بنا به اظهارات مقامات خاورمیانه و آمریکا، ایران به همراه وابسته لبنانی اش، حزب الله، در حال ایجاد شبکه ای از شبه نظامیان در سوریه هستند تا در صورت سقوط دولت بشار اسد یا اجبار آنها به عقب نشینی از دمشق، منافع خود را حفظ و از آن پشتیبانی کنند.
این شبه نظامیان در حال مبارزه در کنار نیروهای دولتی سوریه، به منظور نگاه داشتن اسد در مسند قدرت هستند. اما مقامات فکر می کنند هدف بلند مدت ایران، داشتن عوامل معتمد در سوریه، در صورت از هم پاشیدن این کشور به قلمرو های قومی و فرقه ای است.
یکی از مقامات حکومتی عالی رتبه اوباما گفت ایران ادعا می کند که تهران از پنجاه هزار سرباز شبه نظامی در سوریه پشتیبانی می کرده است. آن مقام گفت: “چنین چیزی مانند یک عملیات بزرگ است.” وی افزود: “به نظر می رسد قصد اولیه، پشتیبانی از رژیم سوریه باشد. اما داشتن نیروی قابل اطمینان و معتمد در سوریه برای ایران مهم است.”
یکی از مقامات عرب با تایید اینکه استراتژی ایران دو هدف دارد گفت: “یکی از این اهداف، پشتیبانی از اسد تا آخرین حد ممکن، و دیگری آماده سازی مقدمات برای وارد کردن صدمات شدید به مخالفان در صورت سقوط وی است.”
مقامات مذکور تنها با این شرط که نام آنها فاش نشود، حاضر به گفتگو درباره مسائل اطلاعاتی شدند.
با به درازا کشیدن جنگ داخلی سوریه و ورود به سال سوم خود و نشانه های ضعیف راه حل سیاسی یا پیروی نظامی اسد یا شورشیان، از هم پاشیدگی سوریه بر سر مسایل مذهبی و قومی، یکی از نگرانی های رو به رشد برای دولت های همسایه و خود حاکمیت است.
نیروهای شورشی، که بیشتر از اکثریت سنی در سوریه هستند، از لحاظ مذهبی، جغرافیایی، سیاسی و اقتصادی، با شیعه های آن کشور اتحاد ضعیفی دارند. قدرت شبه نظامیان اسلام گرا، که بسیاری از آنها از کشورهای دیگر هستند و با القاعده ارتباط دارند، در حال افزایش است.
ملی گرایان کرد، با نیروی های شبه نظامی خود، کنترل بیشتر نواحی شمال کشور و بخشی هایی از حلب را در اختیار دارند. آنها در عوض اتحاد با طرف دیگر کشمکش، علاقه وافری به تشکیل حکومت خود مختار دارند. اقلیت مسیحی این کشور که به طور گسترده توسط اسد کنار زده شده اند، از پیروزی اسلام گرایان در هراسند. تمایل جمعیت هفتصد هزار نفری دروزی ها، یکی از انشعاب های شیعه، به شورشیان در حال افزایش است.
علیرغم تلاش های آمریکا برای متقاعد کردن فرقه علوی اسد، یکی دیگر از شاخه های شیعه، که سود آنها در ترک اسد است، علوی ها به پشتیبانی از اسد ادامه می دهد.
ایران در سودجویی از این آشوب ها، حتی بدون کنترل دولتی که به ظاهر بر مسند قدرت است، سابقه دارد. حزب الله، که بر خاسته از جنگ های داخلی لبنان در دهه 70 میلادی است، زمانی ظاهر شد که ایران توانست از نارضایتی جمعیت شیعه آن کشور سوء استفاده کند. چنین الگویی در عراق و در میان آشوب های پس از هجوم آمریکا نیز تکرار شد.
بنا به اظهارات مقامات خاورمیانه و آمریکایی، علاقه تهران به حفظ پایگاه خود در سوریه، توضیح می دهد که چرا دولت ایران که با مشکلات اقتصادی عدیده دست به گریبان است، منابع خود را با گشاده دستی در اختیار گروه هایی چون جیش الشعبی، یکی از متحدان شیعه و شبه نظامیان علوی که از ایران سلاح و نقدینگی دریافت می کنند، قرار می دهد. این گروه ها در حال کسب آموزش های نظامی از افسران حزب الله و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هستند.
مبارزان الجیش که در ظاهر برای تحکیم نیروهای در هم شکسته ارتش سوریه ایجاد شدند، یکی از نیروهای جنگجوی متعصب برجسته تحت سرپرستی فرمانده های ایران و حزب الله هستند. آنها از نیروهای طرفدار رژیم، موسوم به واحدهای شبح که به رسوایی در کشتن شورشیان شناخته می شوند، مجزا هستند.
دیوید کوهن، معاون وزیر دارایی آمریکا در اداره اطلاعاتی امور اقتصادی و تروریسم گفت: “الجیش در واقع یک طرح تجاری مشترک میان ایران و حزب الله است و با توجه به دیگر محدودیت های کنونی موجود بر منابع ایران، واضح است که الجیش نماینده مهمی برای آنها به شمار می رود.”
وزارت دارایی گفت با تحریم های شدید بر شبه نظامیان در ماه دسامبر، ایران “سرمایه های متنابهی به ارزش چندین میلیون دلار” برای آنها فراهم کرده است.
منبع: واشنگتن پست - 10 فوریه
