شدن اوضاع جلوگیری شود. واقعیت امر این است که مساله ایران رویهای بینالمللی یافته و هر رخدادی در امتداد تلاشها برای انزوای سیاسی - دیپلماتیک ایران تعریف میگردد. خصوصا اینکه پس از ارجاع پرونده هستهای ایران به شورای امنیت و بهویژه تصویب قطعنامه 1737 و 1747 ذیل بند 41 فصل 7 منشور ملل متحد با اتفاق آرا تلاشها جهت تلقی <تهدید صلح و امنیت بینالمللی> به برنامههای هستهای ایران است و جهتگیری تبلیغاتی غرب در پرداختن به هر رخدادی در ایران معطوف به گسترش حوزه رفتارهای ایران به تعریف <تهدید صلح و امنیت بینالمللی> است. بازتابهای بینالمللی اقدام ایران در بازداشت 15 ملوان انگلیسی و عکسالعملهای غرب در این خصوص علاوه بر ایجاد ارتباط بین این رخداد و فعالیتهای هستهای ایران در جستوجوی انزوای تهران و ایجاد اجماع بینالمللی علیه ایران بوده است. علاوه بر آن اعترافات تلویزیونی ملوانان بازداشتشده مبنی بر ورود آنها به آبهای سرزمینی ایران اثر همسوسازی ملتها با دولتهای خود به رغم وجود اختلافنظرها بین سیاستهای دولتها و خواستههای ملتها را داشته است. انعکاس اعترافات تلویزیونی نظامیان بازداشتشده انگلیسی از سوی رسانههای بریتانیایی اقدامی در جهت تحقیر مردم انگلیس القا شده و با تحریک افکار عمومی و احساسات ملیگرایانه مردم به جای تایید تجاوز ملوانان انگلیسی به آبهای سرزمینی ایران به ایجاد وحدت میان مردم و دولت لندن انجامیده است. همین امر اصل تایید اعترافات را به حاشیه رانده و با واکنشهای احساسی به آن نوعی پشتیبانی ملی از اقدامات دولت انگلیس را در عرصه داخلی بریتانیا به ارمغان میآورد. بر این اساس اعترافات تلویزیونی ملوانان انگلیسی نتوانسته مقصود دولت ایران را محقق سازد.
منبع: اعتماد ملی، 15 فروردین